Metselwerk ondersteunen: technieken, materialen en praktische toepassingen voor stabiliteit en duurzaamheid

Published by Redactie on augustus 29, 2025 | Category metselwerk

Inleiding

Metselwerk speelt een centrale rol in zowel de constructieve stabiliteit als de esthetische waarde van gebouwen. Van nieuwbouw tot renovatieprojecten, het ondersteunen van metselwerk is essentieel om veiligheid, duurzaamheid en functionele prestaties te waarborgen. Het vereist niet alleen kennis van de juiste technieken en materialen, maar ook het begrip van specifieke situaties zoals oud metselwerk, monumentenzorg of zware belastingen. In dit artikel bespreken we de meest relevante methoden en toepassingen om metselwerk te ondersteunen, gebaseerd op praktische voorbeelden en recente ontwikkelingen uit de bouwsector.

Het artikel richt zich op zowel bouwprofessionals als particulieren die hun kennis willen uitbreiden over het ondersteunen van metselwerk. We behandelen aspecten zoals ankersystemen, morteltechnologieën, renovatiemethoden en duurzame ontwikkelingen. De informatie is afgeleid uit betrouwbare bronnen, waaronder constructiebedrijven, bouwmaterialenfabrikanten en wetenschappelijke artikelen. Het doel is om een duidelijk en toepasbaar overzicht te geven van hoe metselwerk kan worden ondersteund in diverse situaties.

Technieken voor het ondersteunen van metselwerk

Het ondersteunen van metselwerk kan op verschillende manieren gebeuren, afhankelijk van de situatie. Of het nu gaat om een nieuwbouwproject, een renovatie of het bevestigen van zware constructies aan bestaand metselwerk, de juiste keuze van techniek en materiaal is van groot belang.

Ankersystemen voor metselwerk

Ankers zijn essentieel bij het bevestigen van structurele elementen aan metselwerk, zoals luifels, gevels of brandtrappen. Bij het gebruik van ankers moet rekening worden gehouden met het type metselwerk, de belasting die op het anker wordt uitgeoefend en eventuele specifieke eisen zoals monumentenzorg.

Injectiemortel en chemische ankers

Een veelgebruikte methode is het gebruik van injectiemortel in combinatie met chemische ankers. Deze techniek zorgt voor een vormvaste bevestiging in het boorgat en kan goed aangepast worden aan de gewenste ankerlengte. De mortel voldoet aan de richtlijnen van ETAG 029 en biedt een stevig houvast in het metselwerk. Bij zware lasten, zoals bij het bevestigen van een brandtrap, zijn speciale ankersystemen ontwikkeld die gebruikmaken van zeefhulzen en speciale injectiemortel. Deze systemen worden vaak in combinatie gebruikt met schroeven om een betrouwbare bevestiging te garanderen.

Een voorbeeld van de toepassing van deze methode is het bevestigen van een luifel aan een buitenmuur. Eerst wordt een gat geboord, schoongemaakt en voorzien van een zeefhuls. Vervolgens wordt injectiemortel in het boorgat gespoten met behulp van een accu-mortelspuit. De mortel dringt via de zeefhuls in het metselwerk en hecht de ankerstang. Daarna worden de muurankers bevestigd met schroeven. Na de uithardingstijd kunnen de onderdelen van de bevestigingsconstructie gemonteerd worden.

Aanpassing aan specifieke situaties

Bij oud of poreus metselwerk is het belangrijk om de draagkracht en draagvermogen van het metselwerk te bepalen. In dergelijke gevallen is het aan te raden om trektesten uit te voeren om de maximale lasten te bepalen. De engineeringafdelingen van constructiebedrijven zoals Hilti kunnen hiervoor ondersteuning bieden. Ook is het belangrijk om rekening te houden met de externe invloeden, zoals weersomstandigheden, waar de ankers blootstaan. Dit heeft invloed op de keuze van materiaal en montageproces.

Voegwerken en mortel

Een andere essentiële methode voor het ondersteunen van metselwerk is het gebruik van mortel en voegwerken. Deze technieken zijn zowel voor nieuwbouw als renovatieprojecten van toepassing. De keuze van de juiste mortel en voegmethode is bepalend voor de duurzaamheid, esthetiek en stabiliteit van het metselwerk.

Cementarme mortels

Recente ontwikkelingen wijzen op een toegenomen aandacht voor duurzame mortels. Zo zijn er cementarme metsel- en doorstrijkmortels die minder CO₂-uitstoot genereren en beter aansluiten bij milieustandaarden. Een voorbeeld is Remix Droge Mortel, die als eerste mortelfabrikant in Nederland categorie 1 milieuverklaringen heeft verkregen voor hun cementarme mortels. Deze mortels zijn geschikt voor zowel gevel- als binnenmetselwerk en voldoen aan hoge kwaliteitsnormen.

Uitbloeiingsvrije mortel

Een andere innovatie is de ontwikkeling van uitbloeiingsvrije doorstrijkmortels, die vooral nuttig zijn bij baksteengevels. Uitbloeiing kan namelijk leiden tot verontreiniging van de gevel en visuele schade. Om dit te voorkomen, zijn mortels speciaal ontwikkeld die deze nevenwerking verminderen. Deze mortels worden vaak gebruikt in combinatie met baksteenweefsel of textuurgevels om zowel esthetische als functionele eisen te behalen.

Voegtypen

Ook het type voeg speelt een rol in het ondersteunen van metselwerk. Traditionele voegen zoals knipvoegen, gesneden voegen of terugliggende voegen worden vaak gekozen voor hun esthetische waarde. Buiten dit esthetische aspect, is het ook mogelijk om oude voegen te uithakken, reinigen en opnieuw aan te brengen. Dit is van groot belang bij renovatieprojecten waarbij het oude metselwerk moet worden verbeterd of versterkt.

Renovatiemethoden voor metselwerk

Bij renovatieprojecten is het ondersteunen van metselwerk vaak essentieel om de bestaande constructie te behouden en eventuele schade te herstellen. Hierbij komen diverse technieken en materialen ter sprake, afhankelijk van de omstandigheden.

Stootvoegloos metselen

Een van de modernere methoden in de renovatie is stootvoegloos metselen. Deze methode wordt vaak toegepast bij binnenwanden, maar ook steeds vaker in gevelmetselwerk. Het principe is dat de stenen direct op elkaar worden geplaatst zonder de klassieke stootvoegen, waardoor een gladde, duurzame oppervlakte ontstaat. Dit biedt niet alleen esthetische voordelen, maar ook constructieve voordelen, zoals een verbeterde warmte-isolatie en een hogere stabiliteit.

Natuurinclusief metselwerk

Een andere richting binnen renovatieprojecten is natuurinclusief metselwerk. Dit betekent dat ecologische elementen zoals vleermuiskasten, bijenstenen of gevelbegroeiing worden geïntegreerd in het metselwerk. Deze toepassing draagt bij aan de biodiversiteit in de gebouwde omgeving en voldoet vaak aan wettelijke eisen zoals de Flora- en faunawet. Ook certificeringen zoals BREEAM en LEED worden hiermee vaak ondersteund.

Verlijming en gevels

Bij renovatieprojecten met betrekking tot gevels kan het gebruik van verlijmingssystemen van belang zijn. Een voorbeeld is het BrickStrip-systeem dat is ontwikkeld door Strijker Groep in samenwerking met Bouwcenter Concordia. Dit systeem is bedoeld voor steenstrip-verlijming en biedt een efficiënte manier om gevels te versterken of te vernieuwen. Het is vooral geschikt voor nieuwbouwprojecten, maar ook bruikbaar in renovaties waarbij het uiterlijk van de gevel verbeterd moet worden.

Duurzame ontwikkelingen

De bouwsector ontwikkelt zich steeds meer richting duurzaamheid. Ook in het ondersteunen van metselwerk zijn er verschillende duurzame trends zichtbaar.

Milieubewuste mortels

Zoals eerder vermeld, is het gebruik van cementarme mortels een belangrijk aspect in de duurzame ontwikkeling van metselwerk. Deze mortels zorgen voor een lage CO₂-uitstoot en zijn geschikt voor zowel gevel- als binnenmetselwerk. De Nationale Milieudatabase (NMD) erkent deze mortels in categorie 1, wat aantoont dat ze voldoen aan strenge milieustandaarden.

Natuurlijke materialen

Naast mortels speelt ook de keuze van steenmaterialen een rol in de duurzaamheid. Natuursteen, zoals kalkzandsteen, wordt vaak gebruikt in combinatie met lijmtechnologieën die een duurzamere aanpak mogelijk maken. Deze methoden zijn vooral geschikt voor projecten waarbij het uiterlijk en de duurzaamheid gelijkwaardig belangrijk zijn.

Recycling en hergebruik

In sommige gevallen kan oude metselsteen worden gerecycled of hergebruikt. Dit is bijvoorbeeld van toepassing in projecten waarbij het oude metselwerk moet worden verwijderd, maar waarbij de stenen nog geschikt zijn voor hergebruik. Dit draagt bij aan een circulaire aanpak in de bouwsector.

Ondersteuning in de praktijk

Het ondersteunen van metselwerk is niet alleen een technische aangelegenheid, maar ook een vraag naar professionele ondersteuning. Bouwbedrijven en ingenieurs spelen hierin een essentiële rol.

Samenwerking met professionals

Bij complexe projecten is het aan te raden om professionele hulp in te huren. Bouwbedrijven zoals Metselbedrijf Zwaan beschikken over ervaren vakmensen die zowel nieuwbouw als renovatieprojecten uitvoeren. Ze zijn gespecialiseerd in het uitvoeren van voegwerken, stelwerk en het gebruik van kalkzandsteen. Ook kunnen ze bijdragen aan het uitvoeren van projecten waarbij een hoge mate van precisie nodig is.

Software en berekeningen

Voor het plannen en uitvoeren van ankersystemen en bevestigingsconstructies kunnen ook softwaretools van pas komen. Zo biedt Hilti bijvoorbeeld de Profis Engineering software, waarmee ankers en bevestigingsoplossingen berekend kunnen worden. Deze software helpt bij het bepalen van het aantal bevestigingspunten en het type ankers dat nodig is voor een veilige en economische oplossing.

Opleiding en leertrajecten

Naast technische kennis is er ook een groeiende behoefte aan opleidingen en leertrajecten voor jongeren die de bouwsector binnen willen treden. Bouwbedrijven zoals Strijker Groep werken nauw samen met lokale opleidingen om jongeren voor te bereiden op een carrière in de bouw. Dit draagt bij aan het versterken van de bouwsector en het behoud van kwaliteit in de uitvoering van metselwerk.

Conclusie

Het ondersteunen van metselwerk is een complex proces dat technische kennis, materialen en professionele ondersteuning vereist. Of het nu gaat om nieuwbouw, renovatie of het bevestigen van zware constructies, de juiste keuze van technieken en materialen is van groot belang. Ankersystemen zoals injectiemortel en chemische ankers, morteltechnologieën zoals cementarme en uitbloeiingsvrije mortels, en renovatiemethoden zoals stootvoegloos metselen en natuurinclusief metselwerk zijn allemaal essentieel om metselwerk te ondersteunen. Bovendien speelt duurzaamheid een steeds grotere rol in de bouwsector, met innovatieve materialen en technieken die een milieuvriendelijkere aanpak mogelijk maken. Voor wie wil profiteren van deze ontwikkelingen, is het aan te raden om samen te werken met ervaren vakmensen en ingenieurs die ervaring hebben met metselwerk en de nieuwste technieken. Het ondersteunen van metselwerk is niet alleen een technische uitdaging, maar ook een kans om duurzaamheid, veiligheid en esthetiek te combineren in het bouwproces.

Bronnen

ondersteuning