BarnWood als Gevelbekleding: Duurzaam, Charismatisch en Technisch Geschikt voor Buitengebruik

Inleiding

BarnWood, een collectief benaming voor gerievende houtsoorten uit oude landbouwgebouwen, is een populaire keuze in de huidige bouw- en sierhoutmarkt. Het product wordt vooral geprofileerd als materiaal voor interieuropdrachten, zoals wandbekleding, meubels en vloeren. Echter, de bronnen tonen duidelijk aan dat BarnWood ook geschikt is voor buitengebruik, met name als gevelbekleding. Dit artikel verkent de toepasbaarheid van BarnWood als gevelbekleding op basis van de leveringsvoorwaarden, eigenschappen en toepassingsrichtingen zoals vermeld in de leveringsdocumentatie. Hoewel de beschikbare gegevens beperkt zijn, laten ze duidelijk zien dat bepaalde varianten van BarnWood, zoals BarnWood Pennsylvania, al in de praktijk zijn toegepast als buitengevelbekleding. De focus ligt hierbij op de technische haalbaarheid, de sterkte van de materialen, de vereisten voor vochtbestendigheid en de vereiste zorgvuldigheid bij plaatsing en onderhoud.

Kenmerken en oorsprong van BarnWood voor buitengebruik

BarnWood is gedefinieerd als hout afkomstig uit oude schuren, stallen en landbouwgebouwen, vaak uit de Alpenregio’s van Oostenrijk en Duitsland, zoals Kitzbühel en de gebieden rondom Toronto. De bronnen benadrukken de oorsprong van bepaalde varianten: zowel het hout uit Kitzbühel (Oostenrijk) als uit de heuvels ten noorden van Toronto (Canada) wordt als uitgebreid gebruikte bron genoemd. Deze oorsprong is essentieel voor het begrip van de kwaliteit en de kenmerken van het hout. Het hout wordt vaak afkomstig uit eiken, lariks, grens of douglas. De oorspronkelijke bouwmethode, vooral het gebruik van handgeslepen of gekliefd hout vóór de industriële zaagtechnieken, heeft een unieke structuur en textuur achtergelaten. Dit resulteert in een karakteristiek, ruim, en vaak onvolmaakt uiterlijk – een kenmerk dat veel waarde toevoegt aan het eindproduct.

Van het hout uit de Alpengebieden, zoals Salzburg en Kitzbühel, wordt benadrukt dat het reeds gedurende 50 jaar als gevelbekleding is gebruikt. Dit geeft aan dat het hout, ondanks het oude karakter, een uitgebreid bewijs van duurzaamheid heeft geleverd onder zware weersomstandigheden. De combinatie van houtsoorten zoals eiken, lariks en grens is belangrijk voor de buitenshuisduurzaamheid. Lariks wordt vaak genoemd als een van de meest geschikte houtsoorten voor buitengebruik vanwege zijn natuurlijke bestendigheid tegen schimmel en rotting. Ondanks dat het hout uit de Alpen al jaren wordt gebruikt zonder dat er melding wordt gemaakt van structuurverlies of slijtage, is het belangrijk om de specifieke eigenschappen van elk type hout te kennen. De bronnen geven aan dat bepaalde varianten, zoals Salzburg, zijn voorzien van een droogproces tot circa 12% vochtgehalte, wat een essentieel onderdeel is van de bereidheid voor gebruik.

Specifieke productvarianten voor buitengebruik

Van de beschikbare productvarianten is het duidelijk dat niet alle BarnWood-producten geschikt zijn voor buitengebruik. Het verschil ligt in de eindbehandeling, de afwerking en de oorsprong. De belangrijkste varianten die zijn gedefinieerd als geschikt voor buitengebruik zijn:

• BarnWood Pennsylvania: Dit product wordt expliciet genoemd als geschikt voor buitengebruik. De bronnen benadrukken dat het product niet alleen geschikt is voor binnenmuren, maar ook uitstekend is voor gevelbekleding. Hoewel er weinig technische specificaties worden gegeven, is de kenmerkende eigenschap dat het hout bekantrecht is, wat inhoudt dat de randen zijn afgewerkt op een manier die een directe bevestiging mogelijk maakt zonder extra voorbereiding. Dit vermindert de kans op wateropslag en houdt de structuur van het hout in stand tijdens de montage.

• Salzburg: Dit product is gedefinieerd als "klaar-voor-gebruik", wat betekent dat het reeds is voorzien van een reeks bewerkingen voordat het aan de klant wordt aangeboden. Na het sorteren op kleur en droogproces tot circa 12% vochtgehalte wordt het hout op dikte geschaafd, voorzien van een mes en een groef (waardoor het makkelijker te bevestigen is) en ten slotte geborsteld. Deze behandeling versterkt de natuurlijke structuur van het hout en maakt het geschikt voor wandbetimmering – en in het geval van een geschikt ontwerp ook voor gevelbekleding. Hoewel de bronnen geen directe uitspraak doen over buitengebruik, duidt de combinatie van droging tot 12% vochtgehalte en de eindbehandelingen op een product dat is ontworpen om weerstand te bieden aan vocht en temperatuurschommelingen.

• Oud vergrijsd pallethout: Dit hout is afkomstig van gebruikte Amerikaanse pallets en kisten. Het hout heeft een dikte van circa 20-30 mm, een breedte van 100-150 mm en een lengte van 180 cm. Het kenmerk van dit hout is dat het vaak al jaren in het veld heeft gestaan en daardoor een diepe grijsbruine kleur heeft gekregen. De afwerking is gericht op het behouden van de originele kenmerken, zoals afgesleten plekken en spijkers die vaak zijn bewaard. Hoewel de bronnen niet expliciet zeggen dat dit product geschikt is voor buitengebruik, is het in de praktijk vaak in de tuin of op gevels geplaatst. De hoge dichtheid en het feit dat het hout al jaren is blootgesteld aan regen, zon en vorst geven aan dat het een zekere weerstand heeft getoond. Het is echter belangrijk op te merken dat dit niet automatisch betekent dat het duurzaam is in de lange termijn zonder extra behandeling.

• Genève: Dit is een "ruwe" variant van BarnWood, met een breed scala aan diktes (20 tot 30 mm) en oorspronkelijke zijkanten. Het hout komt uit de Alpenregio en is al 50 jaar gebruikt als gevelbekleding. Dit is een cruciale indicatie van duurzaamheid en geschiktheid voor buitengebruik. Het feit dat het hout al jaren is blootgesteld aan extreme omstandigheden, zoals sterke regens, vorst en zon, en toch zijn karakter heeft behouden, suggereert dat het een robuust materiaal is. De combinatie van natuurlijke houtsoorten (waaronder eiken en lariks) en het feit dat het al jaren op de gevel zit, wijst op een hoge weerstand tegen slijtage.

Technische eisen en vereisten voor buitengebruik

Hoewel de bronnen niet uitgebreid zijn in het geven van technische specificaties, zijn er een aantal fundamentele eisen die moeten worden nageleefd bij het gebruik van BarnWood als gevelbekleding. De vochtigheidsgraad van het hout is hierbij cruciaal. De bronnen geven aan dat bepaalde producten, zoals Salzburg, zijn gedroogd tot circa 12% vochtgehalte. Dit is een essentieel niveau dat voorkomt dat het hout gaat zwellen of krimpen in de loop van de jaren, wat leidt tot scheuren, loskoppeling of afbrokkelen. Een vochtgehalte van 12% wordt algemeen beschouwd als het grensniveau waarop hout niet meer significant verandert in vorm of structuur. Bovendien is het belangrijk dat het hout vóór de montage is gedroogd, zodat het in balans is met de omgevingstemperatuur en vochtigheidsgraad.

De bevestiging van het hout speelt eveneens een cruciale rol. Gebruik van koperen of roestvrije bouten is essentieel, omdat gewone ijzeren bevestigingsmaterialen na enige tijd roesten en het hout kunnen beschadigen. De verbinding tussen de planken moet zodanig zijn dat water niet tussen de planken kan doordringen. De aanwezigheid van een mes en een groef (zoals bij Salzburg) helpt hierbij om een waterdichte verbinding te creëren. Daarnaast is het belangrijk om een voldoende luchtlaag tussen het hout en de ondergrond te laten, zodat ventilatie mogelijk is en het hout niet aan de muur vastzit. Dit voorkomt dat vocht in het hout blijft zitten en daardoor schimmels en rotting ontstaan.

Veiligheid en duurzaamheid in de praktijk

De duurzaamheid van BarnWood als gevelbekleding wordt bevestigd door het feit dat sommige producten al jaren worden gebruikt zonder dat er melding wordt gemaakt van structurele problemen. Zo is Genève al 50 jaar in gebruik als gevelbekleding in de Alpen, een gebied met extreme klimatologische omstandigheden. Dit geeft aan dat de houtsoorten, combinaties en bewerkingsmethoden effectief zijn. Bovendien wordt benadrukt dat de houtsoorten die worden gebruikt, zoals eiken, lariks en grens, al van nature bestendig zijn tegen vocht en schimmels. Deze eigenschappen worden versterkt door het droogproces tot 12% vochtgehalte.

Een belangrijk punt is ook het milieubeleid. Door oude houtsoorten te hergebruiken, wordt het afgevoerd van afvalstromen en wordt de behoefte aan het omhakken van jonge bossen verminderd. Dit past perfect in het duurzame bouwdenken. Bovendien blijkt uit de beschrijving dat bepaalde producten, zoals BarnWood in a box, specifiek zijn ontworpen voor een betaalbare verkoop in winkels of webshops, wat aangeeft dat het product populair is en ook in grotere hoeveelheden wordt ingezet.

Toepassingen en ontwerpmogelijkheden

Hoewel de bronnen beperkt zijn in het geven van ontwerpoplossingen, zijn er duidelijke toepassingen waar BarnWood wordt gebruikt. Zo is er een universele binnendeur ontwikkeld die aan beide zijden voorzien is van grijs BarnWood in verticale of horizontale lamellen. Deze deur is 42 mm dik en is bedoeld voor eenvoudige montage. Hoewel deze toepassing uitsluitend voor binnen is, suggereert dit dat BarnWood ook geschikt is voor geveltoepassingen waar de structuur en het uiterlijk belangrijk zijn.

Bovendien wordt vermeld dat bepaalde producten, zoals de planken van oude gevelbekleding in het paneelproduct van Innsbruck, zijn opgebouwd uit een toplaag van oude gevelbekleding en twee lagen naaldhout kruislings verlijmd. Dit type product is geschikt voor keukens, meubels en wandbekleding, maar het toont ook dat er technische oplossingen zijn om het hout te versterken. Dit soort constructies is ideaal voor gevelbekleding, omdat het bestand is tegen krachtonderhoud en vochtverandering.

De combinatie van oude houtsoorten en huidige technieken maakt het mogelijk om zowel een historisch karakter als hoge stabiliteit te combineren. Bijvoorbeeld: een oude eikenplank uit een schuur in Kitzbühel wordt met een moderne verlijmde constructie omgeven, waardoor het hout beter kan functioneren onder buitentemperaturen. Deze aanpak zorgt ervoor dat het uiterlijk van het verleden behouden blijft, maar dat het hout betrouwbaar blijft.

Conclusie

De beschikbare bronnen tonen duidelijk aan dat bepaalde varianten van BarnWood – met name BarnWood Pennsylvania en Genève – zijn ontworpen voor en daadwerkelijk toegepast als gevelbekleding. Het feit dat Genève al 50 jaar is gebruikt in de Alpenregio, waar de omstandigheden extreem zijn, is een sterke indicatie van de duurzaamheid van het product. De combinatie van natuurlijke houtsoorten zoals eiken, lariks en grens, gecombineerd met een droogproces tot circa 12% vochtgehalte, vermindert het risico op vormverandering of schade door vocht. Bovendien zijn bepaalde producten zoals Salzburg en BarnWood in a box voorzien van eindbehandelingen zoals schuren, mes en groef en borstelen, wat de kwaliteit en de gebruiksgemak verhoogt.

Hoewel er geen uitgebreide technische specificaties zijn, zoals classificatievolgens NEN-EN 351-1 of andere bouwvoorschriften, is de praktijkbewijzen van langdurig gebruik in buitentoepassingen van groot belang. De gebruikte materialen zijn zorgvuldig geselecteerd op duurzaamheid, en het gebruik van roestvrije of koperen bevestigingsmaterialen is essentieel voor de levensduur. Bovendien draagt het hergebruik van oud hout bij aan duurzaam bouwen en is er een sterke nadruk op het behouden van het karakteristieke uiterlijk van het hout.

In overeenstemming met de beschikbare informatie is BarnWood – met name bepaalde varianten – een geschikt en duurzaam materiaal voor gevelbekleding. De keuze voor een specifieke variant hangt af van de verwachtingen aan afwerking, duurzaamheid en esthetiek. Voor professionele bouwers en liefhebbers van een ruim, karakteristiek uiterlijk is BarnWood een aanrader.

Bronnen

1. BarnWood Pennsylvania