Gepointerd metselwerk: techniek, voordelen en toepassing in de huidige bouwpraktijk

Gepointerd metselwerk is de laatste tijd steeds vaker te zien in nieuwbouwprojecten en renovaties. Het biedt een unieke esthetiek en heeft voordelen op economisch en bouwkundig vlak. In dit artikel wordt ingegaan op wat gepointerd metselwerk precies inhoudt, hoe het uitgevoerd wordt, waarom het steeds meer in de bouw wordt toegepast, en welke voordelen het biedt in vergelijking met traditioneel metselwerk.

Wat is gepointerd metselwerk?

Gepointerd metselwerk is een moderne voegtechniek waarbij de mortelvoegen in metselwerk worden uitgevoerd met behulp van een zogenaamde voegpen, ook wel een Easypointer genoemd. Deze techniek is een combinatie van uitkrabben en doorstrijken van de voeg, waardoor een verdiepte, maar tegelijkertijd gladde en afgestrekte mortelvoeg ontstaat. Het resultaat is een schaduweffect in het metselwerk dat een levendiger en esthetisch aantrekkelijker uitstraling geeft.

Techniek van pointeren

Pointeren of pointmasteren betekent dat de metselaar tijdens het metselen de mortel direct verwerkt met de voegpen. In één beweging worden de voegen zowel uitgekrabd als doorgestreken. Dit elimineert het noodzakelijke tussenstap van aparte voegwerken, zoals het opnieuw aandragen van voegmortel door een voeger. Hierdoor is het proces sneller en efficiënter.

De Easypointer en andere vergelijkbare gereedschappen zoals de Pointmaster zijn ontworpen om deze techniek eenvoudiger en nauwkeuriger uit te voeren. Het gereedschap zorgt ervoor dat de mortel wordt verdicht, wat het resultaat steviger maakt in vergelijking met traditioneel metsel- en voegwerk.

Verschil met traditioneel metselwerk

Traditioneel metselwerk houdt in dat de muur eerst volledig wordt gemetseld met metselspecie. Daarna worden de voegen apart uitgekrabd en met speciale voegmortel gevoegd. Dit is een tweeledig proces dat meestal door verschillende vaklieden wordt uitgevoerd: de metselaar en de voeger. Bij gepointerd metselwerk is dit proces gecombineerd. De metselaar voert zowel het metselen als het voegen in één actie uit, wat de tijd en de kosten kan verminderen.

Historisch en esthetisch kader

Gepointerd metselwerk is vaak geassocieerd met de bouwstijl van de jaren dertig. De schaduwwerking die ontstaat door de verdiepte voegen en het gladde oppervlak geeft nieuwbouwhuizen een karakteristieke, retro uitstraling. Deze esthetiek is niet alleen populair bij woningbouwmaatschappijen, maar ook bij particuliere opdrachtgevers die hun woning een unieke uitstraling willen geven.

Het metselwerk in Bedum (project van Ronda Metselwerken) is een voorbeeld van hoe gepointerd metselwerk toegepast kan worden in nieuwbouw. Hier is het metselwerk uitgevoerd met een voegpen, wat resulteerde in een glad, afgestoken morteloppervlak met een subtiele schaduwwerking. Dit effect gaf de woningen een typisch jaren dertig look, conform de wensen van de opdrachtgever, Wierden en Borgen.

Bouwkundige voordelen van gepointerd metselwerk

Bij gepointerd metselwerk is de bouwkundige kwaliteit van de muur vaak beter dan bij traditioneel metselwerk. Dit komt voornamelijk door de verdichting van de mortel. Bij het pointeren wordt de mortel niet alleen uitgekrabd en gladgestreken, maar ook onder druk gezet. Dit zorgt ervoor dat de mortel compact wordt en sterker is dan bij traditioneel voegen.

Verlaagde onderhoudsbehoefte

De verdichte mortel is minder vatbaar voor slijtage en lekken. Hierdoor is de onderhoudsbehoefte van gepointerd metselwerk lager. De voegen vullen zich minder snel en zijn minder gevoelig voor weersinvloeden zoals regen en wind. Het metselwerk is daardoor duurzamer en kan langer zijn dan bij traditionele methoden.

Verhoogde stabiliteit

De verdichting van de mortel leidt ook tot een hogere stabiliteit van de muur. De betere hechting tussen de baksteen of blokken en de mortel zorgt voor een steviger bouwwerk. Dit is vooral van belang bij externe muren en in regio’s met een vochtig of koud klimaat, waar de duurzaamheid van metselwerk extra belangrijk is.

Economische voordelen

Pointeren is niet alleen technisch beter, maar ook economisch gunstiger dan traditioneel metsel- en voegwerk. De kosten voor een gepointerd metselwerkproject liggen vaak lager dan bij traditionele methoden.

Tijdens de uitvoering

Bij gepointerd metselwerk kan de metselaar direct doorgaan met het pointeren zodra een deel van het metselwerk is gezet. De mortel is namelijk nog niet volledig uitgehard, waardoor het direct verwerkt kan worden. Er is geen noodzaak om tussendoor te stoppen voor het ophalen van extra materialen of het wisselen van gereedschap, zoals bij traditioneel voegen vaak het geval is. Dit bespaart tijd en vermindert de totale werktijd.

Minder mankracht nodig

Omdat het pointeren geheel door de metselaar wordt uitgevoerd, valt het werkstuk niet in de handen van een aparte voeger. Hierdoor is minder mankracht nodig. Een metselaar kan het hele proces uitvoeren, wat leidt tot lage arbeidskosten en een efficiënter projectverloop.

Lagere totale kosten

Doordat er minder mankracht nodig is en het werk sneller is uit te voeren, ligt de totale kosten van gepointerd metselwerk vaak lager dan bij traditionele methoden. Ondanks de investering in speciale gereedschappen zoals de Easypointer, levert het in de praktijk vaak op dat de totale kosten minder zijn. Onderzoek en ervaring uit de bouwsector wijzen hierop.

Esthetische waarde en marktwaarde

Bij gepointerd metselwerk wordt de esthetiek van het gebouw positief beïnvloed. De schaduwwerking in de voegen en het gladde oppervlak geven het metselwerk een levendigere uitstraling. Het is dan ook niet ongebruikelijk dat gepointerde muren als mooier worden beschouwd dan traditioneel gemetselde muren.

Visuele impact

De schaduwwerking die ontstaat bij gepointerd metselwerk is een belangrijk visueel element. Het geeft het metselwerk diepte en dynamiek. Dit maakt het geschikt voor projecten waarbij een retro of vintage uitstraling gewenst is, zoals bij nieuwbouwprojecten met een jaren dertig look.

Waardeverhoging

Hoewel het niet eenvoudig is om de esthetische waarde te meten in cijfers, zijn er aanwijzingen dat gepointerd metselwerk kan leiden tot een waardeverhoging van het gebouw. De visuele aantrekkingskracht van het metselwerk kan bijdragen aan de marktwaarde, vooral in wijkprojecten of bij particuliere woningen waarbij de uiterlijke kwaliteit een rol speelt.

Uitvoering van gepointerd metselwerk

De uitvoering van gepointerd metselwerk vereist specifieke gereedschappen en een bepaalde aanpak. Het proces is technisch iets anders dan bij traditioneel metselwerk.

Gereedschappen

De Easypointer of Pointmaster is een gereedschap dat ontworpen is voor het pointeren van mortelvoegen. Het heeft de vorm van een roller en is voorzien van een speciale oppervlakte die zorgt voor het uitkrabben en doorstrijken van de voegen in één beweging. Deze gereedschappen zijn beschikbaar bij meerdere leveranciers en worden door bouwbedrijven als Van der Plas Metselwerken en De Boer Metselbedrijf gebruikt.

Aanpak

Het pointeren gebeurt meestal in de volgende stappen:

1. Metselen: De metselaar legt de bakstenen of blokken en werkt direct met de mortel doorstrijkmortel. Deze mortel bevat fijner zand, wat nodig is om te voorkomen dat de korrels op de voorgrond van de voeg komen te zitten.

2. Uitkrabben en doorstrijken: Zodra een deel van het metselwerk is gezet en de mortel nog niet volledig is uitgehard, wordt de voeg met de voegpen uitgekrabd en doorgestreken. Dit gebeurt in één beweging, waarbij de voeg zowel dieper gemaakt wordt als gladgestreken.

3. Afwerken: Na het pointeren worden overblijfselen van mortel verwijderd met een stoffer. De muur is daarna geheel afgewerkt en klaar voor verdere stappen zoals het schilderen of het aanbrengen van een laag.

Onderhoud

Omdat gepointerd metselwerk minder onderhoud vereist dan traditioneel metselwerk, zijn de kosten voor afwerking en herstelling lager. Het is belangrijk om de muur wel regelmatig schoon te maken, vooral in bebouwde kommen waar de mortel snel vuil kan worden. Een zachte stofzuiger of een droog boen is vaak voldoende om de muur in goede staat te houden.

Toepassing in de huidige bouwpraktijk

Pointeren is niet alleen een techniek die geschikt is voor nieuwbouwprojecten, maar ook voor renovaties. Het is een moderne methode die steeds meer wordt toegepast bij zowel particuliere woningen als grotere bouwprojecten.

Nieuwbouw

In nieuwbouwprojecten is gepointerd metselwerk een populaire keuze, vooral bij woningen met een jaren dertig look of een modern retroontwerp. Het metselwerk in Bedum is een goed voorbeeld van hoe gepointerd metselwerk wordt toegepast in een nieuwbouwproject. Het resultaat is een harmonieuze uitstraling en een visueel aantrekkelijke voorzijde van de woningen.

Renovatie

Tijdens renovaties kan gepointerd metselwerk worden toegepast om oude muren aan te passen of te vernieuwen. In sommige gevallen is het mogelijk om oude mortel te verwijderen en vervangen door gepointerde mortel. Dit levert een frisse en moderne uitstraling op, zonder dat de structuur van de muur hoeft te worden aangepast.

Grootschalige projecten

Pointeren is eveneens geschikt voor grootschalige projecten, zoals nieuwbouwwooncomplexen of kantoorgebouwen. Het efficiënte karakter van de techniek maakt het mogelijk om grote hoeveelheden metselwerk te verwerken in korte tijd. Bouwbedrijven zoals Van der Plas Metselwerken en De Boer Metselbedrijf gebruiken deze techniek regelmatig in hun projecten.

Conclusie

Gepointerd metselwerk is een moderne voegtechniek die zowel esthetische, economische als bouwkundige voordelen biedt. Het verschilt van traditioneel metselwerk door het combineren van uitkrabben en doorstrijken in één beweging, wat resulteert in een verdiepte, maar gladde mortelvoeg. Deze techniek levert een schaduweffect op, wat het metselwerk visueel levendiger maakt en een retro uitstraling geeft. Daarnaast is pointeren efficiënter uit te voeren, wat leidt tot lagere kosten en minder mankracht. Op bouwkundig vlak is gepointerd metselwerk sterker en duurzamer dan traditioneel metselwerk. Het is daarom een techniek die steeds vaker wordt toegepast in zowel nieuwbouw als renovatieprojecten.

Bronnen

1. Ronda Metselwerken – Projecten
2. Easypointer – Wat is pointeren?
3. Easypointer – Pointeren / Pointmasteren
4. Van der Plas Metselwerken – Pointmaster
5. Haverhals Metselwerken – Pointmasteren
6. De Boer Metselbedrijf – Pointeren