Hoe lang moet metselwerk drogen voordat het gevoegd kan worden? Uitleg en richtlijnen

Published by Redactie on augustus 29, 2025 | Category metselwerk

Wanneer het gaat om het uitharden van metselwerk en het voegen ervan, is het van essentieel belang om de juiste droogtijd te respecteren. Zowel voor de duurzaamheid van het metselwerk als voor de kwaliteit van het voegwerk speelt tijd een grote rol. In dit artikel geven we een overzicht van de aanbevolen droogtijden, de factoren die de uitharding beïnvloeden, en de praktische maatregelen die genomen kunnen worden om het proces te optimaliseren.

De informatie in dit artikel is gebaseerd op gegevens uit diverse betrouwbare bronnen, waaronder richtlijnen van de KNB (Koninklijke Nederlandse Bouwkeramiek), praktische tips van voegbedrijven en adviezen van vakmensen in de bouwsector.

De basis: metselwerk uitharden voor het voegen

Metselwerk bestaat uit bakstenen of andere bouwstenen die zijn opgebouwd met mortel. Deze mortel fungeert als bindmiddel en zorgt voor de samenstelling van de muur. Het is belangrijk dat de mortel volledig uithardt voordat het voegwerk begint. Dit zorgt ervoor dat de muur de nodige sterkte en stabiliteit heeft om later te kunnen worden gevoegd.

Volgens de Uitvoeringsrichtlijn baksteen metselwerk van de KNB is het aanbevolen om vers metselwerk minstens 48 uur te beschermen tegen inwatering, opspattend water en uitdroging. Dit is nodig om cementsluier, hechtingsverlies en uitslag te voorkomen.

Een andere bron, namelijk een artikel van Phong Nha Explorer, geeft aan dat metselwerk minstens twee weken moet drogen en uitharden voordat het gevoegd kan worden. Dit is een richtlijn die meerdere factoren in acht neemt, zoals de temperatuur, luchtvochtigheid en het type mortel.

Factoren die de droogtijd beïnvloeden

De droogtijd van metselwerk kan variëren afhankelijk van verschillende omstandigheden. Het is daarom belangrijk om deze factoren goed te begrijpen om te bepalen wanneer het voegen kan beginnen. De belangrijkste factoren zijn:

1. Temperatuur

De temperatuur heeft een directe invloed op de uithardingsproces van mortel. Bij hogere temperaturen droogt mortel sneller, omdat het vocht sneller verdamp. In koudere omstandigheden kan het uithardingsproces vertragen.

Bij temperaturen onder 5 °C wordt het aanraden om geen voegwerk uit te voeren. De mortel moet een minimale temperatuur van 5 °C hebben bij de verwerking. Bij lage temperaturen is het noodzakelijk om maatregelen te nemen om de mortel te beschermen tegen bevriezing. Zoals vermeld in een tekst van Webwoordenboek.nl, mag voegwerk nooit op een bevroren ondergrond worden uitgevoerd.

2. Luchtvochtigheid

Hoge luchtvochtigheid kan de droogtijd vertragen. In vochtige omstandigheden is er minder verdamping van het vocht in de mortel, wat leidt tot een langzaam uithardingsproces. In droge omstandigheden daarentegen verdamp het vocht sneller, wat kan leiden tot een sneller droogproces.

Het is daarom belangrijk om de muur tijdens het droogproces te beschermen tegen hevige regen of andere extreme weersomstandigheden. Het gebruik van afdekzeilen kan helpen om de voegwerk te beschermen.

3. Type mortel

Niet alle mortels gedragen zich hetzelfde. Traditionele voegmortel, die op basis zand en cement is vervaardigd, heeft meestal een langere droogtijd dan moderne snelhardende mortels. Deze laatste zijn ontworpen om sneller uit te harden en zijn daarom geschikt voor projecten waarbij tijd een belangrijke factor is.

De mengverhouding voor voegmortel is meestal 4 delen voegzand op 1 deel cement, met ongeveer 2,5 liter water per 25 kg mortel. Het is belangrijk om de mortel binnen een uur na het aanmengen te verwerken, zodat de kwaliteit niet wordt beïnvloed.

4. Dikte van de muur

Dikkere muren nemen langer de tijd om volledig uit te drogen. In een artikel op Gevelrenovatie-Brabant.nl wordt vermeld dat het droogproces van metselwerk 2 tot 3 weken kan duren, afhankelijk van de dikte en de omstandigheden. De totale uithardingstijd van voegen bedraagt 28 dagen, wat betekent dat de voegen na deze tijd de maximale hardheid bereiken.

5. Voorbereiding van de muur

Een goed voorbereide muur draagt bij aan een sneller en betere uithardingsproces. Volgens de KNB is het aanbevolen om de muur een dag voor het voegen royaal te bevochtigen met water. Dit zorgt ervoor dat de bakstenen niet te veel water uit de mortel opnemen, wat kan leiden tot hechtingsproblemen.

Daarnaast is het belangrijk dat de muur op een vakkundige manier is gemetseld. Ongewenste effecten, zoals scheuren of afbrokkeling, kunnen voorkomen worden wanneer het metselwerk voldoende tijd krijgt om uit te harden.

Consequenties van onvoldoende droogtijd

Het niet respecteren van de aanbevolen droogtijd kan leiden tot verschillende problemen met de kwaliteit van het metselwerk. Enkele van de gevolgen zijn:

Scheuren in de muur: Onvoldoende uitgeharde mortel kan scheuren veroorzaken. Dit is een van de meest voorkomende problemen wanneer het voegen te vroeg begint.
Uitslag van bakstenen: Wanneer mortel niet volledig is uitgehard, kan het vocht in de muur trekken, wat leidt tot uitslag van de bakstenen.
Schimmelvorming: Onvoldoende droog metselwerk kan een voedingsbodem vormen voor schimmel, vooral in vochtige omstandigheden.
Verlies van hechting: Het voegwerk kan losgeraakt worden als de mortel niet volledig heeft uitgehard. Dit zorgt ervoor dat de muur minder stevig is en sneller slijt.

Daarom is het aanbevolen om minstens 24 tot 72 uur te wachten voordat voegwerk begint. In sommige gevallen, zoals bij het schilderen of het impregneren van de muur, kan het zelfs nodig zijn om vier weken te wachten.

Voegen: tijdstip en voorbereiding

Het tijdstip waarop het voegen begint is van groot belang voor de kwaliteit van het resultaat. In de praktijk wordt vaak aangeraden om te beginnen met het voegen 24 uur na het metselen, mits de weersomstandigheden gunstig zijn.

Een voegbedrijf of vakman zal dit tijdstip bepalen op basis van de temperatuur, het type mortel en andere omstandigheden. Het is belangrijk dat het voegmiddel niet bevriest tijdens het droogproces. De ideale temperatuur voor het verwerken van voegmiddel ligt tussen 15 en 20 °C.

Een aantal praktische richtlijnen voor het voegen zijn:

Voegmiddel aangemaakt houden: Voegmiddel droogt snel, dus het is belangrijk om het binnen een uur te verwerken.
Voeglijm controleren: Voordat het voegen begint, moet worden gecontroleerd of er nog voeglijm op de tegels zit. Dit zorgt voor een betere hechting van het voegmiddel.
Tijdens het droogproces vochtig houden: Het is aanbevolen om de voegen gedurende de eerste dagen vochtig te houden. Dit zorgt voor een langzaam en gelijkmatig droogproces, wat de hardheid en kwaliteit van de voeg verhoogt.

Nadat het voegen is afgelopen: schilderen en impregneren

Na het voegen is het vaak gewenst om de muur te schilderen of te impregneren. Ook hier gelden bepaalde richtlijnen:

Schilderen: Het is verstandig om vier weken te wachten voordat de muur wordt geschilderd. Dit zorgt ervoor dat de voegen volledig droog zijn en dat het schilderwerk goed hecht.
Impregneren: Voor het impregneren van een pas gemetselde muur is het aanbevolen om minstens twee weken te wachten. Dit zorgt ervoor dat het voegwerk volledig is uitgehard en dat de impregnering effectief werkt.

Het droogproces van de voeg na het impregneren gaat door, maar de muur is dan al sterk genoeg om niet onder de belasting te bezwijken.

Conclusie

Het drogen en uitharden van metselwerk is een kritisch aspect van het bouwproces. Het is belangrijk om voldoende tijd te reserveren voor deze fase om te voorkomen dat er structurele of esthetische problemen ontstaan. De aanbevolen droogtijd varieert van 24 uur tot twee weken, afhankelijk van de omstandigheden.

Factoren zoals de temperatuur, luchtvochtigheid, type mortel, dikte van de muur en de voorbereiding van de muur spelen allemaal een rol in het droogproces. Het is aanbevolen om het advies van een vakman in te winnen om te bepalen wanneer het voegen kan beginnen.

Bij het voegen zelf is het essentieel om de juiste producten te gebruiken, de omstandigheden te controleren en de voegwerk nauwkeurig uit te voeren. Na het voegen is het verstandig om te wachten met schilderen of impregneren totdat de voegen volledig uitgehard zijn.

Door deze richtlijnen te volgen, kun je zorgen voor een duurzaam en mooi resultaat van je metselwerk en voegwerk. Zowel voor een particulier huiseigenaar als voor een professionele bouwbedrijf is het belangrijk om deze kennis in de praktijk te brengen om de kwaliteit van het werk te garanderen.