Oude spijkerbroeken als duurzame gevelisolatie: een circulaire oplossing voor schoolgebouwen

Published by Redactie on augustus 27, 2025 | Category gevelbekleding

De toegenomen focus op duurzaam bouwen en circulaire economie in de bouwsector leidt tot innovatieve oplossingen voor isolatiematerialen. Een opvallend voorbeeld hiervan is het gebruik van oude spijkerbroeken als gevelisolatie. Dit concept wordt actief toegepast in het kader van een herinrichting van een middelbare school in Gouda, De Goudse Waarden, waar een aantoonbare duurzaamheidsmaatregel wordt doorgevoerd: het gebruik van 6.000 gerecyclede spijkerbroeken voor de isolatie van de gevel. Dit artikel verkent het project in zijn totaliteit, van de bron van het materiaal tot het effect op energiegebruik, duurzaamheid en betrokkenheid van leerlingen. De informatie is gebaseerd uitsluitend op de beschikbare bronnen.

De inspiratie achter het gebruik van spijkerbroeken als isolatiemateriaal

Het idee om oude spijkerbroeken om te zetten in hoogwaardig isolatiemateriaal is gebaseerd op een eenvoudig maar krachtig principe: kledingstukken van hoge dichtheid en hoge isolatiewaarde kunnen worden hergebruikt als bouwmateriaal. Spijkerbroeken zijn gemaakt van dik, dik gesponnen denim, een stof die bekendstaat om haar hoge isolatiewaarde. Dit maakt ze ideaal geschikt als grondstoffen voor isolatiematte. De technologie achter het omzetten van afgedankte kleding in isolatie is al jaren ontwikkeld, maar de toepassing op grootschalige bouwprojecten is nog relatief nieuw.

Bij het project van De Goudse Waarden in Gouda is het doel niet alleen duurzaam bouwen te bevorderen, maar ook bewustzijn te creëren bij leerlingen en de lokale gemeenschap. Het gebruik van spijkerbroeken als isolatiemateriaal is een visueel krachtig symbool voor circulariteit. De ideeën achter dit initiatief zijn gesteund door een combinatie van duurzaamheidsbeleid, innovatie in materialen en maatschappelijke betrokkenheid. De school heeft hiermee een duurzame stap gezet binnen haar verbouwingsprojecten.

Technische specificaties van het isolatiemateriaal uit spijkerbroeken

Het isolatiemateriaal dat wordt gebruikt voor de gevel van De Goudse Waarden is gemaakt van 200 mm dikke ‘matrassen’ die zijn samengesteld uit 6.000 gerecyclede spijkerbroeken. De exacte hoeveelheid wordt in meerdere bronnen vermeld: 6.000 stukken. Uit een bron blijkt dat er 6.273 broeken zijn ingezameld, wat een kleine marge van 27 broeken boven het doel is. Dit geeft aan dat het doel van 6.000 broeken realistisch en haalbaar is, en dat de gemeenschap actief meewerkt.

De isolatie heeft een hoge isolatiewaarde, aangegeven als Rd 5,1. Deze waarde is belangrijk in de bouw, omdat ze aangeeft hoe goed een materiaal warmte tegenhoudt. Een hogere Rd-waarde betekent betere isolatieprestaties. De isolatie is daarmee geschikt voor een energiezuinig gebouw. Bovendien is het materiaal 100% circulair en 100% duurzaam. Het is brandveilig en heeft een hoog akoestisch vermogen, wat ideaal is voor een school waar spraakoverdracht en rust belangrijk zijn.

De productie van dit isolatiemateriaal gebeurt in Noord-Frankrijk. Het materiaal wordt vervaardigd door een samenwerking tussen de organisatie VRK in Tilburg en het bedrijf Sympany. Het proces begint met het binnenhalen van afgedankte spijkerbroeken via inzamelacties. De kleding wordt daarna gesorteerd, gereinigd en verwerkt tot een hoogwaardig isolatiemateriaal. Het eindproduct is een stabiel, duurzaam en effectief materiaal voor het isoleren van gevels.

Bouwtechnische uitvoering en keuze van gevelbekleding

Voor de uitvoering van het project wordt de gevel van de school opnieuw geïsoleerd en gerenoveerd. Het gebruik van oude spijkerbroeken als basis voor de isolatie wordt gecombineerd met een moderne gevelopbouw. Als gevelbekleding wordt MD Strekmetaal van het merk Metadecor gebruikt, gemaakt van aluminium. Dit is een semi-open gevelbekleding, wat betekent dat er tussen de platen ruimte is voor ventilatie, wat belangrijk is voor condensbestrijding en luchtcirculatie in de gevelconstructie. De afwerking is een parelwitte poedercoating, wat zorgt voor een nette, moderne uitstraling.

De gevelbekleding is gecombineerd met aluminium randen rond de ramen, wat de esthetiek versterkt en de afwerking afsluit. De combinatie van een duurzaam isolatiemateriaal met een hoge kwaliteit gevelbekleding zorgt voor zowel een esthetisch aantrekkelijke als functionele oplossing. Het resultaat is een gevel die zowel esthetisch als functioneel voldoet aan hoge eisen.

Duurzaamheidsvoordelen en milieubijdrage

Het gebruik van gerecyclede spijkerbroeken als isolatiemateriaal heeft meerdere duurzaamheidsvoordelen. Allereerst wordt afval verminderd door oude kleding te hergebruiken in plaats van te verbranden of weg te gooien. Dit draagt bij aan het doel van circulaire economie, waarin grondstoffen hergebruikt worden in plaats van eenmalig te worden verbruikt.

Ten tweede is het materiaal 100% circulair, wat inhoudt dat het na het einde van zijn levensduur weer kan worden teruggewonnen en hergebruikt. Dit vermindert de afhankelijkheid van grondstoffen uit de aarde en verlaagt de CO2-uitstoot. Uit een bron blijkt dat dit soort projecten bijdragen aan het doel van 95% minder CO2-uitstoot tegen 2050 in vergelijking met traditionele bouwmethode.

Het gebruik van spijkerbroeken als isolatiemateriaal heeft ook een positief effect op de akoestiek. Door de hoge dichtheid van het materiaal wordt geluid geïsoleerd, wat ideaal is voor een school waar veel geluid wordt gemaakt. De isolatie heeft daarmee een dubbele functie: warmte-isolatie en geluidsisolatie.

Maatschappelijke betrokkenheid en educatieve waarde

Eén van de meest opvallende aspecten van dit project is de actieve betrokkenheid van leerlingen en medewerkers van de school. Het initiatief is gestart als deel van de Week van de Circulaire Economie, die in februari 2022 plaatsvond. Het doel was om leerlingen te betrekken bij het thema circulariteit via een concreet actieproject.

De leerlingen werden uitgenodigd om zoveel mogelijk oude spijkerbroeken in te leveren. De actie werd ondersteund door lokale handelsbegeleiders, de wethouder van de stad Gouda en andere instanties. Zo werd er in het Huis van de Stad een inzamelplek geopend, en werden er ook inzamelpunten bij winkels geplaatst.

In totaal werden 6.273 broeken ingezameld, wat de doelstelling van 6.000 stukken ruimschoots overschrijdt. Dit toont aan dat de gemeenschap actief meewerkt aan duurzaam bouwen. De leerlingen kregen op deze manier een tastbare ervaring van circulaire economie: zij hebben actief bijgedragen aan het bouwen van hun eigen school met duurzame materialen.

De betrokkenheid van leerlingen is niet alleen educatief, maar ook psychologisch belangrijk. Door te werken aan een echt bouwproject, ontwikkelen zij verantwoordelijkheid, teamverband en duurzaam gedrag. Het project is dus niet alleen een bouwproject, maar ook een onderwijsproject.

Toepassing buiten Gouda: uitgebreidere toepassing in de bouw

Hoewel het project in Gouda het meest uitgebreid beschreven is, wijst een bron op een vergelijkbaar initiatief in Woerden. Bij Cazas Wonen wordt gesproken over het gebruik van oude spijkerbroeken als isolatiemateriaal bij het opknappen van woningen in de Schilderskwartier. Hier wordt het materiaal toegepast in bestaande woningen, in plaats van nieuwbouw.

De organisatie werkt samen met een bedrijf dat isolatiemateriaal maakt uit afgedankte kleding. Het doel is circulair bouwen te bevorderen, wat inhoudt dat materiaal hergebruikt wordt in plaats van te worden vervangen door nieuw materiaal. Dit is belangrijk, omdat het bouwen van nieuwe gebouwen veel energie en grondstoffen vergt.

De inzamelactie in Woerden begint op 17 juni 2025, met een inzameldoos geplaatst in een modelwoning. Dit toont aan dat het idee van het gebruik van spijkerbroeken als isolatiemateriaal niet beperkt is tot een enkel project, maar zich kan uitbreiden naar meerdere locaties en bouwprojecten.

Overzicht van de bouwprocessen en materialen

Het bouwproces voor de gevel van De Goudse Waarden is als volgt opgebouwd:

Inzameling: 6.273 oude spijkerbroeken werden ingezameld via een actie onder leerlingen en medewerkers.
Verwerking: De kleding werd naar Noord-Frankrijk gestuurd waar het werd gerecycled tot isolatiemateriaal.
Productie: De broeken werden gesorteerd, gereinigd en verwerkt tot 200 mm dikke matrassen met een isolatiewaarde van Rd 5,1.
Installatie: Het isolatiemateriaal werd op de gevel geplaatst, met een dampdichte folie als afsluiting.
Bekleding: Op de isolatie werd een gevelbekleding aangebracht in de vorm van MD Strekmetaal in aluminium, met een parelwitte poedercoating.

Elk stadium van dit proces is duurzaam en circulair. Het materiaal is in de loop van het leven van het gebouw te hergebruiken of te recyclen, wat de levenscyclus van het materiaal verlengt.