Rondom duurzaam en esthetisch: Gevelbekleding met ronde vormen en houtachtige uitstraling

De keuze voor gevelbekleding is een van de belangrijkste beslissingen bij het renoveren of nieuwbouwen van een woning. Naast de functionele eigenschappen als duurzaamheid, weerbestendigheid en onderhoudsvrijheid speelt ook de esthetiek een cruciale rol. De bronnen tonen duidelijk dat er een duidelijke trend gaande is naar gevelbekleding met een houtachtige uitstraling, gecombineerd met hoge technische specificaties en esthetisch verantwoorde vormgeving, inclusief ronde vormen of patronen. Deze combinatie van duurzaamheid, esthetiek en technische innovatie is duidelijk zichtbaar in de beschikbare producten en projecten.

Het thema rondom gevelbekleding met ronde vormen of patronen wordt in de bronnen op verschillende manieren aansnijd. Het meest directe voorbeeld is MD Formatura, een systeem dat ontwikkeld is door Metadecor in samenwerking met ontwerper Chris Kabel. Dit systeem is ontstaan uit een project in Amsterdam uit 2012, waarbij een patroon voor een metalen gevel ontwikkeld moest worden dat dynamisch reageert op het licht en de zon. Door de openingen in het paneel te variëren, ontstaat er een beeld dat voortdurend verandert, afhankelijk van de positie van de zon. Deze bewegende schaduwwerking wordt gecreëerd door een patroon dat in de platen is gestanst. De vormen van deze openingen kunnen vierkant, ronds, driehoekig, zeshoekig of vrij vormgegeven zijn. Dit maakt het systeem ideaal voor het creëren van een levendig en dynamisch geheel, waarbij de gevel 'leven' in de zonnestralen lijkt. Het patroon wordt dan ook omgezet om licht in te vangen, diepte te creëren en een rijk speelveld van schaduwen te genereren. Dit is een direct voorbeeld van hoe ronde of vrije vormen in het ontwerp van gevelbekleding het binnenklimaat en de esthetiek van een gebouw aanzienlijk kunnen verbeteren.

Naast dit dynamische systeem is er ook een grote verscheidenheid aan klassieke gevelbekledingsystemen beschikbaar die ronde vormen of een houtachtige uitstraling combineren met technische voordelen. Een centraal product dat hierin sterk op weg is, is de HardiePlank® van James Hardie. Dit product is gemaakt van vezelcement en wordt in Nederland en de Benelux geboden als een duurzaam, onderhoudsvrij en sterk materiaal. De technische specificaties zijn duidelijk gedefinieerd: het materiaal is samengesteld uit cement, zand, cellulosevezels, water en additieven. De afmetingen zijn 3.600 mm lang, 180 mm breed en 8 mm dik. Het gewicht bedraagt 7,4 kg per plank, wat overeenkomt met 11,38 kg per vierkante meter. De droge dichtheid bedraagt 1.300 kg/m³. Het materiaal heeft een brandklasse van A2-s1/d0, wat aangeeft dat het vuurvaste eigenschappen heeft. De verwachte levensduur is opgegeven op 60 jaar, met een garantie van 10 jaar. Deze specificaties geven aan dat het product robuust is en geschikt is voor de Nederlandse weersomstandigheden.

De HardiePlank® is beschikbaar in twee oppervlakten: met houtnerf (Cedar) of glad (Smooth). De houtnerfversie is specifiek bedoeld om de uitstraling van hout na te bootsen, zonder de nadelen zoals verbranden, schimmelschade of hoge onderhoudskosten. De kleuren zijn beschikbaar in een scala aan 21 tinten, met een aantal kleuren direct leverbaar, zoals Antracite Grey, Arctic White, Midnight Black, Light Mist, Rich Espresso en Grey Slate. Andere kleuren zijn beschikbaar bij een bestelling van minimaal 20 stuks en een levertijd van ongeveer vijf werkdagen. De productie van deze planken is geïnspireerd op Amerikaanse bouwpraktijken, wat aangeeft dat het materiaal is getest op duurzaamheid en weerbestendigheid. De leverancier, De Bouwmarktshop.nl, verstrekt de dienstverlening als officiële online partner en biedt daarnaast een showroom, monsters, en verschillende leveringsmogelijkheden zoals click & collect, thuisbezorging op afspraak en achteraf betalen. Klanten ervaren het product als erg mooi en populair, met name vanwege de combinatie van de natuurlijke uitstraling van hout en de duurzaamheid van vezelcement.

Bij de montage van de HardiePlank® is een belangrijke aanbevolen praktijk belangrijk: het bestellen van 17% extra materiaal indien de planken overlappend worden aangebracht. Dit is vanwege de werkende hoogte, die wordt bepaald door de hoogte van de plank die effectief zichtbaar is na monteren. Deze aanbeveling is gericht op het voorkomen van tekorten bij het knippen en opzetten, vooral bij complexere vormen of patronen. De planken kunnen op drie manieren worden geïnstalleerd: verticaal, horizontaal (met een potdeksel) of horizontaal met open voegen. Deze flexibiliteit in montagewijze maakt het mogelijk om zowel klassieke als moderne ontwerpen te realiseren. De keuze voor een open voeg of een overlappend systeem beïnvloedt zowel de esthetiek als de technische uitvoering, met name in relatie tot waterafstorten en condensatie.

De bronnen tonen ook dat er alternatieven zijn voor vezelcement, zoals houtsoorten die zijn bewerkt om een hoge duurzaamheid te garanderen. Het voorbeeld van de 'Sleeve House' in New York illustreert dit. Voor deze villa werd Accoya®-hout gebruikt als gevelbekleding. Accoya® is een houtsoort die is gecomplexeerd met een proces dat de duurzaamheid verhoogt en de dimensiestabiliteit verbetert. Het hout is niet geschilderd, maar wordt door een specifieke techniek, "shou sugi ban", verbrand om een diepe, verweerde uitstraling te verkrijgen. Deze techniek wordt gebruikt in Japanse bouwpraktijken om hout duurzamer te maken door het oppervlak te verbranden. In dit geval werd het Accoya®-hout, geleverd door Universal Forest Products, door Delta Millworks gebrand. Het resultaat is een oppervlak dat dieper en duurzamer is dan bij veel andere houtsoorten. Door de hoge dimensiestabiliteit van Accoya® is het geschikt voor een lange levensduur van de gevelbekleding, zonder dat er sprake is van opzwelling, kromtrekken of scheidingslijnen. Dit voorbeeld toont aan dat hout ook na jaren een natuurlijke, verweesde uitstraling behoudt, wat een alternatief is voor vezelcement, maar met een andere technische aanpak.

Andere materialen die in de bronnen worden genoemd zijn houtsoorten zoals Ayous, Fraké, Vuren, Grenen en Western Red Cedar. Deze zijn geselecteerd voor hun kwaliteit en passen zich aan door middel van verfijnde technieken zoals geïmpregneerd zijn, zwart gespoten worden of een specifieke vormgeving zoals 'triple rhombus' of 'channelsiding' krijgen. Deze materialen worden in de winkel van Houthandel Woertink in een showwand getoond, waar ze op een concrete basis zijn geïstalleerd. De vormen van deze platen variëren van horizontaal met open voegen tot verticaal met dichte afwerking. Deze diversiteit laat zien dat er ruimte is voor creatieve oplossingen. De keuze voor een bepaalde vorm, zoals een ronde of driehoekige vorm, wordt vaak bepaald door de gewenste esthetiek en het verband met het algemene ontwerp van het pand. Het gebruik van een dergelijke variabiliteit in vormgeving is belangrijk voor het creëren van een uniek en herkenbaar uiterlijk.

In relatie tot het gebruik van ronde vormen in gevelontwerpen is het belangrijk om te benadrukken dat dit niet alleen een esthetische keuze is, maar ook functionele voordelen kan bieden. Zo kan een patroon met ronde of vrije vormen zorgen voor een betere lichtverdeling in de gevel. Door de vorm van de openingen te variëren, kan licht doorgelaten worden op een manier die zorgt voor een gelijkmatigere verlichting binnen het gebouw. Bovendien kan een dergelijk ontwerp bijdragen aan het luchtverkeer langs de gevel, wat het binnenklimaat positief beïnvloedt. De combinatie van lichtinval en luchtcirculatie is een belangrijk onderdeel van duurzame bouwpraktijken, zoals in het project Tussen de Lakens in Amsterdam werd geïntroduceerd.

In de praktijk is het belangrijk om rekening te houden met de keuze van kleur, vorm en materiaal. Voor de HardiePlank® is de keuze uit 21 kleuren een belangrijk voordeel, omdat dit het mogelijk maakt om zowel een klassiek houtachtig uiterlijk te creëren als een modern, kleurrijk ontwerp. De kleuren zijn beschikbaar in maten, waaronder zachte tinten zoals Light Mist, maar ook donkere tinten zoals Midnight Black en Rich Espresso. Deze keuze geeft de architect of eigenaar de vrijheid om een ontwerp te kiezen dat past bij het bestaande bouwpatroon, de tuin of het omringende landschap. Voor degenen die een moderne, zuivere uitstraling willen, is de gladde variant (HardiePlank® Smooth) een optie. Deze is beschikbaar in dezelfde kleuren en heeft een glanzende afwerking die goed afstaat tegen een ruimte met weinig inzet.

De duurzaamheid van gevelbekleding is een centraal onderdeel van het ontwerpproces. De bronnen geven aan dat zowel vezelcement als gebrand hout (zoals Accoya®) een lange levensduur kunnen bieden. Bij vezelcement is dit 60 jaar, wat wordt ondersteund door een garantie van tien jaar. Bij Accoya® is de duurzaamheid gerealiseerd door het chemisch behandelen van het hout, waardoor het bestendig wordt tegen schimmel, schade door insecten en vocht. De combinatie van deze technieken met een duurzame bouwpraktijk is essentieel voor duurzame stedelijke ontwikkeling.

Voor de uitvoering van een gevelbekleding is het belangrijk om rekening te houden met de montagepraktijk. De bronnen geven aan dat de HardiePlank® eenvoudig te monteren is, wat een belangrijk voordeel is voor zowel professionele installateurs als DIY-liefhebbers. Het gebruik van een compleet systeem met hoogwaardige toebehoren, zoals randen, hoekprofielen en bevestigingsmaterialen, helpt om een professionele afwerking te garanderen. De keuze voor een open voeg of een overlappend systeem is afhankelijk van de gewenste esthetiek en de weerbestendigheid. Bij een open voeg is er meer aandacht nodig voor waterafvoer en condensatie, terwijl een overlappend systeem meer materiaal vereist, maar beter afsluitend werkt.

Samenvattend tonen de bronnen een duidelijke ontwikkeling in de keuze voor gevelbekleding: van klassiek hout naar duurzame materialen die de uitstraling van hout benaderen, maar met een betere duurzaamheid en minder onderhoud. Het gebruik van patronen met ronde of vrije vormen, zoals bij MD Formatura, biedt een dynamisch en levendig effect dat afhankelijk is van het tijdstip van de dag. Bij vezelcement zoals HardiePlank® is er een goede combinatie van duurzaamheid, eenvoudige montage en esthetiek. Voor degenen die een natuurlijke uitstraling willen, biedt Accoya® een duurzame en duurzame optie, vooral bij het gebruik van technieken zoals het verbranden van hout.

Bronnen

1. MD Formatura: Dynamiek in architectuur
2. James Hardie Gevelbekleding - De Bouwmarktshop.nl
3. Houthandel Woertink: Verschillende soorten gevelbekleding
4. Accoya®-gevelbekleding voor 'Sleeve House' in New York