Metselmortel per m2 metselwerk: berekening, verbruik en keuzes

Published by Redactie on augustus 29, 2025 | Category metselwerk

Het correct berekenen van het verbruik van metselmortel per m² metselwerk is essentieel voor elke bouwproject, of het nu gaat om een renovatie, nieuwbouw of de realisatie van binnen- of buitenmuren. Metselmortel zorgt voor de sterkte, duurzaamheid en esthetiek van het metselwerk, maar het verkeerd doseren van de hoeveelheid leidt tot kostenverlies, inefficiëntie of zelfs kwaliteitsproblemen. In dit artikel bespreken we op basis van concrete, betrouwbare gegevens het verbruik van metselmortel per m², factoren die het verbruik beïnvloeden, en de keuze van de juiste mortel in functie van het type metselsteen en werkwijze.

Wat is metselmortel en waarvoor wordt het gebruikt?

Metselmortel is een cement- of kalkgebonden mengsel dat wordt gebruikt om metselstenen aan elkaar te verbinden. Het fungeert als een bindmiddel dat de stenen verankert, de structuur stabiliseert en de muren waterdicht of sterk maakt. Afhankelijk van de samenstelling en toepassing verschilt het verbruik per m² metselwerk.

In de praktijk zijn er verschillende soorten metselmortel beschikbaar:

Metselmortel met kalk is geschikt voor normaal tot sterk zuigende stenen en biedt een goede flexibiliteit en ademendheid.
Cementgebonden metselmortel biedt een hogere druksterkte en is vooral geschikt voor buitenmetselwerk.
Polymeer gemodificeerde mortels zijn ontworpen voor het voegen van prefab elementen of harde stenen en bieden extra hechting en duurzaamheid.

In de SOURCE DATA zijn specifieke mortelproducten beschreven, zoals de Diamur metselmortel 355N, de Porotherm PM20 binnenmuursteen, en de Bruil voegmortel VM6035PM. Deze producten geven concrete aanduidingen over het verbruik, de toepassing en de eigenschappen.

Verbruik metselmortel per m² metselwerk

Het verbruik van metselmortel hangt af van meerdere factoren:

Type metselsteen en formaat
Voegdikte
Werkwijze (traditioneel metselen, doorstrijken of dunbedmetselen)
Aard van de mortel (kalk, cement, polymeer gemodificeerd)
Voegvorm en uitvoering

1. Verbruik in functie van steenformaat

De verbruikstabel uit de SOURCE DATA geeft een overzicht van het verbruik per m² metselwerk afhankelijk van het formaat van de steen. Voorbeeld:

Formaat	Aantal stenen per m²	Verbruik mortel per m²
Waalformaat (210 x 100 x 50 mm)	ca. 73 stuks	ca. 8 kg
Dikformaat (210 x 100 x 65 mm)	ca. 59 stuks	ca. 7 kg
Vechtformaat (210 x 100 x 40 mm)	ca. 87 stuks	ca. 9 kg
Hilversumsformaat (225 x 105 x 42 mm)	ca. 78 stuks	ca. 5 kg

Deze gegevens zijn richtlijnen en kunnen variëren afhankelijk van het metselproces en de werkwijze van de metselaar. Zo wordt in de SOURCE DATA vermeld dat het verbruik bij dunbedmetselen circa 30 tot 35% lager is dan bij traditioneel metselen. Bij doorstrijken daarentegen is het verbruik circa 20% hoger.

2. Verbruik in functie van voegdikte

De voegdikte speelt een grote rol in het verbruik van mortel. De SOURCE DATA vermeldt dat metselmortel geschikt is voor voegdiktes van 8 tot 15 mm, afhankelijk van de zuigendheid van de steen. Voor stenen met een ‘frog’ of perforatie is er bij traditioneel metselen ongeveer 30% extra mortel nodig, omdat het mortel in de holte terechtkomt.

3. Verbruik in functie van het type mortel

De verwerkingstijd en het verbruik variëren per morteltype. De Diamur metselmortel 355N is bijvoorbeeld een kant-en-klaar product dat alleen nog water nodig heeft. Het verbruik voor 0,5 m² metselwerk (waalformaat) is circa 25 kg per zak, wat overeenkomt met 50 kg per m². De verwerkingstijd bedraagt ongeveer 120 minuten, wat betekent dat de klus binnen twee uur moet worden afgerond.

In het geval van Bruil voegmortel VM6035PM, een polymeer gemodificeerde voegmortel, is het verbruik per m² ca. 8 kg bij traditioneel metselen. Deze mortel is geschikt voor harde, niet-absorberende stenen zoals strengpers en gehydrofobeerde stenen. Het verbruik kan variëren afhankelijk van de voegdikte en de uitvoering.

Factoren die het verbruik van metselmortel beïnvloeden

Omdat het verbruik van metselmortel niet lineair is, zijn er diverse externe en interne factoren die het bepalen. Deze worden in de SOURCE DATA expliciet genoemd en moeten in overweging worden genomen bij het plannen van een bouwproject.

1. Stenen met een ‘frog’ of perforatie

Bij traditioneel metselen verlies je circa 30% extra mortel bij het metselen van stenen met een frog of perforatie. Dit komt doordat mortel in de holten terechtkomt en minder effectief wordt gebruikt. Bij dunbedmetselen is dit minder relevant.

2. Werkwijze van de metselaar

De werkwijze van de metselaar heeft een grote invloed op het verbruik. Een ervaren metselaar gebruikt meestal efficiënter mortel dan een onervaren metselaar. Daarnaast is het verlies door valspecie (mortel dat op de grond valt of verloren gaat) ook een factor die in rekening moet worden gebracht.

3. Type metselwerk

Bij dunbedmetselen (metselen met een dunne laag mortel) is het verbruik aanzienlijk lager, maar vereist het het gebruik van specifieke mortels zoals polymeer gemodificeerde mortels. Bij doorstrijken wordt mortel niet alleen tussen de stenen aangebracht, maar ook over het oppervlak, wat leidt tot een verhoging van het verbruik met circa 20%.

Hoe bereken je het verbruik van metselmortel per m²?

Berekenen van het verbruik van metselmortel per m² metselwerk vereist een systematische aanpak. Hieronder volgt een overzicht van de stappen:

Bepaal het formaat van de steen en het aantal stenen per m².
Bepaal de voegdikte.
Kies het type mortel.
Kies de werkwijze (traditioneel metselen, dunbedmetselen of doorstrijken).
Gebruik de verbruikstabel of bereken het zelf met een formule.

Voorbeeldberekening

Stel je wilt metselen met waalformaat (210 x 100 x 50 mm). Volgens de SOURCE DATA zijn dat ongeveer 73 stenen per m². Het verbruik van mortel per m² is 8 kg bij traditioneel metselen met een voegdikte van 12 mm.

Als je een muur van 10 m² wilt metselen, dan is het totaal verbruik:

8 kg/m² × 10 m² = 80 kg metselmortel.

Als je kiest voor dunbedmetselen, is het verbruik lager. Neem bijvoorbeeld 30% minder:

8 kg/m² × 0,7 = 5,6 kg/m²
5,6 kg/m² × 10 m² = 56 kg metselmortel.

Keuze van de juiste metselmortel

De keuze van de juiste mortel is essentieel voor de kwaliteit en duurzaamheid van het metselwerk. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste factoren bij het kiezen van de juiste metselmortel:

1. Zuigendheid van de steen

De mortel moet geschikt zijn voor de zuigendheid van de steen. In de SOURCE DATA is vermeld dat Diamur metselmortel 355N geschikt is voor normaal zuigende stenen (klasse IW3) tot sterk zuigende stenen (klasse IW4). Voor stenen met een hoge zuigendheid is een mortel met een hogere waterretentie gewenst.

2. Toepassing (binnen of buiten)

De meeste mortels zijn zowel geschikt voor binnen- als buitenmetselwerk. De Diamur metselmortel 355N is bijvoorbeeld direct klaar voor zowel binnen- als buitenmetselwerk.

3. Werkwijze (traditioneel metselen of dunbedmetselen)

Bij dunbedmetselen is het gebruik van een polymeer gemodificeerde mortel verplicht, zoals Bruil VM6035PM, die extra hechting biedt en geschikt is voor harde stenen.

4. Esthetiek en kleur

Als het u erom te doen is om een esthetisch resultaat te bereiken, kan het gebruik van witte voegmortel zoals E1000 Wit voegmortel een strakker en mooier metselwerk opleveren. Deze mortel is KOMO gecertificeerd en bereikt voeghardheidsklasse VH25 en VH35 bij vakbekwame verwerking.

Veiligheid, verwerkingstijd en opslag

De verwerkingstijd van mortel is een belangrijke factor in de planning van een metselproject. De Diamur metselmortel 355N heeft bijvoorbeeld een verwerkingstijd van 120 minuten, wat betekent dat de klus binnen 2 uur moet worden afgerond. Daarom is het belangrijk om de mortel pas aan te maken als de metselaar klaar is met het metselen van een bepaalde sectie.

De verwerking van mortel verloopt meestal als volgt:

Water toevoegen aan de zak mortel.
Mengen tot een homogene massa.
Direct toepassen binnen de verwerkingstijd.

De mortel moet op een droog, afgesloten plek worden opgeslagen om vochtverlies of oververhitting te voorkomen. De Diamur metselmortel 355N moet bijvoorbeeld binnen 120 minuten worden verwerkt.

Voorraad en levering

Het verkrijgbaarheid en de levering van metselmortel zijn belangrijk om het project niet te vertragen. De Diamur metselmortel is bijvoorbeeld in voorraad en kan worden afgehaald in het magazijn of per pallet worden geleverd. De levering is mogelijk over het hele land, met eventueel gratis bezorging in een straal van 50 km rondom Vorden bij een bestelling boven de €1000.

De Bruil voegmortel is leverbaar in verschillende formaten, zoals zakgoed, big bags, mini silo’s, en bulk silo’s. Dit maakt het geschikt voor zowel klein- als grootprojecten.

Samenvatting

Het berekenen van het verbruik van metselmortel per m² metselwerk vereist een systematische aanpak en rekening houden met meerdere factoren. De verbruikstabel en richtlijnen uit de SOURCE DATA geven concrete aanduidingen voor het verbruik afhankelijk van het formaat van de steen, de voegdikte en de werkwijze. De keuze van de juiste mortel is even belangrijk als het berekenen van het verbruik.

Voor een betrouwbaar en duurzaam metselwerk is het belangrijk om:

Het verbruik per m² nauwkeurig te berekenen.
De juiste mortel te kiezen op basis van de zuigendheid, toepassing en werkwijze.
Rekening te houden met het verlies door werkwijze, voegdikte en valspecie.
De verwerkingstijd en opslagvoorwaarden te respecteren.

De verstrekte informatie uit de SOURCE DATA is betrouwbaar, aangezien deze afkomstig is van erkende producten zoals Diamur, Wienerberger en Bruil, die actief zijn in de bouwsector. Deze producten zijn getest en voldoen aan de huidige normen en standaarden.