Hoeveel Mortel per m2 Metselwerk Benodigd is voor een Efficiënt Bouwproject

Published by Redactie on augustus 30, 2025 | Category metselwerk

Bij metselwerk is het gebruik van mortel essentieel om zowel vuilwerk als schoonmetselwerk correct te realiseren. Het correct berekenen van de benodigde hoeveelheid mortel per vierkante meter (m2) metselwerk is belangrijk om zowel kosten, tijd en materiaalverspilling te beheersen. In dit artikel leggen we uit hoeveel mortel per m2 benodigd is, afhankelijk van het type metselwerk, het formaat van de stenen, de voegdikte en de werkwijze van de metselaar. We geven ook aandacht aan de samenstelling van metselmortel, de verhouding van cement en zand, en de invloed van specifieke bouwmaterialen zoals holle stenen of snelbouwstenen.

Het Aandeel van Mortel in Metselwerk

Metselwerk bestaat uit het opbouwen van muren met behulp van stenen en mortel. Mortel fungeert als bindmiddel dat de stenen met elkaar verbindt. Het zorgt niet alleen voor stabiliteit, maar ook voor weersbestendigheid en esthetiek. Afhankelijk van de toepassing en het type mortel kan het verbruik per m2 variëren. De hoeveelheid mortel die nodig is, hangt onder andere af van het formaat van de stenen, de dikte van de voegen en het type metseltechniek.

Het Verschil Tussen Metselmortel en Voegmortel

Het verschil tussen metselmortel en voegmortel is vaak een vraag die zich stelt bij beginners in de bouwsector. Metselmortel wordt gebruikt om de stenen direct aan elkaar te binden tijdens het opbouwen van de muur. Voegmortel daarentegen wordt gebruikt om de ruimtes tussen de stenen op te vullen na het opbouwen van de muur. Voegmortel heeft vaak een fijne structuur en is verkrijgbaar in verschillende kleuren, waardoor het een esthetische bijdrage levert aan het metselwerk.

Benodigde Hoeveelheid Mortel per m2 Metselwerk

De hoeveelheid mortel die nodig is per m2 metselwerk is niet exact vast te leggen, maar er zijn wel vuistregels en richtlijnen die uitgebreid in de bouwsector worden gebruikt. Deze richtlijnen zijn afhankelijk van het type en formaat van de stenen, de voegdikte en de werkwijze van de metselaar.

Voorbeeldberekening voor Halfsteensmuren

Voor een halfsteensmuur is het verbruik van mortel gemiddeld 30 tot 35 liter per m2. Dit is een richtlijn die afhankelijk van de voegdikte (meestal 10 of 12 mm) kan variëren. In de praktijk wordt vaak rekening gehouden met een voegdikte van 12 mm, wat leidt tot een hoger verbruik van mortel.

Voorbeeldberekening voor Steensmuren

Bij het opbouwen van een volledige steensmuur is het verbruik van mortel gemiddeld 60 tot 70 liter per m2. Ook hier geldt dat het verbruik afhankelijk is van de voegdikte en het aantal stenen per m2.

Invloed van het Steenformaat

Het formaat van de stenen heeft een directe invloed op het verbruik van mortel. In onderstaande tabel is een overzicht gegeven van het verbruik van mortel per m2 afhankelijk van het formaat en de voegdikte van de stenen:

Steenformaat	Voegdikte	Aantal Stenen per m2	Verbruik Mortel per m2
Waalformaat (210x100x50 mm)	12 mm	ca. 73 stuks	ca. 55 kg
Dikformaat (210x100x65 mm)	12 mm	ca. 59 stuks	ca. 47 kg
Vechtformaat (210x100x40 mm)	12 mm	ca. 87 stuks	ca. 63 kg
Hilversumsformaat (225x105x42 mm)	12 mm	ca. 78 stuks	ca. 63 kg
Waalformaat (210x100x50 mm)	6 mm	ca. 87 stuks	ca. 30 kg
Dikformaat (210x100x65 mm)	6 mm	ca. 68 stuks	ca. 25 kg
Vechtformaat (210x100x40 mm)	6 mm	ca. 106 stuks	ca. 35 kg
Hilversumsformaat (225x105x42 mm)	6 mm	ca. 95 stuks	ca. 35 kg

Deze tabel geeft een indicatie van het verbruik per m2, maar is geen absolute waarheid. Het daadwerkelijke verbruik kan variëren afhankelijk van de precisie van de metselaar, de hoeveelheid verlies tijdens het mengen en het gebruik van extra mortel voor het nabewerken van de voegen.

Invloed van het Type Steen

Niet alleen het formaat van de stenen heeft invloed op het verbruik van mortel, ook het type steen is van belang. Stenen met een "frog" of perforatie vereisen circa 30 % extra mortel bij traditioneel metselen. Dit komt doordat de holtes in de stenen extra mortel nodig hebben om goed verbonden te worden. Bij dunbedmetselen is het verbruik circa 30 tot 35 % lager dan bij traditioneel metselen, aangezien de voegdikte aanzienlijk kleiner is. Bij doorstrijkmetselen is het verbruik circa 20 % hoger dan bij traditioneel metselen.

Invloed van de Werkwijze

De werkwijze van de metselaar heeft ook invloed op het verbruik van mortel. Bijvoorbeeld, wanneer er sprake is van verlies door valspecie (mortel die tijdens het werken op de grond valt en niet gebruikt kan worden), moet rekening gehouden worden met een extra hoeveelheid mortel. Het is daarom raadzaam om iets meer mortel aan te maken dan strikt nodig is om onnodige oponthoud te voorkomen.

Samenstelling van Metselmortel

Metselmortel bestaat uit een mengsel van zand, cement en water. De verhouding tussen deze materialen is cruciaal voor de kwaliteit van het mortel. In de meeste gevallen wordt een verhouding van 1:3 gebruikt, waarbij 1 deel cement gemengd wordt met 3 delen zand. Vervolgens wordt ongeveer 0,5 deel water toegevoegd om de mortel tot een geschikt mengsel te brengen.

Verhouding Cement, Zand en Water

De verhouding cement-zand-water is een belangrijke factor bij het mengen van mortel. Een typische verhouding is 1:3:0,5 (cement:zand:water). Deze verhouding zorgt voor een stevige en weersbestendige mortel. Het is echter belangrijk om rekening te houden met de kwaliteit van de materialen. Een slechte kwaliteit zand of cement kan leiden tot een minder sterke mortel, wat weer kan leiden tot vervorming of losse voegen in het metselwerk.

Kant-en-klare Metselmortel

Voor mensen die niet willen mengen, is het mogelijk om kant-en-klare metselmortel te kopen. Deze mortel is reeds voorbereid en kan direct gebruikt worden. Het voordeel hiervan is dat het tijd bespaart en het risico op een verkeerde verhouding vermijdt. De nadelen zijn dat kant-en-klare mortel vaak duurder is en minder duurzaam kan zijn dan zelf gemengde mortel.

Invloed van Klimaat en Tijdens het Werk

Het klimaat en de omstandigheden tijdens het metselen hebben ook invloed op de kwaliteit en het verbruik van mortel. Bij hoge temperaturen kan de mortel snel verbrand raken, wat leidt tot een minder sterke binding tussen de stenen. Het is daarom raadzaam om de stenen iets vochtig te houden en het metselwerk zorgvuldig te nabewerken met een nevelende waterslang. Bij lage temperaturen, zoals bij vorst, is het belangrijk om het metselwerk af te dekken om te voorkomen dat de mortel verkleurt of breekt.

Kosten van Metselmortel

Niet alleen het verbruik van mortel is belangrijk, ook de kosten van mortel zijn een factor bij het inplannen van een bouwproject. De gemiddelde prijs van metselmortel ligt op €0,60 per liter. Voor een halfsteensmuur van 10 m2 is het verbruik van mortel gemiddeld 125 liter, wat neerkomt op €75 aan mortelkosten.

Kosten per Werkzaamheid

Bij een gevelrenovatie zijn er extra kosten die gerekend moeten worden naast de kosten van mortel. Hieronder een overzicht van de kosten per werkzaamheid:

Werkzaamheid	Kosten
Gevelreiniging	€6 per m2
Stenen vervangen	€11 per steen
Voegwerk	€9,50 per m2
Dorpel en latei vervangen	€35 per uur
Impregneren	€6 per m2
Schoorsteen renoveren	€425 per schoorsteen
Metselmortel	€0,60 per liter

Voor een complete renovatie van 10 m2 gevel, inclusief 800 stenen en 125 liter mortel, is de totale kostenbedrag €8075. Deze berekening is een voorbeeld en hangt af van het aantal defecte stenen en de benodigde werkzaamheden. Het is daarom altijd verstandig om een vakman in te huren voor een exacte schatting van de kosten.

Advies voor Het Aankopen van Mortel

Het aankopen van mortel is een belangrijke stap in een bouwproject. Het is verstandig om te rekenen met een extra hoeveelheid mortel om eventuele verliezen tijdens het werken te dekken. Het is ook aan te raden om advies in te winnen bij een vakspecialist, vooral bij complexe projecten of bij het gebruik van niet-standaard stenen. Een vakspecialist kan een nauwkeurige schatting van het verbruik geven en het juiste type mortel aanbevelen.

Het Gebruik van Berekeningsgereedschappen

Voor projecten met afwijkende stenen of niet-standaard afmetingen is het nuttig om gebruik te maken van een berekeningsgereedschap. Deze berekeningsgereedschappen, zoals de calculator van MBI, maken het mogelijk om de benodigde hoeveelheid mortel en het aantal stenen te berekenen op basis van de afmetingen van de stenen en het oppervlak van de muur. Dit voorkomt onnodig verlies en bespaart tijd en geld.

Conclusie

Het berekenen van de benodigde hoeveelheid mortel per m2 metselwerk is een essentieel onderdeel van elk bouwproject. Het verbruik van mortel hangt af van het formaat en type van de stenen, de voegdikte, de werkwijze van de metselaar en de omstandigheden tijdens het metselen. Het is belangrijk om rekening te houden met eventuele verliezen en extra hoeveelheden te reserveren. De samenstelling van metselmortel, met een verhouding van 1:3 cement-zand en 0,5 deel water, is cruciaal voor de kwaliteit van het metselwerk. Het gebruik van berekeningsgereedschappen en het inwinnen van advies bij vakspecialisten kan helpen bij het nauwkeurig bepalen van het verbruik en het kiezen van het juiste type mortel.