Dryingtijd van metselwerk: Factoren, technieken en praktische tips

Published by Redactie on augustus 29, 2025 | Category metselwerk

Inleiding

Bij renovatieprojecten, nieuwbouw of de onderhoudsbehandeling van muren en gevels, is het begrijpen van de droogtijd van metselwerk van cruciaal belang. De droogtijd beïnvloedt de duurzaamheid van het metselwerk, de kwaliteit van de afwerking en het algemene resultaat van het project. Deze droogtijd kan variëren afhankelijk van het type mortel, de omgevingsomstandigheden, de dikte van het metselwerk en de toepassingstechniek. In dit artikel wordt een gedetailleerde uitleg gegeven over de droogtijd van metselwerk, de factoren die hierin een rol spelen en wat er op professionele wijze kan worden gedaan om de droogtijd te optimaliseren. Op basis van technische en praktische informatie uit betrouwbare bronnen in de bouwsector worden aanbevelingen gedaan die zowel voor beginners als professionals relevant zijn.

Factoren die de droogtijd van metselwerk bepalen

1. Type mortel en samenstelling

De droogtijd van metselwerk wordt sterk beïnvloed door het type mortel dat wordt gebruikt. Traditioneel metselwerk met kalkmortel of cementmortel heeft verschillende droogtijden. Kalkmortel is meer ademend en droogt langzaam, terwijl cementmortel sneller uitdroogt maar minder dampdoorlaatbaar is. In het metselwerkonderzoek dat door Thorlogical wordt uitgevoerd, wordt duidelijk dat de samenstelling van de mortel – inclusief het zand, bindmiddel en water – een essentiële rol speelt in de droogtijd en het uiteindelijke resultaat van het metselwerk.

Een juiste mengverhouding van droge stoffen en voldoende verwerking tijdens het mengen zorgt voor een homogene mortel die goed kan drogen en zich goed gedraagt in de bouw. De mortel moet eveneens tijd krijgen om te rusten na het mengen, zodat de bindmiddelen zich goed kunnen ontwikkelen. Dit rustperiode is meestal tussen enkele uren en een paar dagen.

2. Omgevingsomstandigheden

De droogtijd van metselwerk hangt ook sterk af van de weersomstandigheden tijdens het uitvoeren van het werk. Volgens de informatie uit Thorlogical's metselwerkonderzoek moet voegmortel worden aangebracht in droge omstandigheden, zonder vorst of hoge temperaturen. Bij vorst is het mortel niet in staat om correct te harden, terwijl hoge temperaturen kunnen leiden tot te snelle droogtijd en daardoor het risico op scheurvorming.

Bij regen kan het metselwerk worden aangetast door smetwerk, wat het uiterlijk en de duurzaamheid negatief beïnvloedt. Daarom wordt aangeraden om metselwerk of voegwerk uit te voeren bij schaduw of weinig zonnestraling en in droge omstandigheden met weinig wind. Deze omstandigheden zorgen voor een gelijkmatige droogtijd en een betere kwaliteit van het mortel.

3. Dikte en oppervlakte van het metselwerk

De dikte van de mortellagen en de oppervlakte van het metselwerk bepalen ook de droogtijd. Bij het metselen van bakstenen wordt een bepaalde dikte aan mortel gebruikt om de stenen te verbinden. Deze dikte kan variëren, afhankelijk van het gewenste uiterlijk en de functie van de gevel of muur. Dikker metselwerk droogt langzaam, omdat het mortel meer tijd nodig heeft om het vocht volledig te verliezen.

Bij een spouwconstructie, zoals veelal gebruikt in nieuwbouw en renovatieprojecten, moet het mortel in de spouw eveneens rekening houden met de droogtijd. Spouwankers en de opbouw van de spouwmuur kunnen de droogtijd beïnvloeden, vooral bij oudere gebouwen waar spouwankers verouderd zijn en onderhoud nodig hebben.

4. Toepassing en verwerking

De manier waarop het mortel wordt aangebracht en verwerkt beïnvloedt de droogtijd. Een vakman, zoals een voeger, gebruikt een specifieke slag en techniek om het voegwerk netjes en gelijkmatig aan te brengen. Door het gebruik van een voegspijker of voegstrijker wordt het mortel gelijkmatig onder druk gezet, waardoor een betere adhesie en een gelijk droogproces ontstaat.

Het mortel moet eveneens worden aangebracht op een goed voorbereide ondergrond. Volgens de informatie van KEIM is het noodzakelijk om de muren vooraf te reinigen en eventuele voegen te herstellen voordat de mortel of verf wordt aangebracht. Een schone en droge ondergrond zorgt voor een betere hechting en een gelijk droogproces.

Praktische aanbevelingen voor het optimaliseren van de droogtijd

1. Kies het juiste morteltype

Afhankelijk van de toepassing en het gewenste resultaat is het belangrijk om het juiste morteltype te kiezen. Voor traditionele metselwerk en voegwerk is kalkmortel vaak de voorkeur, omdat het meer dampdoorlaatbaar is en langzaam droogt. Voor projecten waarbij snelle droogtijd belangrijk is, zoals bij tijdsgebrek of in de bouwfase, kan cementmortel beter zijn. Het is echter belangrijk om te beseffen dat cementmortel minder ademend is en het metselwerk langer kan belasten, wat op de lange termijn schade kan veroorzaken.

2. Werk in gunstige omstandigheden

Als je metselwerk of voegwerk aanbrengt, is het verstandig om dit te doen op dagen waarop de weersomstandigheden gunstig zijn. Dit betekent droog weer, zonder vorst of hoge temperaturen. Het is ook verstandig om te werken bij weinig zonnestraling, zodat het mortel niet te snel uitdroogt. Bij regen of wind is het beter om de werktijd uit te stellen tot het weer gunstiger is.

3. Vorbereiding van de ondergrond

Een goed voorbereide ondergrond zorgt voor een gelijk droogproces en een betere hechting van het mortel. Dit betekent dat de muren en gevels eerst moeten worden gereinigd, eventueel hersteld en gedroogd voordat het mortel wordt aangebracht. Volgens KEIM is reiniging en herstel van voegen essentieel voor het succes van het metselwerk of verfwerk. Dit geldt zowel voor binnen- als buitenmuren.

4. Gebruik van impregneermiddelen en verf

Nadat het mortel is aangebracht en volledig gedroogd is, kan het metselwerk beschermd worden met impregneermiddelen of verf. Impregneermiddelen zoals die door Isolatie Totaal Nederland worden aangeboden, helpen om vocht te voorkomen en de levensduur van het metselwerk te verlengen. Dit is vooral belangrijk in regio’s met een vochtig klimaat of in gebouwen met vochtproblemen.

KEIM-producten, die speciaal ontworpen zijn voor minerale ondergronden, zijn een goede keuze voor het beschermen van metselwerk. Ze zijn dampopen, schimmelbestendig en UV-bestendig, wat ervoor zorgt dat het mortel langdurig goed blijft functioneren. Na het aanbrengen van KEIM is het belangrijk om minstens 24 tot 48 uur te wachten voordat het volledig gedroogd is. De droogtijd kan variëren afhankelijk van de weersomstandigheden, zoals temperatuur en luchtvochtigheid.

5. Destructieve en destructieve gevelonderzoeken

Voor oudere gebouwen is het verstandig om regelmatig gevelonderzoeken te laten uitvoeren. Dit kan helpen om eventuele schade aan het metselwerk, spouwankers of voegwerk vroegtijdig te ontdekken. Bij destructieve onderzoeken wordt een kleine gat gemaakt in de gevel om de conditie van het metselwerk en spouwankers te controleren. Dit geeft inzicht in de droogtijd en de noodzaak van onderhoud of vervanging van onderdelen.

Thorlogical benadrukt de noodzaak van regelmatig onderhoud aan metselwerk en spouwconstructies, vooral in gebouwen ouder dan 25 jaar. De spouwankers kunnen roesten of verouderen, wat leidt tot scheurvorming en instabiliteit van de gevel. Door spouwankers te vervangen door RVS-ankers (roestvast staal) kan de levensduur van de constructie worden verlengd tot 50 jaar, wat een duurzamere en betere oplossing biedt.

Conclusie

De droogtijd van metselwerk is een complex proces dat beïnvloed wordt door verschillende factoren, waaronder het morteltype, de omgevingsomstandigheden, de dikte van het metselwerk en de techniek van toepassing. Voor een optimaal resultaat is het belangrijk om het metselwerk in gunstige omstandigheden aan te brengen, de ondergrond goed voor te bereiden en het mortel te laten drogen op een natuurlijke en gelijkmatige manier. Daarnaast is het verstandig om het metselwerk te beschermen met impregneermiddelen of verf zoals KEIM, die dampopen zijn en de levensduur verlengen. Voor oudere gebouwen is regelmatig onderhoud en inspectie van metselwerk en spouwconstructies essentieel om schade te voorkomen en de duurzaamheid te waarborgen.

Bronnen

lang
droge