Duurzame en onderhoudsvrije gevelbekleding met lariks: Het voordeel van gevingerlast en Shou Sugi Ban

De afgelopen jaren is de vraag naar duurzame en esthetisch aantrekkelijke oplossingen voor gevelbekleding sterk toegenomen. Een belangrijke ontwikkeling binnen deze markt is het verschijnen van gevelbekleding gemaakt van lariks, een houtsoort die zowel door haar natuurlijke schoonheid als haar duurzaamheid en stabiliteit in de aandacht blijft vallen. In het bijzonder is er aandacht voor twee aantrekkelijke productopties uit het assortiment van Hollands Hout en Elephant Hout: gevingerlast lariks voor een natuurlijke, onderhoudsvrije oplossing en de klassieke Shou Sugi Ban-techniek voor een unieke, geverfde, diepzwarte uitstraling. Deze ontwikkelingen vormen een belangrijke stap voor duurzame en circulaire bouwpraktijken, waarbij duurzaamheid, esthetiek en gebruiksgemak samensmelten.

Hollands Hout, een merk van Staatsbosbeheer, biedt sinds kort gevelbekleding van lariks aan die gevingerlast en spintvrij is. Dit betekent dat het hout is voorzien van een technische behandeling die zorgt voor een hogere stabiliteit, nauwkeurigere afmetingen en een betere weerstand tegen vochtveranderingen. Volgens Kasper Broek, manager productontwikkeling bij Staatsbosbeheer, is dit een belangrijke verbetering, omdat het hout nu stabiel en maatvast is zonder dat er sprake is van een afwijking door trekkrachten of vormverandering. Bovendien wordt het hout nu geheel onbehandeld toegepast, wat zijn natuurlijke duurzaamheid benut. Dit is mogelijk omdat het hout op een duurzame manier wordt vervaardigd uit FSC-gecertificeerde bossen, waarbij het hele bovenste deel van de boom efficiënt wordt benut. De productie van gevelbekleding uit lariks is dus niet alleen duurzaam, maar ook efficiënt in het benutten van de houtbron. Door de gevelplanken te snijden in kleinere delen en deze te verwerken tot gevingerlaste planken, wordt een groter deel van de boom hoogwaardig gebruikt. Deze methode vermindert afval en verhoogt de duurzaamheid van het product aanzienlijk. De houtsoort lariks zelf is een harde naaldhoutsoort met een kleur die varieert van rozeachtig tot roodbruin. Het kernhout vertoont duidelijke kleurverschillen, terwijl het spint duidelijk van het kernhout onderscheiden is. In vergelijking met andere naaldhoutsoorten is lariks relatief zwaar, wat bijdraagt aan de robuustheid van het product. Deze eigenschappen maken het geschikt voor gebruik in de buitenomgeving, met name voor gevelbekleding en gelamineerde buitenconstructies.

Eén van de meest opvallende kenmerken van het nieuwe gevelbekledingsproduct van Hollands Hout is dat het voldoet aan de brandklasse D, wat aantoont dat het voldoet aan de vereisten voor brandveiligheid in de bouw. De levering gebeurt inclusief een volledig kant-en-klare oplossing, inclusief montage-instructies en een verfafwerking met een garantiesysteem. Deze systematische aanpak maakt het product aantrekkelijk voor zowel bouwbedrijven als particulieren die een professionele oplossing willen zonder complexe voorbereiding. De distributie gebeurt via Boogaerdt Hout uit Krimpen aan de Lek, een erkend distributeur met een uitgebreid netwerk aan handelspartners. Het product is op 11 en 12 september 2024 gepresenteerd op de vakbeurs Architect@Work in Ahoy Rotterdam, en heeft al aanzienlijke belangstelling getrokken uit de bouwbranche, bij archtitecten, opdrachtgevers en handelspartners. De toegenomen vraag naar houten gevels en circulaire bouwpraktijken is duidelijk merkbaar, en de keuze voor lokale, duurzame materialen uit de eigen regio wordt steeds belangrijker. Deze ontwikkeling is een duidelijk signaal van een verschuiving richting duurzame bouw, waarbij duurzaamheid, esthetiek en gebruiksgemak in evenwicht zijn.

Naast de traditionele vorm van gevelbekleding, waarbij het hout onbehandeld of met een verf of eetbare olie wordt behandeld, is er een tweede belangrijke ontwikkeling zichtbaar: de Shou Sugi Ban-techniek. Dit is een oude Japanse methode waarbij houtoppervlakken op een bepaalde manier worden verbrand om een diepe, matzwarte structuur te verkrijgen. Het product van Elephant Hout, een merk van Dekker Hout, biedt deze techniek aan in de vorm van gevelbekleding van lariks. De planken zijn 145 mm breed, 21 mm dik en 300 cm lang. De zichtzijde wordt met behulp van vuur verkoold, waardoor een unieke structuur ontstaat en de kleur overgaat in een diep matzwart. Deze verbranding zorgt ervoor dat het hout bestand is tegen vocht, schimmels, insecten en houtrot. De verf is daarmee overbodig, wat een groot voordeel is in termen van onderhoud. Het product wordt gecoat met een transparante laag die de structuur en de kleur van het hout behoudt. Deze coating moet echter regelmatig worden gecontroleerd en bijgehouden om de duurzaamheid van het product over de jaren te behalen. De planken zijn FSC-gecertificeerd, wat aantoont dat het hout uit duurzame bossen komt. In dit geval is de herkomst van het hout Oost-Europese bossen, wat wordt beschouwd als duurzamer dan hout uit West-Europa. Deze keuze voor oorsprong is belangrijk vanwege de duurzaamheid van het bosbeheer in het gebied.

De Shou Sugi Ban-techniek is meer dan alleen een esthetische keuze. Het is een vorm van natuurlijke behandeling die al eeuwen wordt gebruikt in Japan. Het verbranden van het houtoppervlak zorgt ervoor dat een beschermende laag koolstofvorming ontstaat, die het hout beschermt tegen vocht, schimmels en insecten. Het resultaat is een duurzame, duurzame afwerking die met de jaren ouder wordt en daardoor meer karakter krijgt. Dit is in overeenstemming met het begrip “gebruiksgemak”, aangezien het hout niet meer geschild of geolied hoeft te worden, wat tijd en kosten bespaart. Bovendien is de unieke structuur en diepe zwartgrijze kleur zeldzaam en uniek, wat de waarde van het gebouw verhoogt. Het product wordt meestal gebruikt als verticale, open gevelbekleding, wat betekent dat de planken met een kloof tussen de planken zijn aangebracht. Dit zorgt voor een luchtige uitstraling en een goede ventilatie van het gevelsysteem, wat bijdraagt aan het voorkómen van vochtopslag en rottingsverschijnselen. De kwaliteit van het hout is hoog, en het feit dat het product FSC-gecertificeerd is, zorgt voor een extra laag van transparantie en duurzaamheid.

Voor zowel de gevingerlaste als de Shou Sugi Ban-variant van lariksgevelbekleding is het belangrijk om rekening te houden met de juiste installatie en het juiste materiaal. Bij open gevelbekleding is het essentieel om een juiste afstand tussen de planken te laten zorgen, zodat ventilatie mogelijk is en vocht kan ontsnappen. Hiervoor zijn specifieke bevestigingsmaterialen nodig, zoals houten of metalen profielen, die de belasting van het hout kunnen dragen. De afstand tussen de planken moet afhankelijk zijn van de lengte en dikte van de planken, en moet voldoen aan de richtlijnen van de leverancier of de bouwvoorschriften. Bij Shou Sugi Ban is het belangrijk om de juiste coating te kiezen en die regelmatig te onderhouden. Hoewel het hout zelf niet meer geschild hoeft te worden, is het verstandig om de oppervlakken regelmatig te controleren op schade aan de beschermende coating. Als de coating loskomt of beschadigd raakt, moet deze direct worden bijgevoegd om het hout te beschermen tegen vocht en schimmelvorming.

Bij het kiezen van de juiste vorm van gevelbekleding is het belangrijk om rekening te houden met verschillende factoren, zoals duurzaamheid, onderhoudsvereisten en isolerende eigenschappen. Houten gevelbekleding geeft een warm en natuurlijk uiterlijk aan een gebouw en is daarom populair onder particulieren en architecten die opvallende, duurzame oplossingen willen. In tegenstelling tot kunststofgevelbekleding, zoals vinyl of PVC, dat vaak imitatie van houtnerf heeft, is hout echt en heeft het een unieke structuur en textuur. Hoewel hout meer onderhoud vraagt dan kunststof, zijn de nieuwste ontwikkelingen in houtverwerking, zoals gevingerlast en Shou Sugi Ban, de behoefte aan herhaald schilderen of olievrijmaken aanzienlijk verminderd. In de praktijk betekent dit dat de kosten voor onderhoud en verf in de loop der jaren aanzienlijk dalen.

De keuze voor duurzame materialen in de bouw is niet alleen een kwestie van milieuvriendelijkheid, maar ook een strategische keuze in termen van waardebelegging. Een gebouw met een houten gevel die duurzaam is gemaakt, heeft een hogere mark waarde en is aantrekkelijker voor kopers of huurkrachten. De duurzaamheid van het hout, gecombineerd met de esthetische waarde, zorgt ervoor dat het product in de loop van de jaren meer waarde kan gaan krijgen. Bovendien is er in de bouwbranche een duidelijk bewustzijn voor circulaire bouwpraktijken, waarbij materialen hergebruikt of duurzaam geëindigd worden. De keuze voor lariks uit FSC-gecertificeerde bossen of voor duurzame productieprocessen zoals het verbranden van hout voor Shou Sugi Ban, is een duidelijk signaal in deze richting.

In de praktijk is het belangrijk om te weten dat het kiezen van de juiste gevelbekleding niet alleen afhangt van esthetiek, maar ook van technische vereisten. De keuze tussen gevingerlast en Shou Sugi Ban hangt af van de verwachtingen van de eindgebruiker. Wie een zuiver natuurlijk uiterlijk wil zonder dat er regelmatig onderhoud nodig is, kiest voor gevingerlast lariks. Wie een unieke, kunstzinnige uitstraling wil, met een diepe zwartgrijze kleur en een ruwe structuur, kiest voor Shou Sugi Ban. Beide opties zijn duurzaam, zijn FSC-gecertificeerd of afkomstig uit duurzame bossen en zijn geschikt voor een duurzame bouwpraktijk. Bovendien zijn ze beschikbaar via erkende leveranciers en distributoren, zoals Boogaerdt Hout voor Hollands Hout, en Elephant Hout via Dekker Hout.

Conclusie: Het ontstaan van gevingerlast lariks en Shou Sugi Ban-gevelbekleding markeert een belangrijke stap voor een duurzame en estetisch gevoelige bouwpraktijk. Zowel de technische verbetering van gevingerlast hout als de kunstzinnige en duurzame benadering van Shou Sugi Ban bieden een uitgebreid scala aan keuzemogelijkheden voor bouwers, architecten en particulieren. Beide producten zijn duurzaam, vereisen weinig onderhoud en combineren schoonheid met functionaliteit. De toename van vraag naar zulke oplossingen toont aan dat duurzaamheid niet langer een toevoeging is, maar een kernonderdeel van de hedendaagse bouw.

Bronnen

1. Hollands Hout - Gevingerlast en spintvrij hout
2. Staatsbosbeheer - Nieuws over nieuw product van Hollands Hout
3. Lortye Tuin - Gevelbekleding
4. De Bouwmarktshop - Elephant Lariks Gevelbekleding Shou Sugi Ban