Metselwerk voegen: Technieken, materialen en tips voor een duurzaam en strak resultaat

Het voegen van metselwerk is een essentiële stap in het bouw- en renovatieproces. Niet alleen draagt het bij aan de esthetiek van gevels en muren, maar het is ook essentieel voor de stabiliteit en de vochtwerende eigenschappen van het metselwerk. Tijdens het voegen worden de horizontale en verticale openingen tussen de metselstenen gevuld met voegmortel, waardoor de structuur een betere weerstand biedt tegen weersinvloeden en vervorming. In dit artikel bespreken we de verschillende voegtechnieken, de voorbereiding en uitvoering van het voegen, de benodigde materialen en gereedschappen, en de belangrijkste tips om tot een strak en duurzaam resultaat te komen.

Inleiding: Waarom is voegen belangrijk?

Voegen vullen meer dan alleen functie: ze zijn zowel een esthetische als een technische onderdeel van metselwerk. Door de openingen tussen de metselstenen te vullen met mortel, wordt de structuur versterkt, het geheel beter beschermd tegen vocht en regen, en wordt er een uniforme afwerking bereikt. Bovendien helpt goed voegen om mogelijke krimp- of zetscheuren te voorkomen, vooral bij nieuw gemetselde muren.

Het voegen van metselwerk is een klus die zowel door professionals als DIY’ers uitgevoerd kan worden, mits men de juiste technieken en materialen kent. Het proces vereist aandacht voor detail en nauwkeurigheid, maar met een goed plan en de juiste voorbereiding is het haalbaar. In de volgende paragrafen gaan we dieper in op de verschillende voegtechnieken, de materialen en gereedschappen die nodig zijn, en de stappen die je moet ondernemen om tot een duurzaam resultaat te komen.

Soorten voegen en hun kenmerken

Er zijn verschillende manieren waarop metselwerk gevoegd kan worden, afhankelijk van de gewenste esthetiek en functie. De meest gebruikte voegtechnieken zijn glad, geborsteld, doorgestreken, en verdiepte voegen. Elke techniek heeft zijn eigen karakteristieken en toepassing, afhankelijk van het type metselwerk, de leeftijd van het gebouw en de gewenste uitspraak.

Glad voegen

Glad voegen is een techniek waarbij de voegen strak en egaal worden aangebracht. Deze methode zorgt voor een modern en verzorgd resultaat, wat ideaal is voor bijvoorbeeld gevels van woningen of nieuwbouwprojecten. Het voegoppervlak is glad en ligt gelijk met het zichtvlak van de metselstenen. Het voordeel van glad voegen is dat het makkelijk schoon te houden is en goed tegen vocht bestand is.

Een belangrijk aspect bij glad voegen is het tijdstip waarop het uitgevoerd wordt. Het wordt aanbevolen om na het metselen minstens twee weken te wachten voordat het voegen begint. Dit helpt bij het voorkomen van witte aanslag, krimp- en zetscheuren. Het voegmiddel moet volgens de instructies op de verpakking worden gemengd en met een voegspaan worden aangebracht. Na het aanbrengen wordt het mortel gelijkmatig over de voegen gestreken, waarna het moet drogen en hard worden voor eventuele verdere afwerking.

Geborsteld voegen

Geborsteld voegen geeft de metselstenen een ruwere structuur en een meer natuurlijke uitstraling. Deze techniek is vaak te zien bij oudere gebouwen of monumentale gevels. Het voegmiddel wordt eveneens met een voegspaan aangebracht, maar vervolgens wordt er met een voegborstel over het oppervlak gestreken om de gewenste textuur te creëren. Dit levert een grovere, zandige uitstraling op die goed aansluit bij traditionele of historische stijlen.

Net zoals bij glad voegen is het belangrijk om ervoor te zorgen dat de metselstenen schoon en droog zijn voordat het voegen begint. Het voegmiddel moet goed gemengd worden, en na het aanbrengen moet het mortel drogen en hard worden voordat de afwerking begint. Geborsteld voegen vereist iets meer handenarbeid dan glad voegen, maar biedt een uniek en warm resultaat.

Doorgestreken voegen (platvol)

Doorgestreken voegen, ook wel platvol genoemd, is een techniek waarbij de voeg gelijk ligt met het zichtvlak van de metselstenen. Deze methode creëert een glad en licht waterkerend oppervlak, wat het geschikt maakt voor gevels die blootstaan aan regen of wind. Het voegmiddel wordt met een voegspaan aangebracht en wordt daarna gelijkmatig gestreken tot het exact overeenkomt met het oppervlak van de stenen.

Deze techniek vereist een beetje extra handenarbeid, aangezien het precies moet worden uitgevoerd om een strak resultaat te behalen. Het voegmiddel moet goed drogen voordat eventuele verdere afwerking of schildering plaatsvindt.

Verdiepte voegen

Verdiepte voegen worden vaak toegepast om een schaduweffect te creëren. Er zijn twee varianten: de glad verdiepte voeg en de glad licht verdiepte voeg. Bij de glad verdiepte voeg ligt de voeg 2 tot 5 mm teruggedrongen ten opzichte van het zichtvlak van de steen, terwijl de glad licht verdiepte voeg slechts 1 tot 2 mm teruggedrongen is. Deze techniek biedt een subtiele contrastverschillen en helpt om het metselwerk visueel dieper te maken. Deze techniek wordt vaak gekozen in de bouw van woningen waarbij een rustige en harmonieuze uitstraling gewenst is.

Schaduwvoegen

Schaduwvoegen is een voegtechniek waarbij de voeg breder is aan de buitenkant en smaller naar binnen toe. Hierdoor ontstaat een driedimensionaal effect dat het metselwerk visueel verrijkt. Deze techniek is minder gebruikelijk dan de voorgaande varianten, maar wordt wel toegepast in specifieke stijlen, zoals bij historische woningen of bij restauraties.

Voorbereiding voor het voegen

Voorbereiding is een essentieel onderdeel van het voegenproces. Zowel voor nieuw gemetselde muren als voor bestaande muren die opnieuw gevoegd moeten worden, zijn er een aantal stappen die je moet doorlopen om tot een strak resultaat te komen.

Tijdstip voor het voegen

Een belangrijk aspect is het tijdstip waarop het voegen wordt uitgevoerd. Bij nieuw gemetselde muren wordt aanbevolen om minstens twee weken te wachten voordat het voegen begint. Dit wachten helpt bij het voorkomen van witte aanslag, krimp- en zetscheuren. Bij bestaande muren is het voegen mogelijk zodra de oude voegen volledig zijn verwijderd. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat de metselstenen schoon en droog zijn voordat het voegen begint.

Oppervlak voorbereiden

Het oppervlak moet grondig worden voorbereid voordat het voegen begint. Dit houdt in dat overtollige mortelresten worden verwijderd met een voegbeitel of borstel, en eventuele gaten of scheuren worden opgevuld met vulmortel. Deze vulmortel moet volledig uitharden voordat het voegen begint. Bovendien moet het oppervlak gelijkmatig vochtig zijn, maar niet drijfnat, om te voorkomen dat de voegmortel te snel droogt.

Benodigde materialen en gereedschappen

Het voegen van metselwerk vereist een aantal specifieke materialen en gereedschappen. Deze zijn essentieel voor het bereiken van een strak en duurzaam resultaat.

Voegmiddel

Het voegmiddel is het belangrijkste materiaal bij het voegen. Het kan in kant-en-klare of zelfgemengde vorm verkrijgbaar zijn. Het is belangrijk om het voegmiddel volgens de instructies op de verpakking te mengen. De keuze voor het type voegmiddel hangt af van de gewenste uitstraling en het type metselwerk. Bijvoorbeeld, bij oudere gebouwen wordt vaak een traditionele mortel gebruikt, terwijl bij moderne woningen een waterkerende mortel wordt gekozen.

Voegspaan

De voegspaan wordt gebruikt om het voegmiddel aan te brengen en over de voegen te streken. Het is een essentieel gereedschap dat zorgt voor een gelijkmatige verdeling van het mortel.

Voegborstel

Bij geborsteld voegen wordt een voegborstel gebruikt om de gewenste textuur te creëren. Deze borstel bestaat meestal uit hard borstelvezels en is geschikt voor het uitwerken van de voegen na het aanbrengen van het mortel.

Emmer en water

Een emmer en water zijn nodig voor het mengen van het voegmiddel (indien nodig) en voor het reinigen van het oppervlak voor het voegen. Het water moet schoon en zuiver zijn om ervoor te zorgen dat het voegmiddel goed hecht.

Troffel

Een troffel wordt gebruikt om het voegmiddel op te nemen uit de emmer en aan te brengen op het oppervlak. Het is handig om een troffel te gebruiken als het voegmiddel in grotere hoeveelheden moet worden aangebracht.

Uitvoering van het voegenproces

Het voegenproces bestaat uit verschillende stappen die nauwkeurig moeten worden uitgevoerd om tot een duurzaam resultaat te komen. De volgende stappen zijn essentieel bij het voegen van metselwerk:

Stap 1: Oppervlak reinigen en voorbereiden

Voor het voegen moet het oppervlak grondig worden gereinigd. Dit betekent dat overtollige mortelresten en vuil moeten worden verwijderd. De metselstenen moeten schoon en droog zijn voordat het voegen begint. Dit kan gedaan worden met een borstel en water.

Stap 2: Voegmiddel mengen en aanbrengen

Het voegmiddel wordt gemengd volgens de instructies op de verpakking. Het is belangrijk om het mortel goed te mengen om ervoor te zorgen dat het homogeen is en goed hecht. Met een voegspaan wordt het mortel over de voegen aangebracht en gelijkmatig gestreken.

Stap 3: Afwerking van de voegen

Na het aanbrengen van het mortel moet de voeg afgewerkt worden. Afhankelijk van de gewenste techniek wordt er met een voegborstel over het oppervlak gestreken of wordt het mortel gelijkmatig gestreken tot het exact overeenkomt met het zichtvlak van de stenen.

Stap 4: Droogtijd en eventuele verdere afwerking

Het voegmiddel moet drogen en hard worden voordat eventuele verdere afwerking of schildering plaatsvindt. Het is aan te raden om de voegen na te borstelen of te impregneren voor extra bescherming tegen vocht en vuil.

Problemen en mogelijke oplossingen

Bij het voegen van metselwerk kunnen zich verschillende problemen voordoen. Het is belangrijk om deze voor te zien en te weten hoe ze opgelost kunnen worden.

Witte aanslag

Witte aanslag kan ontstaan als het voegen te snel wordt uitgevoerd na het metselen. Dit kan voorkomen door minstens twee weken te wachten voordat het voegen begint. Ook is het aan te raden om het metselwerk na het voegen goed te laten drogen.

Krimp- en zetscheuren

Krimp- en zetscheuren kunnen ontstaan als het metselwerk niet volledig is opgedroogd of als het voegen niet correct wordt uitgevoerd. Het wachten van minstens twee weken en het gebruik van de juiste voegtechnieken kunnen hier tegenwerken.

Vochtproblemen

Vochtproblemen kunnen voorkomen als het voegen niet correct wordt uitgevoerd of als het voegmiddel niet waterbestendig is. Het gebruik van een waterkerend voegmiddel en het correcte voegenproces kunnen hier tegenwerken.

Keuze van voegtechniek: Functioneel en esthetisch

De keuze van de voegtechniek is niet alleen een kwestie van esthetiek, maar ook van functionaliteit. Het type voeg bepaalt niet alleen hoe het metselwerk eruitziet, maar ook hoe het zich gedraagt tegenover weersinvloeden en ouderdom.

Functionele voegtechnieken

Functionele voegtechnieken zijn die waarbij de voegen een betere waterafvoer bieden en de structuur van het metselwerk versterken. Glad voegen en doorgestreken voegen zijn hier goede voorbeelden van. Deze technieken worden vaak gekozen in nieuwbouwprojecten of bij gevels die blootstaan aan regen of wind.

Esthetische voegtechnieken

Esthetische voegtechnieken zijn die waarbij de voegen een bepaalde uitstraling of textuur creëren. Geborsteld voegen, schaduwvoegen en verdiepte voegen zijn hier goede voorbeelden van. Deze technieken worden vaak gekozen in restauraties of bij historische gebouwen waarbij de originele uitstraling moet worden behouden of versterkt.

Kosten van het voegen van metselwerk

Het voegen van metselwerk kan variëren in prijs afhankelijk van de omvang van het project, de keuze van de voegtechniek, en of het door een professional of door de eigenaar wordt uitgevoerd.

Afschatting van de kosten per m²

Het voegen van metselwerk wordt vaak berekend per vierkante meter, waarbij de prijs afhankelijk is van de gebruikte voegtechniek en de complexiteit van het werk. Een afschatting van de kosten per m² kan als volgt zijn:

Het is belangrijk om te weten dat deze schattingen kunnen variëren afhankelijk van de regio, het type metselwerk, en de ervaring van de aannemer.

Kostenefficiëntie

Het voegen van metselwerk is een kostenefficiënte manier om het uiterlijk en de functie van een gevel of muur te verbeteren. Door het voegen correct uit te voeren, wordt het metselwerk langer meegaand en wordt er minder onderhoud nodig in de toekomst.

Vervanging van oude voegen

Oude voegen kunnen vervangen worden als ze beschadigd zijn of als het metselwerk opnieuw gevoegd moet worden. Het vervangen van oude voegen is een proces dat vergelijkbaar is met het voegen van nieuw metselwerk, met de aanvullende stappen van verwijderen van de oude voegen en eventuele reparaties uitvoeren.

Verwijderen van oude voegen

Voor het vervangen van oude voegen moet eerst het oude mortel verwijderd worden. Dit kan gedaan worden met een voegbeitel of een speciaal gereedschap voor het verwijderen van mortel. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat alle resten van het oude mortel verwijderd zijn om ervoor te zorgen dat het nieuwe mortel goed hecht.

Reparatie van beschadigde metselstenen

Als de metselstenen beschadigd zijn, is het aan te raden om deze eerst te repareren of te vervangen voordat het voegen begint. Dit helpt bij het voorkomen van verdere schade en zorgt voor een strakker resultaat.

Conclusie

Het voegen van metselwerk is een essentieel onderdeel van het bouw- en renovatieproces. Het draagt niet alleen bij aan de esthetiek van het metselwerk, maar ook aan de stabiliteit en de vochtwerende eigenschappen van de structuur. Door het correcte voegenproces uit te voeren, wordt het metselwerk langer meegaand en wordt er een betere afwerking bereikt.

Er zijn verschillende voegtechnieken beschikbaar, elk met hun eigen kenmerken en toepassingen. Glad voegen, geborsteld voegen, doorgestreken voegen, en verdiepte voegen zijn de meest gebruikte varianten. De keuze van de voegtechniek hangt af van de gewenste uitstraling en de functie van het metselwerk.

Het voegenproces vereist een aantal stappen, van het voorbereiden van het oppervlak tot het aanbrengen van het voegmiddel en de afwerking. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat het metselwerk goed is voorbereid en dat het voegmiddel volgens de instructies wordt gemengd en aangebracht.

Door het voegen correct uit te voeren, kan het metselwerk niet alleen mooier worden, maar ook beter beschermd worden tegen weersinvloeden. Het voegen is dus een klus die zowel functioneel als esthetisch van belang is.

Bronnen

1. Metselwerk voegen
2. Tips voor het voegen van metselwerk
3. Metselwerk zelf voegen
4. Metselstenen voegen
5. Metselwerk voegen