Zonnepanelen op de gevel: Een slimme combinatie van esthetiek, duurzaamheid en energieopwekking

Published by Redactie on augustus 28, 2025 | Category gevelbekleding

In de huidige tijd van groeiende aandacht voor duurzaamheid en energiezuinig bouwen, krijgt de combinatie van bouwmaterialen en hernieuwbare energie steeds meer aandacht. Een opvallende ontwikkeling in dit verband is de integratie van zonnepanelen in gevelbekleding. Dit fenomeen, ook wel zonnepanelen als gevelbekleding of BIPV (gebouw-geïntegreerde zonnepanelen) genoemd, biedt een unieke combinatie van architectuur, functionaliteit en energieproductie. Dit artikel biedt een diepgaande, feitelijke en professionele analyse van zonnepanelen op de gevel op basis van de beschikbare bronnen, gericht op een doelgroep van particulieren, bouwers, renovatieondernemers en bouwprofessionals.

De twee gezichten van gevelbekleding: traditioneel en geïntegreerd

De keuze voor gevelbekleding is een essentieel onderdeel van zowel nieuwbouw als renovatie. Traditionele gevelbekledingen variëren van klassieke materialen zoals stucwerk, hout, bakstenen, kunststofplaten, pvc-sidings, composites, tot moderne materialen zoals Trespa, Eternit, Rockpanel, Alucobond, Mosa tegels, HPL, glas, cortenstaal en steenstrips. Deze materialen dienen hoofdzakelijk om het gebouw te beschermen tegen weersinvloeden, te verfraaien en esthetisch te zijn. In veel gevallen zijn zij echter uitsluitend functioneel, met een lage of geen energieopbrengst.

Een nieuwere ontwikkeling is het gebruik van zonnepanelen als geheel onderdeel van de gevelbekleding. In plaats van dat zonnepanelen los op het dak of aan de muur worden bevestigd, worden ze geïntegreerd in het paneel zelf. Dit resulteert in een gevel die tegelijkertijd bescherming biedt tegen regen, wind en kou, en tegelijkertijd zonlicht omzet in elektriciteit. Dit type oplossing wordt vaak aangeduid als BIPV (gebouw-geïntegreerde zonnepanelen). De kern van deze technologie is dat het zonnepaneel niet los op de gevel wordt geplaatst, maar daadwerkelijk onderdeel uitmaakt van de buitenmuur zelf. Hierdoor is er geen extra opbouw nodig, en blijft het uiteindelijke beeld van de gevel modern en strak.

Zoals bron [3] en bron [4] aangeven, zijn zonnepanelen in de vorm van gevelbekleding pas kort op de markt verschenen, maar desondanks al razend populair. Dit komt omdat zij niet alleen energie opwekken, maar ook een esthetisch aantrekkelijke oplossing bieden. Bovendien zijn ze een oplossing voor gebouwen waar het dak om architectuurredenen, belastingredenen of door de ligging van het dak niet geschikt is voor klassieke zonnepanelen. In dergelijke gevallen kan een gevel met zonnepanelen een uitgelezen keuze zijn.

Soorten zonnepanelen op de gevel: van losstaand tot geïntegreerd

Er zijn duidelijk twee hoofdopties voor het plaatsen van zonnepanelen op de gevel: losstaande installatie tegen de muur en geïntegreerde panelen in de gevel zelf. Beide vormen hebben hun eigen voordelen, nadelen en technische vereisten.

De eerste optie is het verticale monteren van klassieke zonnepanelen tegen de muur. Dit gebeurt meestal met behulp van een speciale montagedriehoek, een steunconstructie die het paneel op een bepaalde hoek ten opzichte van de muur plaatst. Deze methode vergt een stevige ondergrond, zoals een gecementeerde gevel, spuitkurk, of een volledige gevelplaat zoals sandwichpanelen, rockpanel of HPL. De montagedriehoek zorgt ervoor dat de panelen goed kunnen ventileren, wat hun levensduur en rendement verhoogt. Bovendien is deze methode in België momenteel de enige rendabele manier om zonnepanelen aan de gevel te plaatsen, zoals bron [3] benadrukt.

De tweede optie is het gebruik van geïntegreerde zonnepanelen, ook wel BIPV-paren genoemd. Deze zijn vervaardigd als geheel onderdeel van het gevelpaneel, zonder extra frame of opbouw. Een voorbeeld hiervan is het product van Pixasolar, dat is ontwikkeld door Externa. Deze panelen zijn in verschillende afmetingen, vormen en afwerkingen verkrijgbaar, zoals zwarte “Full Black” panelen of op maat gemaakte varianten in textuur van hout, natuursteen, beton of marmer. De panelen zijn uitgerust met een hoge kwaliteit monokristallijnen technologie en kunnen een vermogen van tot wel 200 watt per vierkante meter leveren. Deze hoge opbrengst wordt ondersteund door de gebruikte inkjet-printtechnologie, die zowel esthetiek als functionaliteit optimaliseert. Het product werd in 2020 bekroond met de prestigieuze Red Dot Design Award “Best of the Best”, wat de innovatiekracht, kwaliteit en duurzaamheid van de oplossing bevestigt.

Bovendien zijn er ook zonnepanelen beschikbaar die zogeheten “bi-faciale” zijn. Deze panelen zijn aan beide zijden werkzaam en vangen zonlicht op zowel de voorkant als de achterkant op. De achterkant is transparant of gemaakt van glas, waardoor ook het weerspieilde zonlicht of licht van een gladde of lichte ondergrond kan worden geïntegreerd. Dit leidt tot een hogere opbrengst, vooral op minder zonnige dagen of bij lage zonshoek. Deze technologie wordt al gebruikt in bepaalde gevalbestrijdingsoplossingen, zoals in de zonnepanelen van Pixasolar.

Energieopbrengst en rendement: waarom gevelpanelen vaak minder rendement geven

Eén van de belangrijkste punten bij de keuze voor zonnepanelen is het verwachte rendement en de jaarlijkse opbrengst van elektriciteit. Hierover geven de bronnen duidelijke cijfers. Volgens bron [5] is de opbrengst van zonnepanelen op de gevel gemiddeld 15 procent lager dan bij zonnepanelen op het dak. Dit verschil wordt vooral veroorzaakt door de lagerliggende zonshoek bij een verticale gevel. Op het dak is de helling vaak zo gekozen dat de panelen in de zomer en winter optimaal zonlicht vangen, terwijl een gevel, vooral op het noorden of noordoost, weinig zonlicht ontvangt.

Toch zijn er situaties waarin zonnepanelen op de gevel een voordeel kunnen bieden. Zoals bron [6] opmerkt, kan een gevel die op het zuiden is gericht, een aanzienlijk hogere opbrengst geven dan een plat of bijna plat dak. Bij een lage dakhelling, bijvoorbeeld bij een bijna plat dak, is de zon in bepaalde tijdsperioden juist beter bereikbaar via de gevel dan via het dak. Daarom is het belangrijk om de oriëntatie van het gebouw en de zonshoek gedurende het jaar te analyseren voordat een keuze wordt gemaakt.

Bovendien heeft de locatie van de zonnepanelen invloed op het rendement. Zonnepanelen die op een gevel zijn geplaatst, zijn doorgaans kouder dan op het dak. Onderhouds- en werkingseigenschappen van zonnepanelen zijn namelijk gevoelig voor temperatuurstijging. Bij hogere temperaturen daalt het rendement van zonnepanelen. Omdat een gevel in de zomer doorgaans koeler is dan een dak, kunnen zonnepanelen op de gevel soms een hoger rendement halen dan verwacht, vooral bij hoge buitentemperaturen. Dit verschil in temperatuur kan leiden tot een beter energie-uitgangsniveau dan verwacht.

Toch blijft het feit dat zonnepanelen op de gevel gemiddeld 15 procent minder opbrengst geven dan op het dak. Voor particulieren is dit nog geen winstgevende optie, zoals bron [5] benadrukt. De lagere opbrengst en de hogere kostprijs van installatie en materiaal maken dit op dit moment nog geen financieel rendabele keuze voor vele particulieren. Daarnaast is de techniek nog in ontwikkeling, wat het risico op technische storingen of vroegtijdige defecten verhoogt.

Kosten, financiering en rendement: een realistisch beeld

De kosten voor het plaatsen van zonnepanelen op de gevel zijn afhankelijk van meerdere factoren. Zoals bron [3] aangeeft, zijn de kosten afhankelijk van: - Het type gevelpaneel (BIPV, losstaand, met montagedriehoek) - De grootte van het systeem - De installatiekosten - De garantie en kwaliteit van de installatie - Premies of subsidieaanvragen - Bijkomende kosten zoals elektrische aansluiting, omvormers of controleapparatuur

In de praktijk is het moeilijk om een exacte prijs te geven, omdat elk project uniek is. Daarom wordt aangeraden om contact op te nemen met een erkend en ervaren installateur om een nauwkeurige offerte te verkrijgen. Bron [1] vermeldt dat de oplossing van ZigZagSolar gericht is op het laagste investeringskosten per gegenereerde kilowattuur (kWh). Dit is een belangrijk voordeel, maar het is belangrijk om te benadrukken dat dit alleen geldt binnen het eigen productaanbod.

Bovendien zijn zonnepanelen op de gevel doorgaans duurder dan klassieke zonnepanelen op het dak. Dit komt omdat de productie en installatie complexer zijn. BIPV-panelen vereisen specifieke afmetingen, afwerkingen en een nauwkeurige installatie om de esthetiek en het functionele karakter te behalen. Daarnaast zijn de materialen duurder dan standaard zonnepanelen.

De financiële haalbaarheid is dus beperkt. Bron [5] stelt duidelijk dat voor particulieren dit nog geen winstgevende optie is. De lagere opbrengst, hogere aanschafkosten en lagere subsidie voor BIPV-oplossingen maken dat de terugverdienperiode langer is dan bij klassieke zonnepanelen. De verwachting is dat dit de komende jaren zal veranderen naarmate de technologie rijpt en de productiekosten dalen.

Voordelen en nadelen van zonnepanelen op de gevel

De keuze voor zonnepanelen op de gevel is een complexe beslissing die zowel technische als esthetische aspecten in zich draagt. Het is belangrijk om zowel de voordelen als nadelen zorgvuldig te wegen.

Voordelen: - Energieopwekking terwijl esthetiek behaald wordt: De combinatie van duurzame bouw en energieproductie is ideaal voor particulieren die zowel esthetisch als duurzaam willen bouwen. - Moeilijkere bereikbaarheid voor onderhoud: Zowel bron [6] als bron [3] benadrukt dat zonnepanelen op de gevel makkelijker te bereiken zijn voor schoonmaken en onderhoud dan op het dak. Dit verlaagt de kosten en tijdsinvestering in de toekomst. - Goed rendement bij koelere panelen: Door de verticale stand en ventilatie zijn de panelen kouder, wat een hoger rendement kan opleveren dan op warmere daken. - Mogelijkheid tot integratie in ontwerp: Met technieken zoals inkjet print kunnen afbeeldingen, kleuren of texturen worden aangebracht, wat een unieke vorm van architectuur mogelijk maakt. - Toegankelijk voor gebouwen zonder geschikt dak: Voor gebouwen met een plat dak, slechte dakhelling of beperkte plaatsingsmogelijkheden op het dak, is de gevel vaak de enige optie.

Nadelen: - Lager rendement dan op het dak: Gemiddeld 15% lager, vooral bij slechte oriëntatie (noordzijde). - Hogere kosten: Zowel aanschaf- als installatiekosten zijn hoger dan bij klassieke zonnepanelen. - Nog in ontwikkeling: De technologie is nog niet volwassen, wat leidt tot meer risico op storingen of vroegtijdige slijtage. - Niet altijd rendabel voor particulieren: De lage opbrengst en hoge investeringskosten maken dit nog geen winstgevende investering voor particulieren.

Toepassingen en richtlijnen voor installatie

Voor een goede werking van zonnepanelen op de gevel is het belangrijk om de juiste voorwaarden te creëren. Zoals bron [3] en [6] benadrukken, is het belangrijk om een locatie te kiezen waar veel zonlicht op valt. De ideale oriëntatie is zuid, gevolgd door oost of west. Een gevel op het noorden is weinig geschikt.

Vóór de installatie moet de gevel grondig worden gereinigd. Verschijnselen als vuil, algen, schimmel of vocht kunnen de kwaliteit van de aanhechting en het presteren van het paneel negatief beïnvloeden. Daarna moeten de montagedriehoeken of ondersteunende structuren aan de muur worden bevestigd. De panelen worden daarna op de driehoek geplaatst en aangesloten op het elektriciteitsnet.

Voor een goede ventilatie is het belangrijk om een ademende gevel te kiezen, zoals een open gevel of een gevel met ventilatieruimte. Dit voorkomt dat vocht op de achterkant van het paneel opstapelt en schade veroorzaakt. Ook bij het kiezen van de ondergrond is voorzichtigheid geboden. Een stevige, gladde en droge ondergrond is noodzakelijk voor een stabiele installatie.

Conclusie

Zonnepanelen op de gevel vormen een toonaangevende ontwikkeling in de duurzame bouwsector. Ze combineren architectuur, esthetiek en energieproductie op een manier die zowel particulieren als professionele bouwers aantrekkelijk maakt. De toepasbaarheid is het grootst bij gebouwen zonder geschikt dak of bij hoge eisen aan esthetiek. De technologie is nog in ontwikkeling, maar biedt al nu unieke mogelijkheden via BIPV-oplossingen zoals Pixasolar of geavanceerde oplossingen van ZigZagSolar.

Toch zijn er ook beperkingen. Het lagere rendement in vergelijking met dakinstallaties, de hogere kosten, en de beperkte financieringsmogelijkheden maken dat dit voor particulieren nog geen winstgevende investering is. De techniek is nog niet volwassen, en er is sprake van een hoge mate van innovatie, wat risico’s met zich meebrengt.

De suggestie uit de bronnen is duidelijk: voor de meeste particulieren is het nog het meest verstandig om standaard zonnepanelen op het dak te plaatsen, waar het rendement het hoogst is en de kosten het laagst zijn. Voor specifieke gevallen – bijvoorbeeld bij gebouwen zonder geschikt dak, hoge eisen aan esthetiek of bij unieke architectuur – is een zonnepaneel op de gevel een serieuze optie.

De toekomst ligt in de integratie van duurzaamheid en vorm. Met name bij nieuwbouw en grootschalige renovaties kunnen zonnepanelen op de gevel een cruciale rol spelen in het bereiken van klimaatdoelstellingen. Tot die tijd is het belangrijk om een evenwicht te vinden tussen technische haalbaarheid, financiële haalbaarheid en esthetische wensen.

Bronnen

zonnepanelen