Houtskeletbouw met verticale houten gevelbekleding: Uitvoering, isolatie en detailoplossingen

Houtskeletbouw is in de huidige duurzame bouwsector steeds vaker terug te vinden, mede vanwege het lage gewicht, de snelle uitvoerbaarheid en de goede thermische eigenschappen. Een van de meest gebruikte varianten is de houtskeletbouw met verticale houten gevelbekleding. Deze uitvoering biedt niet alleen esthetische waarde, maar ook functionele voordelen zoals isolatie, akoestiek en energie-efficiëntie. Op basis van recente projecten en constructiedetails is duidelijk dat het correct uitvoeren van de detailoplossingen van leidingen, aansluitingen en gevelbekleding van essentieel belang is voor de duurzaamheid en prestaties van het gebouw.

In dit artikel worden de belangrijkste aspecten van houtskeletbouw met verticale houten gevelbekleding behandeld, met een nadruk op de uitvoering van de gevelbekleding, isolatie en het integreren van leidingen in de constructie. De informatie is gebaseerd op concrete voorbeelden uit praktijkprojecten en wordt uitgelegd aan de hand van detailoplossingen die zijn gebruikt in de Nederlandse bouwsector.

Houtskeletbouw en de rol van de gevelbekleding

Houtskeletbouw met verticale houten gevelbekleding is een constructiemethode waarbij het gebouw opgebouwd is uit houten liggers en panelen, waarbij de gevelbekleding bestaat uit verticale houten profielen. Deze bekleding vormt niet alleen de esthetische buitenkant van het gebouw, maar speelt ook een rol bij de thermische en akoestische prestaties.

Een voorbeeld van deze uitvoering is te vinden in projecten waarbij koloniewoningen zijn herbouwd met houtskeletbouw elementen. Hierbij is het voorhuis vaak afgekleed met baksteen, terwijl het achterdeel houten elementen bevat. Dankzij het lichte gewicht van de houtskeletbouw elementen is het vaak mogelijk om palen voor te beugen, zolang de grond in goede conditie is. In deze gevallen is een hsb-wand gebruikt met een buitenspouwblad, 90 mm steenwol isolatie en 3 mm SuperQuilt-isolatie, wat resulteert in een Rc-waarde van 5,5 m².K/W.

De verticale houten gevelbekleding wordt vaak in combinatie met een isolatielaag gebruikt. Deze kan bestaan uit een buitengevelisolatiesysteem met een dikte van 140 mm, waarbij de bekleding uit geglazuurde steenstrips bestaat. Deze bekleding is aangebracht in nauwkeurige metselverbanden om de ronde vormen van het bestaande pand te volgen. Deze uitvoering zorgt voor een energie-efficiënt gebouw en een aantrekkelijke buitenkant.

Uitvoering van de verticale houten gevelbekleding

Bij de uitvoering van een verticale houten gevelbekleding is het belangrijk om aandacht te besteden aan de detailoplossingen rond aansluitingen, afwatering en verankering. Deze aspecten bepalen niet alleen het uiterlijk van het gebouw, maar ook de duurzaamheid en de prestaties onder verschillende klimatologische omstandigheden.

Een typische uitvoering bestaat uit houten panelen die verticaal worden aangebracht op een aluminium of houten onderliggende constructie. De verankering gebeurt vaak met schroeven of klittenbanden, afhankelijk van de gewenste esthetiek en de belastingen. In sommige gevallen is het ook mogelijk om de houten bekleding direct op het isolatieblad te bevestigen, zolang het blad voldoende stevigheid biedt.

Een belangrijk detail is de verwerking van de aansluitingen tussen de houten panelen. Deze moeten zodanig worden uitgevoerd dat vocht en wind niet kunnen infiltreren. Dit kan gerealiseerd worden door de gebruik van rubberen of EPDM-strepen tussen de panelen. Ook is het belangrijk om de afwatering van regenwater zorgvuldig te ontwerpen. Hierbij kunnen afwatergootjes worden ingebracht, zoals in projecten waarbij cortenstalen looproosters zijn gebruikt. Deze gootjes zorgen ervoor dat roestwater het glas niet aantast, wat vooral relevant is bij combinaties met glas.

Integrale leidingen en constructieve details

Een van de voordelen van houtskeletbouw is de mogelijkheid om leidingen integraal in de constructie te verwerken. In sommige projecten is dit gerealiseerd door het gebruik van een gesloten gevel van sandwichpanelen die als leidingschacht dienen. Deze constructie is bijvoorbeeld toegepast in het kantoor van Nathan, waarin de noordoostelijke kopgevel volledig gesloten is uitgevoerd. Deze dubbele wand fungeert zowel als verticale als horizontale leidingschacht.

De buitenwand bestaat uit stalen sandwichpanelen met een bekleding van betoncomposiet tegels. Deze tegels zijn variabel van afmeting en zijn verlijmd op een geventileerde constructie met aluminium stijlen. Aan de binnenzijde is een glazen wand aangebracht om de installatietechniek zichtbaar te maken. Deze oplossing combineert functionele en esthetische aspecten, wat typisch is voor huidige bouwprojecten waarbij duurzaamheid en transparantie een rol spelen.

In andere gevallen is de verwerking van leidingen iets subtieler. In projecten waarin houtskeletbouw wordt gecombineerd met een gevelbekleding van geglazuurde steenstrips, worden de leidingen vaak verwerkt in de spouw tussen de gevelbekleding en de isolatie. Dit zorgt voor een schone aansluiting en een betere thermische prestatie. Ook de verwerking van ventilatiekanalen en klimaatregeling is in dergelijke constructies meestal goed te integreren.

Akoestiek en geluidsisolatie

Houtskeletbouw met verticale houten gevelbekleding kan ook bijdragen aan een betere akoestiek in het gebouw. In projecten waarbij akoestische eisen hoog zijn, zoals in sportcomplexen, worden akoustische oplossingen toegepast zoals geperforeerde gevelbekleding. Deze bestaan meestal uit 3 mm dikke aluminium platen met een afmeting van 1,00 x 2,00 meter, die in een boxvorm zijn vormgegeven met een dikte van 40 mm. Deze platen worden met zogenaamde bed hook attachments bevestigd aan V-vormige specials.

Deze uitvoering zorgt voor een akoestisch effectieve gevel, die zowel geluid binnen als buiten het gebouw kan beïnvloeden. In combinatie met een houtskeletbouw kan dit leiden tot een geluidsisolerende constructie die aan de eisen van moderne woningbouw en kantoorgebouwen voldoet.

Duurzame en energie-efficiënte uitvoering

Een van de meest aantrekkelijke aspecten van houtskeletbouw is de mogelijkheid om een duurzame en energie-efficiënte uitvoering te realiseren. Hierbij speelt de keuze van het houtmateriaal een grote rol. In projecten waarbij biobased bouwen centraal staat, zoals het Biosintrum, wordt vaak gebruikgemaakt van lokaal gewonnen lariks- en vurenhout. Dit hout is vaak te behandelen met Accoya-technologie, wat leidt tot een duurzame en makkelijk onderhoudbare gevelbekleding.

In combinatie met een houtskeletbouw met verticale houten gevelbekleding kan dit een energie-efficiënt gebouw opleveren. In sommige gevallen is het ook mogelijk om houtconstructies te combineren met passieve energieopwekking, zoals de installatie van geïntegreerde zonnepanelen. Deze panelen worden vaak aangebracht op één zijde van de dakkapellen, terwijl de andere zijde met dakpannen is afgekleed. Hierbij is het belangrijk om te zorgen voor een optimaal opbrengst van de zonnepanelen, zowel qua oriëntatie als qua afstand tot de omgeving.

Constructieve detailoplossingen

Bij de uitvoering van houtskeletbouw met verticale houten gevelbekleding is het belangrijk om aandacht te besteden aan een aantal constructieve detailoplossingen. Deze oplossingen bepalen niet alleen de esthetiek van het gebouw, maar ook de duurzaamheid en de functionele prestaties. Een aantal voorbeelden van deze detailoplossingen zijn:

• Afwatering van regenwater: In projecten waarin verticale houten gevelbekleding wordt gebruikt, is het vaak nodig om afwatergootjes in te bouwen om vochtafvoer te garanderen. Deze gootjes worden meestal zorgvuldig gedetailleerd om een optimaal resultaat te verkrijgen.
• Afwerking van aansluitingen: De aansluitingen tussen houten panelen moeten zorgvuldig worden verwerkt. Hierbij worden vaak EPDM-strepen of rubberen afdichtingen gebruikt om vocht en winddruk te voorkomen.
• Verankering: De verankering van de verticale houten gevelbekleding kan variëren, afhankelijk van de gewenste esthetiek. In sommige gevallen wordt gebruikgemaakt van schroeven, terwijl in andere gevallen klittenbanden worden gebruikt om een schoner uiterlijk te verkrijgen.

Voorbeelden van praktijkprojecten

Een aantal praktijkprojecten toont aan hoe houtskeletbouw met verticale houten gevelbekleding in de praktijk wordt toegepast. Een van deze projecten is het Eiffelgebouw, dat is getransformeerd tot The Student Hotel. Voor de isolatie is gekozen voor een isolatielaag van 150 mm aan de buitengevel. De profilering van de oude gevel is exact overgenomen, waaronder lisenen, vloerranden, lateien en waterslagen. Daarop is een handmatig bewerkte stuclaag aangebracht, waarin ondiepe lijnen zijn getrokken om het ambachtelijke karakter van het oude metselwerk te imiteren.

Een ander voorbeeld is de RCO House, een oude school die is verbouwd tot oefenruimte voor het Concertgebouworkest. In dit project zijn vier bestaande klaslokalen samengevoegd door de muren tussen twee lokalen en vloer van de eerste verdieping deels te slopen. In de zaal is een extra binnengevel gecreëerd met verdiepingshoge glazen schalen. Deze bolle panelen zorgen voor het verspreiden van geluid en het voorkomen van ongewenste weerkaatsingen. Ter hoogte van de oude verdiepingsvloer en de buitengevel is een beloopbare zone gemaakt t.b.v. schoonmaakwerkzaamheden.

Conclusie

Houtskeletbouw met verticale houten gevelbekleding biedt een aantrekkelijke en duurzame oplossing voor zowel woningbouw als kantoorgebouwen. Door de juiste uitvoering van de gevelbekleding, isolatie en detailoplossingen kan een energie-efficiënt en akoestisch presterend gebouw worden gerealiseerd. De integratie van leidingen en akoestische elementen speelt hierbij een belangrijke rol. Praktijkprojecten tonen aan dat het mogelijk is om houtskeletbouw te combineren met esthetische en functionele oplossingen, zodat het resultaat zowel aantrekkelijk als duurzaam is.

De toepassing van houtskeletbouw met verticale houten gevelbekleding is een veelbelovende richting in de huidige bouwsector, vooral in de context van duurzame en energie-efficiënte bouw. Met de juiste detailoplossingen en een aandacht voor de kwaliteit van de materialen is het mogelijk om gebouwen te realiseren die zowel functioneel als esthetisch aantrekkelijk zijn.

Bronnen

1. Construction and Material Specification Details