Western Red Cedar als Duurzame Oplossing voor Gevelbekleding: Eigenschappen, Toepassing en Onderhoud

Published by Redactie on augustus 28, 2025 | Category gevelbekleding

Inleiding

Western Red Cedar (WRC) is een van de meest gewaardeerde houtsoorten in de bouwnijverheid, met name voor buitentoepassingen zoals gevelbekleding. Het hout, afkomstig uit westelijk Noord-Amerika, wordt wereldwijd erkend om zijn natuurlijke bestendigheid, prachtige kleurvariatie en uitstekende vormvastheid. In Nederland neemt de populariteit van Western Red Cedar als gevelbekleding sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw sterk toe, in combinatie met de opkomst van de houtskeletbouw. Dit artikel biedt een uitgebreide, feitelijke analyse van Western Red Cedar als materiaal voor gevelbekleding, gebaseerd uitsluitend op de beschikbare bronnen. Het beslaat de kernkenmerken van het hout, toepassingsmogelijkheden, technische eigenschappen zoals duurzaamheid en isolatie-eigenschappen, het effect van weersinvloeden en het verschijnsel van vergrijzen, en praktische richtlijnen voor keuze, afwerking en onderhoud. Alle informatie is gebaseerd op de bronnen van het Centrum Hout, Houtinfo, Hethoutblad, Brand-Solide en leveranciers van houtproducten, met een nadruk op feitelijke specificaties en aanbevolen praktijken zoals gedefinieerd in de beschikbare documentatie.

Kenmerken en Eigenschappen van Western Red Cedar

Western Red Cedar behoort tot de familie van de cipressenachtigen (Cupressaceae) en heeft de botanische naam Thuja plicata (ook wel T. gigantea genoemd). Het boomsoort bereikt een hoogte van 40 tot 50 meter, met een stam van 0,9 tot 2,5 meter doorsnede. De boom groeit in het oostelijk deel van Noord-Amerika, met name in de kustgebieden van Brits-Columbia en de noordwestelijke staten van de VS. Het hout wordt vaak aangeplant in Groot-Brittannië en Nieuw-Zeeland, wat het bereik van de soort verder uitbreidt. De meest opvallende eigenschap van Western Red Cedar is de aanzienlijke kleurvariatie van het vers hout. Deze varieert van licht geelbruin, rozebruin en zalmkleurig bruin tot een donkerder, chocoladeachtig bruin. Deze kleurverschijning is niet afhankelijk van de kwaliteit van het hout, maar wordt bepaald door de positie in de boom. Het donkerste hout komt uit het centrale deel van de stam, terwijl het lichtere deel uit de buitenkant van de stam komt. Binnen de houtstructuur kunnen ook afwisselende donkere en lichte nerfbanden voorkomen, wat een fijne, natuurlijke streeptekening geeft, vooral bij fijnbezaagd hout. Bij dosse of groef- en spijkelhout is deze vlamtekening minder opvallend dan bij bepaalde andere houtsoorten zoals douglashout.

Een unieke eigenschap van Western Red Cedar is zijn kruidige, kaneelachtige geur. Deze geur wordt veroorzaakt door de aanwezigheid van stoffen in het hout, met name ß-thujaplicine, die een natuurlijke conserverende werking hebben. Deze stoffen zorgen ervoor dat het hout zeer bestand is tegen schimmels, bacteriën, houtworm en zelfs termieten, hoewel termieten in Nederland een zeldzaam probleem zijn. De houtsoort is daarmee van nature bestendig, wat de noodzaak van chemische behandeling verkleint. De isolerende eigenschappen van het hout zijn uitstekend vanwege de fijne, vezelige celstructuur. Het lichte hout met een laag soortelijk gewicht en een hoge isolatiecapaciteit maakt het geschikt voor toepassingen waarin warmte-isolerende eigenschappen belangrijk zijn. Bovendien heeft het hout een hoge hittebestendigheid bij brand, doordat het niet snel warm wordt. Dit maakt het in de Verenigde Staten hoog gewaardeerd vanwege zijn brandveilige eigenschappen. Bovendien is het hout uitzonderlijk vormvast. Een pas gezaagde plank van Western Red Cedar kan zonder dat het barst of kromtrekt op een cv-radiator worden gelegd en droogt daarmee vormvast. Dit maakt het ideaal voor toepassing op plekken waar vormverandering van nadelig effect is, zoals gevelbekleding.

Toepassingen van Western Red Cedar in de Bouw

Western Red Cedar wordt vooral voor niet-constructieve doeleinden ingezet, wat betekent dat het niet hoofdzakelijk wordt gebruikt als dragende constructie, maar als afwerking of decoratief materiaal. De toepassingsmogelijkheden zijn uiterst breed. In Nederland is het vooral bekend geworden als gevelbekleding, maar het wordt ook toegepast voor binnen- en buitenspouwmuurafwerking, plafonds, dakranden, kozijnen, hekken, poorten, pergola’s, tuinhekken, sauna’s en plantenkassen. In de VS en Canada is het een belangrijk materiaal voor dakbedekking in de vorm van shingles, of dakpannen, waarbij het hout in een specifieke vorm wordt geproduceerd. In Nederland is deze vorm van dakbedekking nog niet breed in gebruik, maar de potentie is groot. Bovendien wordt het gebruikt voor kanalen voor verticale buitenbekleding (channelsiding) en voor horizontale buitenbekleding (bevelsiding). De meeste producten zijn in de vorm van planken of platen met een groef en een vlieg, of als volledig geplaatste panelen. Voor toepassingen waarbij bewegende delen nodig zijn, zoals draairamen, wordt aangeraden om dikker en breder hout te kiezen dan gebruikelijk, vanwege de geringe sterkte van het hout. Bij toepassing binnen de woning is het aanbevolen om het hout te drogen tot een vochtgehalte van ongeveer 12%, om vormveranderingen te voorkomen.

Bovendien is het mogelijk om Western Red Cedar constructief in te zetten door het te verbinden tot gelamineerd hout. Deze techniek verhoogt de sterkte en stijfheid, wat toepassingen in constructieve toepassingen mogelijk maakt, zoals in de vorm van balken of platen met hoge belasting. Voor gevelbekleding is het belangrijk om te weten dat de houtsoort in twee hoofdsoorten wordt ingedeeld: met en zonder behandeling. Ondanks de natuurlijke bestendigheid wordt het vaak verduurzaamd met een metaalzout op chroombasis. Deze behandeling zorgt ervoor dat het hout een uniforme, donkergroenbruine kleur krijgt die tot 15 jaar of langer aanhoudt. Deze behandeling is vooral nuttig voor mensen die de natuurlijke kleur van het hout willen behouden, maar het vergrijzen willen uitstellen. De behandeling is oppervlakkig, waardoor de hoeveelheid in te brengen stoffen zeer beperkt is. Na de behandeling kan het hout op een normale manier worden afgewerkt met een transparant of dekkend afwerkmiddel.

Duurzaamheid, Gezondheidsaspecten en Behandeling

De duurzaamheid van Western Red Cedar is aanzienlijk, vooral door de natuurlijke bestendigheid van het hout. Het hout behoort tot duurzaamheidsklasse 2, wat wil zeggen dat het geschikt is voor toepassing in de buitenlucht, zolang het niet permanent nat is. De duurzaamheid is grotendeels te danken aan de aanwezigheid van ß-thujaplicine, een stof die het hout bestendig maakt tegen schimmels, bacteriën en houtworm. Dit betekent dat het hout op natuurlijke wijze is beschermd tegen ontleding, wat een groot voordeel is in een tijd waarin duurzaamheid van materiaal een steeds belangrijker onderdeel is van de bouw. De houtsoort is daarmee een uitstekende keuze voor duurzame bouwprojecten. Bovendien is het hout gevoelig voor schimmelvorming bij een vochtgehalte boven 20%, wat betekent dat een goede ventilatie en afvoer van condenswater essentieel zijn bij de aanbreng.

Eén belangrijk gezondheidsaspect dat wordt genoemd in de bronnen is dat astmapatiënten gevoelig kunnen zijn voor de geur van Western Red Cedar. Deze gevoeligheid is gemeld bij toepassing van het hout in grote hoeveelheden binnen ruimtes waar het aan plafond en wanden is toegepast. De geur is echter niet aanwezig in alle vormen van het hout, en is bij het toepassen op enkel plafonds of wanden niet waargenomen. Dit betekent dat de risico’s laag zijn, maar dat bij het inplannen van een project met veel hout in de binnenruimte, rekening moet worden gehouden met eventuele allergieën. De impregneerbaarheid van het hout is redelijk goed. Het kernhout heeft een waarde van 3-4 op een schaal van 1 tot 5, wat betekent dat het goed doorzien wordt door impregneerstoffen. Dit is belangrijk bij het toepassen van een beschermende behandeling voor buitentoepassingen.

Voor de behandeling van het hout zijn er verschillende opties. Onbehandeld Western Red Cedar dat blootgesteld is aan weer en wind, vergrijst vrij snel. Het hout krijgt dan een zilvergrijze kleur, die vaak als zeer esthetisch wordt ervaren. Op het noorden geplaatst kan het echter vlekkerig worden en kan er algen- of mosgroei ontstaan. Dit is minder esthetisch, maar niet schadelijk voor het hout zelf. Om dit te voorkomen, kan men het hout verduurzamen met een op chroombasis gemaakte fixerende stof. Deze behandeling stelt de kleur van het hout op een diepbruin of groenbruin en kan tot 15 jaar goed blijven. Na deze behandeling is het mogelijk om het hout met een transparant of dekkend afwerkmiddel af te werken, wat de duurzaamheid nog verhoogt. De behandeling is oppervlakkig, wat betekent dat er weinig stof nodig is en het hout daarna nog steeds kan worden afgewerkt.

Kleurverandering en Vergrijzen: Een natuurlijk proces

Eén van de meest opvallende kenmerken van Western Red Cedar is het natuurlijke vergrijzen dat optreedt bij blootstelling aan zonlicht en regen. Onbehandeld hout dat aan daglicht en weer en wind wordt blootgesteld, verliest binnen korte tijd zijn levendige, roodbruine kleur en wordt grijsachtig. Dit proces is niet schadelijk voor het hout, maar een natuurlijk verschijnsel dat vaak als esthetisch gewenst wordt beschouwd. Het resultaat is een mooi, zilvergrijs oppervlak dat een unieke, natuurlijke schoonheid uitstraalt. Het proces is echter niet uniform. Op het noorden geplaatst kan het hout vlekkerig vergrijzen, en er kan algen- of mosgroei ontstaan, wat het uiterlijk negatief beïnvloedt. Dit is een belangrijk punt bij het ontwerp van een gevel, vooral bij grote oppervlakken.

Voor mensen die de natuurlijke kleur van het hout willen behouden, is er een oplossing. Door het hout te impregneren met een fixerend verduurzamingszout op chroombasis kan het vergrijzen ongeveer tien jaar worden uitgesteld. Het hout krijgt dan een diepbruine of groenbruine kleur die, afhankelijk van de weersomstandigheden, tot 10 tot 15 jaar goed blijft. Deze behandeling is doorgaans gecombineerd met een afwerking met een transparant of dekkend middel, wat het hout extra bescherming geeft tegen vocht en veroudering. De behandeling is oppervlakkig, wat betekent dat er weinig stof nodig is en dat het hout daarna nog steeds kan worden afgewerkt. Het is belangrijk op te merken dat de kleurverandering van het hout niet afhankelijk is van de kwaliteit van het hout. Donkerder hout is niet beter of duurzamer dan lichter hout, maar het geeft een andere sfeer in de architectuur.

Keuze en Afwerking: Richtlijnen voor Bouwers en Eigenaren

Bij de keuze voor Western Red Cedar als gevelbekleding zijn verschillende factoren van belang. Eén belangrijk punt is de keuze tussen onbehandeld en behandeld hout. Onbehandeld hout biedt de natuurlijkste uitstraling, maar vergrijst binnen enkele jaren tot een zilvergrijs kleurtje. Behandeld hout (vaak met een chroomzout) behoudt de kleur gedurende jaren en biedt daarnaast bescherming tegen schimmels en schade door vocht. Voor mensen die de natuurlijke kleur willen behouden, maar het vergrijzen willen uitstellen, is een behandeling met een chroomzout oplossing de beste keuze. De behandeling is efficiënt en duurt lang. Na de behandeling is het mogelijk om het hout met een transparante of dekkende afwerking te behandelen, wat de duurzaamheid verhoogt.

Bij de afwerking is het belangrijk om te weten dat het hout goed afwerkt. Het oppervlak is goed geschikt voor afwerking, en het hout neemt verf of olie goed op. Bij toepassing op bewegende onderdelen zoals ramen is het aan te raden om dikker en breder hout te kiezen dan gebruikelijk, vanwege de geringe sterkte van het hout. Bovendien is het belangrijk om rekening te houden met het feit dat bij onbehandeld hout waterdoorlatende vlekken kunnen ontstaan door uitspoeling van de stoffen in het hout. Deze vlekken zijn vaak tijdelijk en verdwijnen na enkele maanden. Bij gevelbekleding wordt daarom vaak een behandeling toegepast die zowel de kleur vasthoudt als de vlekken voorkomt.

Bij de installatie is het belangrijk om te zorgen voor een goede ventilatie. Het hout moet niet volledig afgesloten worden, zodat vocht kan ontsnappen. Bovendien is het belangrijk om een goede afwatering te zorgen, zodat regenwater snel van het oppervlak af kan. Bij een verkeerde installatie kan het vocht in het hout blijven zitten, wat leidt tot schimmelvorming. De keuze voor de juiste afwerking is even belangrijk als de keuze voor het hout zelf. Voor een natuurlijke uitstraling is een transparante olie of een waterdichte afwerking geschikt. Voor een meer klassieke uitstraling is een dekkende afwerking geschikt.

Conclusie

Western Red Cedar is een uiterst geschikt en duurzaam materiaal voor gevelbekleding, met name vanwege zijn natuurlijke bestendigheid, prachtige kleurvariatie en uitstekende vormvastheid. Het hout is gedeeltelijk afhankelijk van de positie in de boom: donkerder hout komt uit het centrale deel van de stam, lichter uit de buitenkant, maar beide zijn van gelijke kwaliteit. De kleurverandering door vergrijzen is een natuurlijk proces dat vaak gewenst wordt en een unieke esthetiek geeft. Voor mensen die de natuurlijke kleur willen behouden, is een behandeling met een chroomzout oplossing een effectieve oplossing die het vergrijzen tot 15 jaar uitstelt. De houtsoort is uitstekend geschikt voor binnen- en buitentoepassingen, van gevelbekleding tot binnenbekleding, plafonds en constructieve elementen. De houtsoort is van nature bestendig tegen schimmels, bacteriën en houtworm, en heeft daardoor een hoge duurzaamheid. De isolerende eigenschappen zijn uitstekend, en het hout is goed geschikt voor het gebruik in gebouwen waarin warmte-isolerende eigenschappen belangrijk zijn. Bij toepassing op bewegende onderdelen is het belangrijk om dikker en breder hout te kiezen. In combinatie met een goede afwerking en installatie is Western Red Cedar een duurzame, esthetische en functionele keuze voor moderne en traditionele gebouwen.