Doorgestreken metselwerk: Techniek, toepassing en voorbeelden uit de praktijk

Published by Redactie on augustus 29, 2025 | Category metselwerk

Doorgestreken metselwerk is een techniek die in de bouwsector vooral wordt gebruikt bij nieuwbouwprojecten. Het metselwerk en het voegwerk worden hierbij volledig uitgevoerd met dezelfde metselspecie, waardoor het resultaat visueel aansluit en technisch sterk is. In dit artikel wordt ingegaan op de techniek van doorgestreken metselwerk, de toepassing in de praktijk, en de betekenis van deze methode in het kader van bouwhistorie, esthetiek en duurzaamheid.

Inleiding

Doorgestreken metselwerk is een vorm van metseltechniek waarbij zowel het metselwerk als het voegwerk worden uitgevoerd met dezelfde metselspecie. Deze methode zorgt voor een geheel afgewerkte gevel, zonder aparte voegmaterialen. Het resultaat is een gladde en homogene uitstraling, die vaak wordt gekozen voor nieuwbouwprojecten. In de praktijk wordt deze techniek vaak toegepast door ervaren metselbedrijven, zoals Ronda Metselwerken, die projecten uitvoeren in diverse delen van Nederland.

Aan de hand van projecten in Loppersum, Delfzijl, Harener Holt en Exloo wordt duidelijk hoe doorgestreken metselwerk in de werkelijkheid tot stand komt. Daarnaast is het belang van het behouden van origineel metsel- en voegwerk een cruciale aandachtspunt, vooral bij monumenten en oude woningen. De patina van bakstenen, de geschiedenis die in metselwerk vastzit, en de keuze van geschikte mortels zijn elementen die bij deze techniek niet mogen worden verwaarloosd.

Doorgestreken metselwerk: Wat is het precies?

Doorgestreken metselwerk is een metseltechniek waarbij de metsels en de voegen worden uitgevoerd met dezelfde mortelspecie. Dit betekent dat zowel het metselwerk als het voegwerk visueel en technisch aansluiten. In vaktermen wordt dit ook wel 'vol en zat metselen' genoemd. Deze techniek vereist zorgvuldig werken, omdat de mortel moet aantrekken voordat het wordt afgewerkt.

Het voordeel van doorgestreken metselwerk is dat het een uniforme uitstraling biedt. Er ontstaat geen contrast tussen metselstenen en voegen, wat de gevel een harmonische uitstraling geeft. Bovendien is deze techniek minder onderhoudsintensief, omdat het voegwerk in essentie hetzelfde is als het metselwerk. Hierdoor is het minder vatbaar voor slijtage of schade door vocht.

Voorbeeldprojecten

Ronda Metselwerken heeft meerdere projecten uitgevoerd waarbij doorgestreken metselwerk centraal stond. In Delfzijl is voor 16 nieuwbouwwoningen metselwerk uitgevoerd met doorgestreken voegwerk. In Harener Holt zijn 51 woningen voorzien van metsel- en pointerwerk, inclusief doorgestoken voegen. In Bedum zijn dubbele woningen met dit type voegwerk gemetseld. Deze projecten tonen aan dat doorgestreken metselwerk vooral wordt toegepast in nieuwbouwprojecten, waarbij het uitgangspunt ligt in een modern en sfeervol ontwerp.

In Exloo is een interessant herstelproject uitgevoerd aan een oude boerderijgevel. Hierbij was het doorgestreken voegwerk een historische methode die teruggevonden werd bij oude woningen. Het voegwerk was hierbij 'gesneden voegwerk', wat typisch is voor oude bouwwerken. Het herstellen van dit soort voegwerk vereist kennis van de oorspronkelijke techniek en materialen.

Technische aspecten van doorgestreken metselwerk

Mortels en materialen

De keuze van mortel speelt een cruciale rol bij doorgestreken metselwerk. De mortel moet aantrekken voordat het voegwerk wordt afgewerkt. Dit vereist een zorgvuldige timing, omdat de mortel anders te droog wordt en niet goed meer te werken is. Ronda Metselwerken werkt hierbij met mortel van dezelfde samenstelling als die gebruikt wordt voor het metselwerk. Deze methode zorgt voor een visuele en technische overeenkomst tussen metselstenen en voegen.

De mortel moet voldoen aan de vereisten van het project en de omgeving. In nieuwbouwprojecten wordt vaak een sterkere mortel gebruikt, die in staat is om de gevel te dragen. In restauratieprojecten, zoals bij de boerderij in Exloo, is het belangrijk om de oorspronkelijke mortelsamenstelling zo nauw mogelijk te reconstrueren. Dit geldt vooral voor oude bouwwerken, waarbij de mortel vaak zacht en elastisch is.

Metselverband

Het metselverband is de manier waarop de stenen worden geplaatst in het metselwerk. In Nederland zijn verschillende metselverbindingen in gebruik, zoals halfsteenverband, kruisverband en ruitverband. Bij doorgestreken metselwerk wordt vaak halfsteenverband gebruikt, wat een nette en symmetrische uitstraling geeft.

Het metselverband bepaalt ook het karakter van de gevel. Een halfsteenverband geeft een strakke en moderne uitstraling, terwijl een kruisverband meer dynamiek en variatie biedt. Bij restauratieprojecten is het belangrijk om het oorspronkelijke metselverband te behouden, omdat dit historische informatie bevat.

Afgewerkt voegwerk

Bij doorgestreken metselwerk is het voegwerk een essentieel onderdeel. Het voegwerk wordt nagevuld met dezelfde mortel als het metselwerk. Vervolgens wordt het afgeveegd met een doek of een voegmoker, zodat een gladde en homogene uitstraling ontstaat. De afwerking is belangrijk, omdat de visuele kwaliteit van het voegwerk bepalend is voor het eindresultaat.

In projecten zoals in Harener Holt is het voegwerk uitgevoerd met een doorgestoken techniek, waarbij het voegwerk en het metselwerk volledig aansluiten. Dit zorgt voor een strakke en duurzame gevel. In projecten waarbij het metselwerk niet in het zicht is, wordt vaak gewerkt met 'vuilwerk', waarbij het voegwerk minder belangrijk is, omdat er een afwerklag op komt.

Doorgestreken metselwerk in de praktijk

Toepassing in nieuwbouwprojecten

Doorgestreken metselwerk is vooral populair in nieuwbouwprojecten. In Harener Holt zijn 51 woningen voorzien van metsel- en voegwerk, waarbij het doorgestoken voegwerk een essentieel onderdeel is. In Delfzijl zijn 16 nieuwbouwwoningen voorzien van dit type metselwerk. In Bedum zijn dubbele woningen gemetseld met doorgestoken voegwerk. Deze projecten tonen aan dat doorgestreken metselwerk vooral wordt toegepast in nieuwbouw, waarbij de uitstraling en duurzaamheid centraal staan.

Restauratie en herstelprojecten

In restauratieprojecten is het belang van het behouden van origineel metselwerk en voegwerk groot. In Exloo is bijvoorbeeld een oude boerderijgevel hersteld, waarbij gesneden voegwerk was gebruikt. Bij dergelijke projecten is het belangrijk om de oorspronkelijke techniek en materialen te reconstrueren. Dit geldt vooral voor oude bouwwerken, waarbij de mortel vaak zacht en elastisch is.

Technische uitvoering

De technische uitvoering van doorgestreken metselwerk vereist ervaring en kennis. Het metselwerk en het voegwerk moeten worden uitgevoerd met dezelfde mortel, waarbij de timing van het afwerken cruciaal is. Ronda Metselwerken werkt hierbij nauw samen met aannemers en bouwmaterialenhandelaren, zoals Wienerberger, om de juiste mortels en stenen te verkrijgen. In de voorbereiding wordt aandacht besteed aan het leveren van de juiste stenen en mortels, zodat de uitvoering op de bouwplaats vlot verloopt.

Doorgestreken metselwerk en historische waarde

Het metselwerk als historisch document

Metselwerk is meer dan alleen een constructieelement. Het is een historisch document dat informatie bevat over de bouwperiode en de techniek die is gebruikt. Origineel metselwerk en voegwerk verschaften veel informatie over de bouwhistorie van een gebouw. Het is 'gestolde geschiedenis', zoals het wordt genoemd in het Monumentenwacht Inspectiehandboek.

Bij restauratieprojecten is het belangrijk om dit origineel metselwerk en voegwerk te behouden. In projecten zoals in Exloo is het herstellen van oude voegtechnieken een essentieel onderdeel van het project. De patina van de bakstenen is hierbij ook belangrijk, omdat deze de ouderdom en geschiedenis van het gebouw bevat.

Patina en ouderdom

De patina van bakstenen is een natuurlijke afwerking die ontstaat door het bakproces. Deze huid van de baksteen is harder dan de rest van de steen en zorgt ervoor dat er minder vocht en vuil in de steen kan dringen. Het is daarom belangrijk dat deze patina intact blijft. Bij reiniging van gevels kan deze patina echter worden verwijderd, wat leidt tot versnelde veroudering van de bakstenen.

Bij restauratieprojecten is het daarom belangrijk om de patina te behouden. Dit geldt vooral voor monumentale gebouwen, waarbij de ouderdom en geschiedenis van het metselwerk een belangrijke rol spelen.

Conclusie

Doorgestreken metselwerk is een techniek die in de bouwsector vooral wordt toegepast in nieuwbouwprojecten. Het metselwerk en het voegwerk worden hierbij uitgevoerd met dezelfde mortel, wat zorgt voor een homogene en strakke uitstraling. In de praktijk wordt deze techniek uitgevoerd door ervaren metselbedrijven, zoals Ronda Metselwerken, die projecten uitvoeren in diverse delen van Nederland.

De technische uitvoering van doorgestreken metselwerk vereist ervaring en kennis. De keuze van mortel en het metselverband zijn essentieel voor het eindresultaat. In restauratieprojecten is het belang van het behouden van origineel metselwerk en voegwerk groot. Het metselwerk is een historisch document dat informatie bevat over de bouwperiode en de techniek die is gebruikt.

Bij de uitvoering van doorgestreken metselwerk is het belangrijk om de patina van de bakstenen te behouden. Deze huid van de baksteen zorgt ervoor dat er minder vocht en vuil in de steen kan dringen. Bij reiniging van gevels kan deze patina echter worden verwijderd, wat leidt tot versnelde veroudering van de bakstenen.

Doorgestreken metselwerk is dus niet alleen een techniek die een strakke en duurzame gevel oplevert, maar ook een methode die historische waarde en esthetiek behoudt. Het is een techniek die zowel in nieuwbouw als in restauratieprojecten een belangrijke rol kan spelen.

Bronnen

doorgestreken