Het gewicht van metselwerk per vierkante meter: berekeningen, soortelijk gewicht en toepassingen

Wanneer het gaat om bouw- en renovatieprojecten, speelt het gewicht van metselwerk een essentiële rol in de structurale stabiliteit van een gebouw. Voor zowel particuliere woningbouwers als professionele bouwers is het begrijpen van het gewicht van metselwerk per vierkante meter van onschatbare waarde. In dit artikel wordt een gedetailleerde en feitgerichte uitleg gegeven over het berekenen van het gewicht van metselwerk, de invloed van materialen en het belang van juiste funderingen.

Inleiding

Metselwerk is een van de oudste en meest betrouwbare bouwtechnieken in de constructieindustrie. Het bestaat uit een combinatie van stenen (zoals bakstenen of betonblokken) en mortelvoegen die samengevoegd worden om muren, tuinmuren of dragende muren te vormen. Het gewicht van metselwerk is afhankelijk van het type materiaal, de dikte van de muur, de hoogte en eventuele afgewerkte oppervlakken zoals pleister of verf.

Het soortelijk gewicht van metselwerk wordt vaak genoteerd in kg/m³ en varieert afhankelijk van de stenen en mortel die gebruikt worden. Deze waarde is cruciaal bij het ontwerpen van funderingen, omdat de grond in staat moet zijn om het gewicht van de constructie te dragen zonder instorting of slijten van de bodem. In dit artikel worden de relevante berekeningsmethoden en materialen beschreven, met aandacht voor praktische toepassingen in de bouw.

Wat is metselwerk en waarom is het gewicht belangrijk?

Metselwerk kan zowel decoratief als dragend zijn. Dragend metselwerk vormt samen met funderingen en eventueel een dakconstructie de structuur van een gebouw. Het gewicht van metselwerk per vierkante meter bepaalt hoeveel belasting de fundering en de grond onder de fundering moeten dragen.

Dragend versus niet-dragend metselwerk

• Dragend metselwerk wordt gebruikt om verticale en horizontale belastingen (zoals vloeren en daken) op te nemen. Dit type metselwerk is meestal dikker en wordt vaak gebruikt langs de zijkanten van een woning.
• Niet-dragend metselwerk is vooral decoratief of dient als scheidingsmuur. Het gewicht is hier lager en vereist een minder krachtige fundering.

Het is belangrijk om bij bouwprojecten te bepalen of het metselwerk dragend of niet-dragend is, omdat dit bepalend is voor de structuur en het benodigde draagvermogen van de grond.

Soortelijk gewicht van metselwerk

Het soortelijk gewicht is een maat voor de massa per volume-eenheid (kg/m³). Het is een fundamentele waarde voor berekeningen in de bouwsector.

Soortelijk gewicht van metselstenen

De soortelijke massa van metselstenen hangt af van het type materiaal:

• Bakstenen: 1400 – 1800 kg/m³
• Kalkzandsteen: ongeveer 1600 kg/m³
• Betonblokken: 2000 – 2200 kg/m³
• Cellenbeton (G4/600): 600 kg/m³

Deze waarden zijn afkomstig uit betrouwbare bronnen en worden vaak gebruikt in bouwpraktijk. In de meeste gevallen wordt uitgegaan van een soortelijk gewicht van 1800 kg/m³ voor metselwerk als het niet verder is afgewerkt met pleister of verf.

Soortelijk gewicht van mortel

Het mortel dat gebruikt wordt bij het metselen beïnvloedt ook het totale gewicht van de muur. Voor cementmortel ligt het soortelijk gewicht rond de 1900 kg/m³, terwijl bastaardmortel lichter is met een soortelijk gewicht van ongeveer 1600 kg/m³.

Berekenen van het gewicht van metselwerk per m²

Het gewicht van metselwerk per vierkante meter kan berekend worden aan de hand van het volume van de muur en het soortelijk gewicht van het gebruikte metselwerk.

Voorbeeldberekening

Bijvoorbeeld: een muur van 5 meter lang en 2 meter hoog, dik 20 cm.

1. Volume berekenen:

$$ \text{Volume} = \text{lengte} \times \text{hoogte} \times \text{dikte} $$ $$ \text{Volume} = 5 \, \text{m} \times 2 \, \text{m} \times 0,2 \, \text{m} = 2 \, \text{m³} $$

2. Gewicht berekenen:

$$ \text{Gewicht} = \text{Volume} \times \text{Soortelijk gewicht} $$ $$ \text{Gewicht} = 2 \, \text{m³} \times 1800 \, \text{kg/m³} = 3600 \, \text{kg} $$

Dus het gewicht van deze muur is ongeveer 3600 kg.

3. Gewicht per m²:

$$ \text{Gewicht per m²} = \frac{\text{Totaal gewicht}}{\text{Oppervlakte in m²}} $$ $$ \text{Gewicht per m²} = \frac{3600 \, \text{kg}}{10 \, \text{m²}} = 360 \, \text{kg/m²} $$

Hieruit blijkt dat het gemiddelde gewicht van metselwerk per vierkante meter rond de 300 tot 400 kg ligt, afhankelijk van de dikte en het soortelijk gewicht van het materiaal.

Invloed van mortel en afgewerking

Het gebruik van mortel en eventuele afgewerkte oppervlakken zoals pleister of verf beïnvloedt het totale gewicht van het metselwerk. In de praktijk wordt vaak uitgegaan van het volledige metselwerk, inclusief mortel. In dat geval kan het soortelijk gewicht liggen tussen 1800 en 2200 kg/m³, afhankelijk van het type stenen en mortel.

Voorbeeld: metselwerk met afgewerkte oppervlakken

Bij het uitbrengen van pleister of verf op het metselwerk, neemt het gewicht per m² iets toe. In dergelijke gevallen wordt vaak een soortelijk gewicht van 2000 kg/m³ gebruikt voor een ruwe schatting.

Praktijktoepassingen en funderingsberekeningen

Het gewicht van metselwerk is van groot belang bij de berekening van de benodigde fundering. De fundering moet in staat zijn om het gewicht van de muur en eventueel ook andere constructies zoals vloeren of daken te dragen.

Voorbeeld van een funderingsberekening

Neem een gemetselde tuinmuur van 15 meter lang, 2 meter hoog en 20 cm dik. Deze muur staat op een betonnen fundering van 15,50 meter lang, 60 cm breed en 90 cm hoog.

1. Volume metselwerk berekenen:

$$ \text{Volume metselwerk} = 15 \, \text{m} \times 2 \, \text{m} \times 0,2 \, \text{m} = 6 \, \text{m³} $$

2. Gewicht metselwerk berekenen:

$$ \text{Gewicht metselwerk} = 6 \, \text{m³} \times 1800 \, \text{kg/m³} = 10.800 \, \text{kg} $$

3. Volume fundering berekenen:

$$ \text{Volume fundering} = 15,50 \, \text{m} \times 0,60 \, \text{m} \times 0,90 \, \text{m} = 8,37 \, \text{m³} $$

4. Gewicht fundering berekenen:

$$ \text{Gewicht fundering} = 8,37 \, \text{m³} \times 2300 \, \text{kg/m³} = 19.251 \, \text{kg} $$

5. Totale gewicht berekenen:

$$ \text{Totaal gewicht} = 10.800 \, \text{kg} + 19.251 \, \text{kg} = 30.051 \, \text{kg} $$

6. Oppervlakte van de grond berekenen:

$$ \text{Oppervlakte} = 1550 \, \text{cm} \times 60 \, \text{cm} = 93.000 \, \text{cm²} $$

7. Benodigd draagvermogen berekenen:

$$ \text{Draagvermogen} = \frac{30.051 \, \text{kg}}{93.000 \, \text{cm²}} \approx 0,32 \, \text{kg/cm²} $$

Deze berekening geeft aan dat de grond onder de fundering minstens een draagvermogen van 0,32 kg/cm² moet hebben. In de praktijk wordt vaak een veiligheidsfactor toegepast om rekening te houden met mogelijke variaties in de bodem.

Invloed van het type steen op het gewicht

Het type steen dat wordt gebruikt voor metselwerk heeft een directe invloed op het totale gewicht van de muur. De volgende stenen worden vaak gebruikt in de bouw:

Deze waarden zijn afkomstig uit betrouwbare technische specificaties van producenten en bouwmaterialenleveranciers.

Voorbeeld: metselwerk met bakstenen

Een metselwerk van bakstenen met een dikte van 20 cm en een hoogte van 3 meter heeft een volume van:

$$ \text{Volume} = 1 \, \text{m} \times 3 \, \text{m} \times 0,2 \, \text{m} = 0,6 \, \text{m³} $$

$$ \text{Gewicht} = 0,6 \, \text{m³} \times 1800 \, \text{kg/m³} = 1080 \, \text{kg} $$

$$ \text{Gewicht per m²} = \frac{1080 \, \text{kg}}{3 \, \text{m²}} = 360 \, \text{kg/m²} $$

Invloed van mortel en lijmmortel op het gewicht

Naast het type steen heeft ook het morteltype een invloed op het gewicht van het metselwerk. Cementmortel is zwaarder dan bastaardmortel of lijmmortel.

Het gebruik van lijmmortel is in recente bouwpraktijk steeds populairder geworden, vooral voor zijn snelle droogtijd en betere isolatie-eigenschappen. De invloed op het totale gewicht is echter minimaal, omdat de dikte van de mortelvoegen klein is.

Kosten en aandachtspunten bij het metselen

Metselen is een arbeidsintensieve bouwtechniek. De kosten variëren afhankelijk van het type mortel, het aantal metselaars en de complexiteit van de muur. Een ruwe schatting voor het metselen van 1 m² metselwerk is 60 tot 70 euro, terwijl het lijmen van hetzelfde m² pakweg 20 tot 30% duurder kan zijn.

Belangrijke aandachtspunten bij metselen:

• Metselen bij regenweer vermijden, aangezien dit kan leiden tot kalkuitslagen en uitbloeiingen.
• Kwaliteit van mortel en steen controleren om te voorkomen dat de muur in de toekomst scheidt of kromt.
• Veiligheid van funderingen garanderen door rekening te houden met het gewicht van het metselwerk en eventueel extra belastingen zoals vloeren of daken.

Conclusie

Het gewicht van metselwerk per vierkante meter is een essentieel criterium bij het ontwerpen van bouwprojecten. Het is afhankelijk van het type materiaal, de dikte van de muur en eventuele afgewerking. In de meeste gevallen wordt uitgegaan van een soortelijk gewicht van 1800 kg/m³ voor metselwerk zonder afgewerking. Bij het uitbrengen van pleister of verf wordt vaak een soortelijk gewicht van 2000 kg/m³ gebruikt.

Bij de berekening van funderingen is het belangrijk om rekening te houden met het totale gewicht van het metselwerk en eventueel extra belastingen. Het benodigde draagvermogen van de grond kan worden berekend aan de hand van de totale massa van de constructie en de oppervlakte van de fundering.

Bij het kiezen van metselmaterialen en mortel moet aandacht worden besteed aan de dichtheid, kwaliteit en toepassing. Het metselen van muren is een kostbare maar betrouwbare bouwtechniek die vaak wordt gekoppeld aan het gebruik van dragend metselwerk.

Bronnen

1. Hoeveel gewicht kan een bakstenen muur dragen
2. Porotherm PM20 300x100x155
3. Het gewicht bepalen van metselwerk en funderingsbeton
4. Soortelijk gewicht metselwerk
5. Weight of brick: an overview
6. Kirpich uklayvat ves i obem