Het vervangen van voegen in metselwerk: een essentieel onderdeel van gevelonderhoud

Published by Redactie on augustus 30, 2025 | Category metselwerk

Het vervangen van voegen in metselwerk is een cruciale maatregel om zowel het uiterlijk als de functionele kwaliteit van een gevel of muur te bewaren. Voegen zijn niet alleen esthetisch van belang, maar ook essentieel voor de hygiëne, het klimaatbinnen en de levensduur van een bouwwerk. Als oude voegen afbrokkelen of hun waterdichtheid verliezen, kan vocht gemakkelijk binnendringen, wat tot schimmelvorming, murenverzwaring en structurele schade kan leiden. Het tijdstip om het voegwerk te vervangen of te herstellen, is dus van groot belang. In dit artikel geven we een gedetailleerde uitleg over het proces, de kosten, de mogelijke types voegen en het belang van professionele uitvoering versus zelfaangaan.

Wat is voegen in metselwerk?

Voegen zijn de verticale en horizontale lijnen tussen metselstenen of blokken die de mortel vormen. Deze mortel fungeert als een bindmiddel dat de stenen bij elkaar houdt, maar ook als een barrière tegen weersinvloeden zoals regen, wind en temperatuurwisselingen. Het proces van voegen kan op verschillende manieren worden uitgevoerd, afhankelijk van de gewenste uitslag en de staat van het bestaande metselwerk.

Wanneer is vervanging van voegen nodig?

Het vervangen van voegen is nodig wanneer het bestaande voegwerk beschadigd is, poreus geworden is of niet meer waterdicht is. Typische tekenen dat het voegwerk gedeeltelijk of volledig moet worden vervangen zijn:

Voegen die afbrokkelen of losse delen bevatten
Voegen die vocht opslaan of wit uitkomen (witte aanslag)
Voegen die zich niet meer aan sluiten bij de omliggende stenen
Schade aan de onderliggende stenen door vochtinbreng via de voegen
Een esthetisch niet meer aantrekkelijk uiterlijk van de gevel of muur

Het tijdstip om te beginnen met het vervangen van voegen is cruciaal. Volgens de informatie uit de bronnen is het aan te raden om voegen te herstellen zodra de eerste tekens van slijtage zichtbaar worden. Wanneer de voegen volledig verwijderd zijn, is de kans op schade aan de gevel aanzienlijk groter, omdat de stenen direct blootstaan aan weersinvloeden.

De stappen bij het vervangen van voegen

Het vervangen van voegen is een proces dat bestaat uit meerdere stappen en vereist zowel precisie als kennis van de juiste materialen. Hieronder geven we een overzicht van de belangrijkste stappen:

1. Verwijderen van het oude voegwerk

De eerste stap is het verwijderen van het oude voegwerk. Dit gebeurt meestal met een speciale machine (zoals een voegverwijdermachine) of handmatig met een voeghaker. Het oude mortel moet worden verwijderd tot een diepte van minstens 15-20 mm of tot gezond materiaal is bereikt. Het is belangrijk om voorzichtig te zijn, zodat de stenen zelf niet beschadigd raken.

Een grondige reiniging volgt het verwijderen van het voegwerk. De voegen worden schoongemaakt om eventuele overblijfselen van oude mortel of vuil te verwijderen. Dit zorgt ervoor dat het nieuwe voegwerk goed hecht aan de stenen en het metselwerk.

2. Voorbehandelen van de voegen (indien nodig)

Soms is het nodig om de voegen te voorbehandelen met een speciale verduin of primer, afhankelijk van de toestand van de stenen of het type mortel dat gebruikt wordt. Deze voorbehandeling zorgt voor een betere hechting van de nieuwe mortel aan de stenen.

3. Aanbrengen van nieuwe mortel

De keuze van de juiste mortel is van groot belang. De mortel moet qua samenstelling, sterkte en kleur aansluiten bij het bestaande metselwerk. Het is belangrijk om te weten dat de mortel niet sterker mag zijn dan de stenen zelf. Een te sterke mortel kan namelijk schade veroorzaken aan de stenen bij zetting of temperatuurwisselingen.

De mortel wordt handmatig of met een mortelpomp in de voegen aangebracht. Daarna wordt het voegwerk afgevlakt of afgewerkt volgens het gewenste type voeg (bijvoorbeeld platvol, schaduwvoeg, knipvoeg, etc.).

4. Droogtijd en afwerking

Na het aanbrengen van de mortel is er een bepaalde droogtijd nodig. Deze droogtijd hangt af van het type mortel, de omgevingstemperatuur en de luchtvochtigheid. Pas wanneer de mortel volledig gedroogd is, kan het voegwerk worden afgeveegd of afgeborsteld naar het gewenste afgewerkte resultaat.

Typen voegen

Het kiezen van het juiste type voeg is essentieel zowel voor het uiterlijk als de functie van de gevel. Hieronder een overzicht van de meest gebruikte voegtypen, volgens de bronnen:

1. Platvolle voeg

Een platvolle voeg is een glad afgewerkte voeg die gelijk ligt met de voorzijde van de stenen. Deze voeg is goed geschikt voor gevels waarbij een glad, esthetisch uiterlijk gewenst is. Het is een van de meest populaire keuzes bij moderne woningen.

2. Platvolborstelwerk

Een platvolle voeg afgewerkt met een borstel. Deze voeg heeft een iets ruwere textuur dan een glad afgewerkte voeg, wat extra karakter geeft aan het metselwerk.

3. Verdiepte voeg

Een voeg die licht dieper ligt dan de voorzijde van de stenen. Dit geeft de gevel een schaduweffect en kan het uiterlijk van de gevel aanzienlijk veranderen.

4. Schaduwvoeg

Een schaduwvoeg is schuin afgesneden, wat het uiterlijk van de gevel extra dimensioneel maakt. Het is arbeidsintensiever om aan te brengen dan een verdiepte voeg.

5. Knipvoeg

Een voeg die aan beide zijden schuin is afgesneden en uitsteekt boven de voorzijde van de stenen. Deze voeg geeft het metselwerk een traditioneel en ambachtelijk uiterlijk.

6. Snijvoeg

Een voeg die aan beide zijden schuin is afgesneden, maar gelijk ligt met de voorzijde van de stenen. Deze voeg geeft de gevel een iets subtielere uitstraling dan een knipvoeg.

Voordelen van het vervangen van voegen

Het vervangen van voegen biedt meerdere voordelen, zowel op functioneel als esthetisch vlak:

1. Verlenging van de levensduur van het metselwerk

Een goed uitgevoerde voegenvervanging verlengt de levensduur van de gevel of muur aanzienlijk. Het voorkomt vochtinbreng, schimmelvorming en structuurverzwaring van de stenen.

2. Verbetering van de waterdichtheid

Een goed afgewerkte voeg fungeert als een barrière tegen regenwater, wat zorgt voor een beter klimaatbinnen en minder risico op schimmelvorming.

3. Verbetering van het uiterlijk

Het vervangen van voegen geeft de gevel of muur een frisse, versierde uitstraling. Het is een efficiënte manier om de sfeer van een woning of gebouw te veranderen zonder de gevel volledig te schilderen of te vervangen.

4. Verhoging van de marktwaarde

Een goed onderhouden gevel draagt bij aan de marktwaarde van een woning. Een frisch aangebrachte voeg verhoogt het aantrekkelijkheid van het bouwwerk voor kopers of huurders.

Kosten en prijsindicaties

Het vervangen van voegen is een maatwerkklus waarvan de kosten afhankelijk zijn van verschillende factoren:

Het oppervlak van de gevel (in vierkante meter)
Het type voeg dat gewenst is
De toestand van het bestaande metselwerk
De benodigde voorbehandeling (zoals reiniging of slijpen)
De complexiteit van het werk

Volgens de bronnen is er geen vaste prijs voor voegwerk. De prijsvariatie kan aanzienlijk zijn, afhankelijk van de kwaliteit van het werk, het type mortel en de ervaring van de uitvoerder. Een vrijblijvende offerte van een professional is aan te raden om een duidelijke indruk te krijgen van de kosten.

Tip voor budgetvorming

Voor een voorbeeldprijs is het aan te raden om een prijsindicatie te vragen per vierkante meter. De prijs kan variëren tussen € 10 en € 30 per m², afhankelijk van het type voeg en de complexiteit van het werk.

Het belang van professionele uitvoering

Hoewel het voegen van metselwerk zelf uit te voeren is, is het aan te raden om dit aan een professional over te laten, vooral bij grotere gevels of complexere voegtypen. Een ervaren metselaar heeft de juiste kennis van materialen, technieken en het afgewerkt resultaat. Hij zorgt ervoor dat het voegwerk niet alleen esthetisch aantrekkelijk is, maar ook functioneel sterk.

Waarom kiezen voor een professional?

Zekerheid op kwaliteit en duurzaamheid
Besparing op eventuele herstelkosten
Bekwaamheid met complexe voegtypen (zoals knip- of schaduwvoegen)
Snellere en efficiëntere uitvoering
Vermindering van risico’s op schade aan de stenen of mortel

Professionele metselbedrijven zoals de Metsel-Gigant, de Metselmeester of P. Prak Gevelrenovatie staan bekend om hun ervaring en kwaliteit. Ze geven vaak een vrijblijvende offerte en kunnen het voegwerk aanbrengen in korte tijd.

Voegen zelf aanbrengen: is dat mogelijk?

Voor kleinere projecten of voor wie zelf de klus wil aanpakken, is het voegen van metselwerk mogelijk. Hier zijn een aantal tips om dit te doen:

1. Wacht met voegen tot de metselstenen volledig gedroogd zijn

Na het metselen moet er minstens twee weken gewacht worden voordat het voegwerk kan worden aangebracht. Dit voorkomt witte aanslag, kripte en zetscheuren.

2. Gebruik de juiste materialen

Kies een mortel die qua samenstelling aansluit bij het bestaande metselwerk. Vergeet niet dat de mortel niet sterker mag zijn dan de stenen zelf.

3. Reinig de voegen goed

Verwijder het oude voegwerk zorgvuldig en reinig de voegen grondig. Dit zorgt voor een betere hechting van het nieuwe mortel.

4. Werk nauwkeurig en met aandacht

Het aanbrengen en afwerken van het voegwerk vereist aandacht voor detail. Zorg dat de voegen gelijk lopen en het gewenste afgewerkte resultaat bereikt wordt.

5. Laat het mortel goed drogen

Voordat het voegwerk wordt afgeveegd of afgeborsteld, moet het mortel volledig gedroogd zijn. Dit kan uren tot dagen duren, afhankelijk van de omstandigheden.

Mogelijke gevaren en risico’s bij het zelf voegen

Hoewel het voegen van metselwerk een DIY-klus kan zijn, zijn er ook een aantal risico’s:

Foutieve mortelkeuze kan leiden tot schade aan de stenen
Onvoldoende hechting kan het voegwerk minder duurzaam maken
Onregelmatig afgewerkte voegen kunnen de esthetiek van de gevel aantasten
Slijtage van de mortel door onjuiste uitvoering

Het is daarom aan te raden om bij twijfel professionele hulp in te huren. Een ervaren metselaar kan het werk efficiënt en kundig uitvoeren, wat resulteert in een beter resultaat op lange termijn.

Conclusie

Het vervangen van voegen in metselwerk is een essentieel onderdeel van het onderhoud van een gevel of muur. Het zorgt niet alleen voor een frisere uitstraling, maar ook voor een betere waterdichtheid en verlenging van de levensduur van het metselwerk. Het tijdstip om het voegwerk te vervangen is van groot belang om schade aan de gevel en schimmelvorming binnen te voorkomen. De stappen bij het vervangen van voegen zijn relatief duidelijk, maar vereisen zowel kennis als precisie. Het kiezen van het juiste type voeg is eveneens belangrijk, aangezien dit bepalend is voor het uiterlijk en de functionaliteit van de gevel. De kosten variëren per oppervlak en type voeg, en het is aan te raden om een vrijblijvende offerte van een professional aan te vragen. Voor kleinere projecten of DIY-enthousiastelingen is het voegen van metselwerk mogelijk, maar vereist aandacht voor detail en kennis van materialen. In alle gevallen is het belangrijk om het voegwerk tijdig te vervangen, zodat schade aan de gevel en een ongezonde leefomgeving worden voorkomen.