Injecteren van metselwerk: Technieken, materialen en toepassingen voor duurzame herstelprojecten

Published by Redactie on augustus 29, 2025 | Category metselwerk

Het injecteren van metselwerk is een bewezen methode in de bouw- en saneringssector om schade aan muren en gevels te herstellen, lekkages te voorkomen en de levensduur van oude of verweerde constructies te verlengen. Deze techniek wordt vooral toegepast bij bakstenen metselwerken, maar is ook geschikt voor beton en natuursteen. Het gebruik van injectiematerialen is een essentieel onderdeel van een succesvol herstelproject en vereist zowel kennis van de materiaalkeuze als van de correcte technische uitvoering. In dit artikel worden de toepassingsgebieden, methoden, materialen en technische overwegingen van het injecteren van metselwerk besproken, met een nadruk op het herstel van vochtproblemen, scheuren en lekkages in oude en moderne constructies.

Wat is injecteren van metselwerk?

Injecteren van metselwerk betekent het injecteren van materialen in voegen, scheuren of poriën van metselwerk om schade te herstellen, lekkages te voorkomen of de structuur te versterken. Deze techniek wordt toegepast bij zowel nieuwe constructies als bij renovatieprojecten van oude gebouwen, met name bij monumentale of historische metselwerken. Injecteren kan gericht worden op het herstellen van constructieve sterkte, het tegengaan van vochttoetreding of het herstellen van de esthetiek van metselwerk.

Het proces is grotendeels selectief, wat betekent dat het materiaal enkel aan de bepaalde delen wordt toegepast waar het nodig is. Dit heeft als voordeel dat de oorspronkelijke structuur en het historische karakter van het metselwerk zoveel mogelijk behouden blijven. De materialen die gebruikt worden bij injecteren zijn meestal vloeibaar of in gelaatvorm, zodat ze gemakkelijk in de voegen of scheuren kunnen worden gebracht en er vervolgens hun functie kunnen vervullen.

Toepassingsgebieden van injecteren in metselwerk

Injecteren wordt toegepast in verschillende situaties, waarbij de keuze van het materiaal en de methode afhankelijk is van het type schade en de gewenste functie. Hieronder worden de belangrijkste toepassingsgebieden van injecteren in metselwerk beschreven.

1. Tegenwerking van optrekkend vocht

Een veelvoorkomend probleem in oude metselwerken is het optrekkend vocht, dat veroorzaakt wordt door capillaire opstijging van water uit de grond via de poriën in de metselstenen en mortel. Dit vocht kan leiden tot aantasting van verf, schilderingen en stucwerk, en in ernstige gevallen tot schimmelvorming en aantasting van de structuur.

Injecteren tegen optrekkend vocht houdt in het aanleggen van een horizontale vochtbarrière in de muur. Dit wordt meestal gedaan met behulp van kristalliserende of waterafstotende injectiematerialen die in geboorde gaten worden gebracht. Deze materialen vullen de poriën en voegen en vormen een waterdicht scherm, waardoor de capillaire opstijging wordt tegengegaan. Een voorbeeld hiervan is SikaMur® InjectoCream-100, een waterafstotende gel die in kokers en unipacks verkrijgbaar is en zonder extra pomp via een kitpistool kan worden geïnjecteerd. Dit product voldoet aan de WTA-richtlijnen en is speciaal ontworpen voor het tegengaan van optrekkend vocht in metselwerk.

2. Scheuren en breuken dichtmaken

Scheuren en breuken in metselwerk kunnen optreden door verschillende oorzaken, zoals bewegingen in de fundering, ouderdom of externe invloeden. Deze schade kan leiden tot waterinname, verlies van structuursterkte of esthetische schade aan het metselwerk.

Bij het herstellen van scheuren en breuken wordt meestal gebruikgemaakt van kunstharsen zoals polyurethaan (PU) of epoxy. Deze materialen worden onder druk geïnjecteerd in de scheuren of breuken, waar ze het waterdicht maken en de structuursterkte herstellen. Bij acute lekkages wordt deze methode vaak toegepast, aangezien het snel en effectief werkt. Ook bij breuken die niet acuut zijn, maar wel schade kunnen veroorzaken in de toekomst, is injecteren een geschikte oplossing.

3. Injecteren van holtes en lege ruimtes

In metselwerk kunnen zich holtes of lege ruimtes voordoen, bijvoorbeeld als gevolg van afbrokkelende mortel of beschadigde metselstenen. Deze ruimtes kunnen leiden tot verlies van structuursterkte en kunnen ook als oorzaak dienen van vochtinname.

Injecteren van holtes en lege ruimtes wordt meestal gedaan met vloeibare materialen zoals cement, PU of epoxy, afhankelijk van de gewenste functie en de omstandigheden in de ruimte. Deze materialen vullen de lege ruimte en herstellen zo de structuursterkte van het metselwerk. In sommige gevallen kan er ook gebruik gemaakt worden van een hybride mortel met vezels, die de ruimte niet alleen vult maar ook waterdicht maakt.

4. Sluierinjectie

Sluierinjectie is een methode waarbij het gehele oppervlak van een muur of kelderwaterdicht wordt gemaakt door het injecteren van een waterdicht materiaal in de poriën en voegen van het metselwerk. Deze methode is vooral geschikt voor situaties waarin een uitgebreidere waterdichting nodig is, bijvoorbeeld bij wateroverlast in kelders of bij oude muren die veel vocht opnemen.

De voordelen van sluierinjectie zijn dat het een permanente oplossing biedt en dat het de oorspronkelijke structuur van het metselwerk zoveel mogelijk behoudt. Echter, deze methode vereist een zorgvuldige voorbereiding en een juiste keuze van het injectiemateriaal, omdat het effectief moet werken onder waterdruk en moet blijven werken gedurende de levensduur van de constructie.

Injectiematerialen: Typen en toepassingen

De keuze van het juiste injectiemateriaal is van groot belang voor het succes van een injectieproject. Het materiaal moet niet alleen de gewenste functie vervullen (zoals waterdichting of versterking), maar ook goed samenspelen met het bestaande metselwerk en de omstandigheden op de bouwplaats. In de praktijk worden voornamelijk twee soorten injectiematerialen gebruikt: mineraalgebonden en kunstharsgebonden materialen.

1. Minerale injectiematerialen

Minerale injectiematerialen zijn gebaseerd op kalk, cement of een mengsel van deze bindmiddelen. Deze materialen zijn vaak te kiezen voor historische metselwerken, omdat ze qua samenstelling en eigenschappen het best aansluiten bij de oorspronkelijke mortel. De voordelen van minerale injectiematerialen zijn:

Goede waterdampdoorlatendheid, wat helpt bij het reguleren van de vochtigheid in het metselwerk.
Aanpassingsvermogen aan het bestaande metselwerk, zowel qua texture als qua esthetiek.
Lage invloed op het milieu, aangezien de materialen natuurlijke bindmiddelen bevatten.

Een nadeel van minerale injectiematerialen is dat ze minder geschikt zijn voor het vullen van zeer fijne scheuren en dat de hecht- en treksterkte van standaard minerale mortels beperkt is. Daarom worden in sommige gevallen kunsthars-gemodificeerde injectiematerialen of speciale microcementen gebruikt, die betere eigenschappen bieden.

2. Kunstharshardebonden injectiematerialen

Kunstharsgebonden injectiematerialen zijn vloeibaar of in gelaatvorm en worden meestal gebruikt bij situaties waarbij een hoge hecht- of treksterkte nodig is. Deze materialen zijn vaak geschikt voor het herstellen van scheuren en breuken en voor het herstellen van constructieve sterkte. De voordelen van kunstharsgebonden injectiematerialen zijn:

Hoogere hecht- en treksterkte dan minerale mortels.
Goede elasticiteit, waardoor het materiaal goed meegaat met eventuele bewegingen in het metselwerk.
Snel inwerking, wat belangrijk is bij acute schade of lekkages.

Een nadeel van kunstharsgebonden injectiematerialen is dat ze minder waterdampdoorlatend zijn dan minerale mortels en dat ze qua esthetiek minder aansluiten bij historische metselwerken. Daarom moeten deze materialen zorgvuldig worden gekozen en eventueel worden aangepast aan de eisen van het project.

Voorbereiding van injecterenprojecten

De voorbereiding van een injecterenproject is van groot belang voor het succes van de uitvoering. Het begint met een grondige inspectie van het metselwerk om de aard en omvang van de schade te bepalen. Ook moet er een goed beeld worden verkregen van de omstandigheden in de scheuren of voegen, zoals de vochtigheid, vervuiling en zoutbelasting. Dit is belangrijk voor de keuze van het juiste injectiemateriaal en de correcte methode van injecteren.

1. Inspectie en beoordeling van het metselwerk

Voor een injecterenproject is het belangrijk om de structuur en het gedrag van het metselwerk te begrijpen. Dit begint met een visuele inspectie van het metselwerk om scheuren, voegen, holtes en andere schade te identificeren. Ook kan het metselwerk worden onderzocht op de aanwezigheid van onzichtbare scheuren met behulp van moderne niet-destructieve methoden zoals infraroodthermografie of endoscopie.

Een belangrijk aspect van de inspectie is het bepalen van de activiteit van de scheuren. Dit kan worden gedaan met een scheurmeter, die bestaat uit twee perspex plaatjes met raster en schaalverdeling, of met het plaatsen van gips in de scheur en het meten van hoe snel het gips weer loskomt. Deze informatie helpt bij de keuze van het juiste injectiemateriaal en de methode van injecteren.

2. Kiezen van het juiste injectiemateriaal

De keuze van het juiste injectiemateriaal hangt af van het doel van de injectie. Als het doel is om de constructieve sterkte te herstellen, dan zijn andere eisen aan het materiaal van toepassing dan bij het tegengaan van vochttoetreding. In het algemeen is het uitgangspunt dat de injectiemortel verwant moet zijn aan de oorspronkelijke metselmortel. Voor historische metselwerken betekent dat vaak het gebruik van minerale injectiematerialen op basis van kalk.

In bepaalde situaties, zoals bij fijne scheuren of bij trekbelasting, kan het echter nodig zijn om voor een ander type injectiemiddel te kiezen. Er zijn kunsthars-gemodificeerde injectiematerialen en speciale microcementen die beter voldoen aan deze eisen.

3. Uitvoering van de injectie

De uitvoering van de injectie vereist zorgvuldig werk en een juiste techniek. Het begint met het voorbereiden van de injectiepunten, zoals het booren van gaten of het schoonmaken van voegen. Vervolgens wordt het injectiemateriaal in de gaten of voegen gebracht en onder druk of door zwaartekracht laten indringen. Het is belangrijk dat de injectie gelijkmatig en volledig wordt uitgevoerd, zodat het materiaal de gewenste functie kan vervullen.

Bij bepaalde injectiemethoden, zoals bij druksystemen, is het nodig om de boorgaten rondom waterdicht te maken, terwijl bij andere methoden, zoals bij SikaMur® InjectoCream-100, dit niet nodig is. Het gebruik van speciale injectiepompen of kitpistolen kan de uitvoering van de injectie vereenvoudigen en het risico op verwerkingsfouten verminderen.

Conclusie

Injecteren van metselwerk is een bewezen en effectieve methode voor het herstellen van schade aan muren en gevels, het tegengaan van vochttoetreding en het verlengen van de levensduur van oude en moderne constructies. De keuze van het juiste injectiemateriaal en de correcte methode van injecteren is van groot belang voor het succes van het project. Zowel minerale als kunstharsgebonden injectiematerialen hebben hun eigen voordelen en nadelen, en de keuze hangt af van het doel van de injectie en de omstandigheden op de bouwplaats.

Een grondige voorbereiding, inclusief een visuele inspectie en beoordeling van het metselwerk, is essentieel voor een goed resultaat. Ook de uitvoering van de injectie vereist zorgvuldig werk en een juiste techniek. Door de juiste keuze van materialen en methoden te maken, kan injecteren van metselwerk een duurzame en esthetisch aantrekkelijke oplossing bieden voor schade en vochtproblemen in metselwerk.

Injecteren van metselwerk is dus niet alleen een technische uitdaging, maar ook een kans om oude en nieuwe constructies te herstellen en te versterken, zodat ze nog jarenlang hun functie kunnen vervullen.

Bronnen

injection