Uitkrabben van metselwerk: Belangrijke stappen, gereedschap en voordelen

Published by Redactie on augustus 30, 2025 | Category metselwerk

Het uitkrabben van metselwerk is een essentiële stap in het metsel- en voegproces. Deze handeling zorgt ervoor dat er later correct kan worden voegd en draagt bij aan de esthetiek, duurzaamheid en structuur van het metselwerk. In dit artikel behandelen we de relevante stappen, technieken, gereedschap en voordelen van het uitkrabben van metselwerk, op basis van recente en betrouwbare informatie uit vakgerichte bronnen. We zullen ook ingaan op eventuele veelvoorkomende fouten, alternatieve oplossingen en de rol van vakmanschap.

Wat is uitkrabben van metselwerk?

Uitkrabben van metselwerk betekent het verwijderen van een deel van de metselspecie uit de voegen tussen de stenen. Doorgaans gebeurt dit met een voegijzer of een vergelijkbare tool. Het doel is om ruimte te maken voor het latere aanbrengen van voegmortel. Het uitkrabben moet voorzichtig en in de juiste tijd gebeuren, omdat de mortel nog niet volledig moet zijn uitgehard.

Volgens meerdere bronnen is het uitkrabben van metselwerk een vereiste voorwaarde om later correct te kunnen voegen. Zonder uitkrabben is er mogelijk niet voldoende ruimte voor de voegmortel, wat kan leiden tot ongelijkmatingen, het instorten van de voeg of een minder duurzame structuur.

Wanneer uitkrabben?

Het tijdstip om het metselwerk uit te krabben is van groot belang. Het moet gebeuren zodra de metselspecie nauwelijks meer is in te drukken. Dit is meestal een paar uur na aanbrengen van de mortel. Bron [5] geeft aan dat de uitkrabbing zodra mogelijk moet beginnen, om ervoor te zorgen dat de mortel nog niet te stijf is, maar voldoende stevig om de handeling te kunnen uitvoeren.

In de zomer is het tijdstip van het uitkrabben nog belangrijker, aangezien de mortel sneller kan harden. Bron [4] vermeldt dat in zomerse omstandigheden het uitkrabben tegen de middag moet worden uitgevoerd, want 's avonds is het al te laat voor metselwerk van die ochtend. Dit geeft aan dat omstandigheden zoals temperatuur en vochtgehalte een rol spelen bij het timing van de uitkrabbing.

Hoe uitkrabben: Stappenplan

Het uitkrabben van metselwerk kan op twee manieren worden uitgevoerd: manueel met een voegijzer of met behulp van gereedschap zoals de Easypointer®. We zullen beide methoden bespreken.

Handmatig uitkrabben met een voegijzer

Horizontale voegen (lintvoegen): Gebruik een voegijzer om ongeveer 1,5 cm van de mortel uit te krabben. Dit wordt meestal als een V-vormige uitsparing gedaan.
Verticale voegen (stootvoegen): Nadat de horizontale voegen zijn uitgekrabd, wordt hetzelfde gedaan voor de verticale voegen.
Afborstelen: Na het uitkrabben van beide voegen wordt het metselwerk afgeborsteld om overbodige mortel te verwijderen. Dit zorgt voor een nette afwerking en maakt het oppervlak klaar voor voegen.

Uitkrabben en doorstrijken met Easypointer®

De Easypointer® is een voeggereedschap dat in één handeling zowel uitkrabben als doorstrijken kan uitvoeren. Dit wordt ook wel ‘pointeren’ genoemd. Volgens bron [2] biedt dit gereedschap een tijdwinst van 50% ten opzichte van traditionele methoden.

Het gebruik van de Easypointer® volgt een duidelijk stappenplan:

Voorbereiding: Na het ‘vol en zat’ metselen worden de ‘baarden’ (overbodige mortel op de bovenkant van de baksteen) geschoren.
Uitkrabben en doorstrijken: Met de Easypointer® worden de lintvoegen en stootvoegen in één beweging uitgekrabd en doorgestreken. De voegdiepte kan worden ingesteld via een verstelbare voegpen.
Afborstelen: Na het pointeren wordt het metselwerk afgeborsteld om overbodige mortel te verwijderen.
Afwerking: Het metselwerk is nu klaar voor voegen of, in sommige gevallen, direct klaar voor gebruik zonder voegen.

De Easypointer® is vooral geschikt voor projecten waar tijdswinst belangrijk is, zoals bij nieuwbouw of renovaties. Het gereedschap is eenvoudig in gebruik en vereist minder handmatige inspanning.

Belang van het uitkrabben

Het uitkrabben van metselwerk heeft meerdere functies:

Ruimte voor voegen: Door het uitkrabben wordt er voldoende ruimte gecreëerd voor het later aanbrengen van voegmortel. Dit zorgt voor een betere bondigheid en vermindert het risico op losse of defecte voegen.
Structuur en stabiliteit: Een correct uitgekrabd metselwerk zorgt voor betere distributie van belastingen en draagt daarmee bij aan de stabiliteit van het geheel.
Esthetiek: Het uitkrabben en doorstrijken leidt tot een glad en gelijk oppervlak, wat het metselwerk aantrekkelijker en professioneler maakt.
Duurzaamheid: Het uitkrabben is een onderdeel van het proces om duurzaam voegwerk te realiseren. Bron [3] benadrukt dat het uitkrabben van het metselwerk een essentiële stap is in het voegproces, evenals het schoonmaken van de voegen en het bepalen van het vochtgehalte van de stenen.

Veelgemaakte fouten bij het uitkrabben

Het uitkrabben van metselwerk is een technische handeling die vaak wordt uitgevoerd door amateurs of onervaren metselaars. Dit leidt tot verschillende veelvoorkomende fouten:

Te laat uitkrabben: Als het uitkrabben te laat gebeurt, is de mortel al te hard en is het niet mogelijk om de voegen op de juiste manier te vullen. Dit kan leiden tot ongelijkmatige voegen en een minder stevig metselwerk.
Onjuist gebruik van gereedschap: Het gebruik van het verkeerde gereedschap of het verkeerd uitvoeren van de uitkrabbing kan leiden tot beschadiging van de stenen of overbodige verwijdering van mortel.
Niet volgen van aanwijzingen op de mortelpakking: De mortel moet worden gebruikt volgens de aanwijzingen op de verpakking. Het gebruik van verkeerd zand, vervuilde water of verkeerde dosering kan het metselwerk negatief beïnvloeden.
Geen afborstelen: Na het uitkrabben is het belangrijk om het metselwerk af te borstelen. Anders blijft overbodige mortel achter, wat het oppervlak onaantrekkelijk maakt en het voegproces bemoeilijkt.

Bron [1] benadrukt dat het gebruik van verkeerd gereedschap of mortel van een ander metselwerk uit den boze is. Het raden af om als amateur met verkeerde technieken te werken en adviseren om fabrieksmortel te gebruiken, waarbij enkel water hoeft te worden toegevoegd.

Alternatieve methoden en bouwsystemen

Niet alle metselwerken vereisen het uitkrabben van mortel. Een voorbeeld hiervan is het ClickBrick-systeem, zoals beschreven in bron [6]. Dit is een droogstapelingsysteem voor gevelbakstenen dat niet afhankelijk is van mortel of voegen. De ClickBrick-bakstenen worden vastgezet met een clip en rubberhamer, waardoor er geen uitkrabbing of voegwerk nodig is. Dit systeem is ideaal voor projecten waar snelle uitvoering en minder handmatige interventies gewenst zijn.

Voor traditioneel metselwerk blijft het uitkrabben echter een essentiële stap. In de context van duurzaam bouwen en circulaire economie is het belang van correct uitgevoerd metselwerk nog groter. Het ClickBrick-systeem is een voorbeeld van hoe innovatieve oplossingen kunnen bijdragen aan een efficiëntere bouwsector.

Vakmanschap en professionaliteit

Het uitkrabben van metselwerk vereist vakmanschap, kennis van materialen en technieken, en ervaring. Bron [3] benadrukt dat vakmanschap een essentiële factor is bij het realiseren van duurzaam en kwalitatief hoogwaardig voegwerk. Klussenbedrijf Kabalt, bijvoorbeeld, is gespecialiseerd in het uitvoeren van nieuwbouw-, renovatie- en reparatievoegwerk. Zij benadrukken dat het uitkrabben van het metselwerk en het gebruik van de juiste mortelspecie essentiële stappen zijn in het proces.

Voor amateurs of DIY’ers is het belangrijk om te weten dat het uitkrabben van metselwerk een technische handeling is. Het is raadzaam om professionele ondersteuning in te huren, vooral bij complexe projecten of in gevoelige situaties zoals bij historische gebouwen of in zomerse omstandigheden.

Conclusie

Het uitkrabben van metselwerk is een essentiële stap in het proces van metselen en voegen. Het zorgt voor voldoende ruimte voor de voegmortel, draagt bij aan de structuur en stabiliteit van het metselwerk, en verhoogt de esthetiek. Het uitkrabben moet op het juiste moment gebeuren, met het juiste gereedschap en volgens de juiste technieken. Veelvoorkomende fouten, zoals het te laat uitkrabben of het gebruik van verkeerd gereedschap, kunnen het resultaat negatief beïnvloeden.

Nieuwe gereedschappen zoals de Easypointer® maken het proces efficiënter en sneller, met een tijdwinst van 50%. Daarnaast bieden alternatieve bouwsystemen zoals ClickBrick een innovatieve manier om metselwerk uit te voeren zonder mortel of voegen.

Voor zowel amateurs als professionals is het belangrijk om vakmanschap te waarborgen. Het uitkrabben van metselwerk vereist kennis, ervaring en aandacht voor detail. Door deze stappen correct te volgen, kan een duurzaam en kwalitatief hoogwaardig metselwerk worden gerealiseerd.

Bronnen

uitkrabben