Voegmortel voor metselwerk: Eigenschappen, toepassing en keuzes voor professionele resultaten

Published by Redactie on augustus 30, 2025 | Category metselwerk

Inleiding

Voegmortel speelt een essentiële rol in metselwerk, zowel qua esthetiek als qua functionaliteit. Het bindt metselstenen of bakstenen aan elkaar, zorgt voor stabiliteit en draagt bij aan de uiterlijke verschijning van de constructie. Bij het kiezen van de juiste voegmortel is het belangrijk om rekening te houden met factoren zoals kleur, hardheid, uitslagbestendigheid en toepassing. In dit artikel worden de verschillende aspecten van voegmortel voor metselwerk besproken, inclusief toepassingsgebieden, productkenmerken, verwerking en praktische tips voor zowel professionals als particulieren.

Wat is voegmortel en waarvoor wordt het gebruikt?

Voegmortel is een droge, cementgebonden mortel die wordt gebruikt voor het voegen van metselwerk. Het wordt voornamelijk ingezet bij het navoegen van metselstenen, bakstenen en andere bouwmateriaal, waarbij het een sterke binding vormt en de duurzaamheid van het metselwerk verhoogt. Voegmortel voldoet aan de eisen van normen zoals de NEN-EN 998-2 en de CUR aanbeveling 61, wat betekent dat het geschikt is voor zowel binnen- als buitengebruik en geschikt is voor gebruik in diverse toepassingklassen.

Voegmortel is niet alleen functioneel, maar draagt ook bij aan het esthetisch aspect van metselwerk. De kleur van de mortel kan worden afgestemd op het type steen, wat resulteert in een harmonieuze en strakke afwerking. Daarnaast bevat de meeste voegmortels een uitbloeiblokker (UA), waardoor de kans op witte uitslag wordt verlaagd. Witte uitslag kan namelijk leiden tot esthetische nadelen en extra reinigingswerkzaamheden, vooral bij buitenmetselwerk.

Belangrijke kenmerken van voegmortel

Kleur en kwaliteit

Voegmortel is meestal leverbaar in verschillende standaardkleuren. Bijvoorbeeld, MegaMix voegmortel is verkrijgbaar in 10 standaardkleuren en kan op maat worden gecoloreerd in vrijwel elke gewenste kleur. De kleur wordt bereikt door het gebruik van anorganische pigmenten, die kleurecht zijn en niet oplosbaar in water. Dit zorgt ervoor dat de kleur behouden blijft en er geen kleurverlies optreedt door blootstelling aan weersinvloeden.

Sakrete voegmortel is leverbaar in 13 standaardkleuren en kan op aanvraag worden afgestemd op individuele wensen. Ook Bruil voegmortel biedt kleurvariaties aan, waarbij de kleur niet alleen esthetisch is, maar ook de esthetiek van het metselwerk ondersteunt.

Hardheidsklasse

De hardheid van de voegmortel is een belangrijke parameter die bepaalt hoe sterk en duurzaam het mortel is. Het verwerken van voegmortel vereist vaardigheden en kennis van de juiste verwerkingstechnieken. Bij vakbekwame verwerking kunnen voeghardheidsklassen zoals VH25 en VH35 worden bereikt, zoals bij Bruil voegmortel en Sakrete voegmortel.

De Bouwmaat voegmortel is bijvoorbeeld ontworpen om de voeghardheidsklasse VH35 te bereiken bij vakbekwame verwerking. Dit maakt het geschikt voor zowel lichte als zware belastingen, afhankelijk van de toepassing.

Uitslagbestendigheid

Een andere belangrijke eigenschap van voegmortel is de uitslagbestendigheid. Uitslag is een fenomeen waarbij witte vlekken op het oppervlak van het mortel verschijnen als gevolg van mineralen die naar buiten treden. Om dit te voorkomen, bevat veel voegmortel een uitbloeiblokker (UB), zoals bij Bruil voegmortel en Sakrete voegmortel.

De Bouwmaat voegmortel is uitbloeiingsarm, wat betekent dat de kans op witte uitslag sterk wordt verlaagd. Dit is vooral belangrijk bij buitenmetselwerk, waar weersinvloeden groter zijn en de gevel sneller kan slijten.

Voegmortel versus doorstrijkmortel

In de constructie- en bouwsector is er een verschuiving van traditionele voegmortel naar doorstrijkmortel. Doorstrijkmortel is een soort mortel die direct tijdens het metselen wordt aangebracht, waardoor het metselwerk direct kan worden afgerond zonder extra navoegwerk. Dit heeft voordelen op het gebied van tijd en esthetiek.

In een project dat door BouwTotaal is bezocht, is de toepassing van uitslagarme doorstrijkmortel gebruikt. Volgens architect Serge van de Moesdijk en uitvoerder Lammert Hol is doorstrijkmortel een betere keuze bij projecten waarbij esthetiek en kwaliteit belangrijk zijn. Het voegt minder risico van kleurverschillen toe en versnelt het proces aanzienlijk, omdat er geen aparte voegwerker nodig is die later moet navoegen.

De voordelen van doorstrijkmortel zijn duidelijk: minder kans op kleurverschillen, snelle afwerking en een strakke afwerking. Echter, het vereist meer vakbekwaamheid bij het metselen, omdat de mortel direct tijdens het metselen moet worden aangebracht en verwerkt.

Verwerking van voegmortel: Stappen en tips

Verwerkingstap 1: Mengen

Voordat voegmortel kan worden aangebracht, moet het correct worden gemengd. Het mengen van voegmortel vereist een specifieke hoeveelheid water per hoeveelheid mortel. Bijvoorbeeld, bij Bouwmaat voegmortel is de verhouding 2 liter water per 25 kg mortel. Bij Sakrete voegmortel is de verhouding 0,075 – 0,085 liter per 1 kg mortel.

Het mengen moet gedurende minstens 2 minuten plaatsvinden totdat een homogene massa is ontstaan. Onvoldoende gemengde mortel kan leiden tot mindere kwaliteit en visuele problemen zoals kleurverschillen.

Verwerkingstap 2: Aanbrengen

Na het mengen wordt de mortel aan te brengen met behulp van een voegspijker of een soortgelijk gereedschap. Het gereedschap moet schoon zijn om te voorkomen dat vuil of andere vreemd materiaal de kwaliteit van het mortel beïnvloedt.

Het aanbrengen van mortel moet gelijkmatig worden gedaan, waarbij de mortel goed in de voegen wordt aangedrukt. Het mortel moet goed in de voegen passen, maar niet te veel worden aangebracht, omdat dit kan leiden tot overvloedig mortel dat later moet worden verwijderd.

Verwerkingstap 3: Droogtijd

De droogtijd van voegmortel hangt af van de omstandigheden zoals temperatuur en luchtvochtigheid. In de meeste gevallen is de mortel 2 uur lang verwerktbaar, zoals bij Bouwmaat voegmortel. Dit betekent dat het mortel tijdens deze periode moet worden aangebracht en verwerkt, anders kan de kwaliteit worden beïnvloed.

Daarnaast is het belangrijk om rekening te houden met de minimale en maximale verwerkingstemperatuur. De meeste mortels kunnen pas bij een temperatuur van minimaal 5°C worden verwerkt, en de maximale temperatuur moet onder de 30°C blijven.

Zelf voegmortel maken: Een handige optie

Voor wie liever zelf voegmortel maakt, is het ook mogelijk om dit te doen met basismaterialen zoals voegzand en cement. Een standaard verhouding is 4 delen voegzand op 1 deel cement, met ongeveer 2,5 liter water per 25 kg mortel.

De verwerking is vrij eenvoudig, maar vereist wel een bepaalde mate van vakmanschap. Het mengen moet goed worden uitgevoerd om een homogene massa te verkrijgen. Bij een onjuiste verhouding kan de kwaliteit van de mortel worden beïnvloed, wat leidt tot minder sterke bindingen of visuele problemen.

Het is echter belangrijk om te weten dat het zelf maken van voegmortel niet altijd de beste optie is, vooral bij grotere projecten of bij projecten waarbij de kwaliteit en uitslagbestendigheid belangrijk zijn. Voor zulke gevallen is het beter om gebruik te maken van industriële voegmortel die speciaal is ontworpen voor metselwerk.

Keuze van voegmortel: Factoren om in overweging te nemen

Bij het kiezen van voegmortel zijn er meerdere factoren die in overweging moeten worden genomen, afhankelijk van het type metselwerk, de locatie en de wensen van de opdrachtgever.

1. Type metselwerk

Het type metselwerk bepaalt de keuze van voegmortel. Voor waterkerend metselwerk is het belangrijk om een mortel te kiezen die voldoet aan de vereisten van de CUR aanbeveling 61. Voor hoog mechanisch belast metselwerk is een mortel met een hogere hardheidsklasse aan te raden, zoals VH35.

2. Locatie en omstandigheden

De locatie van het metselwerk is een belangrijke factor. Voor buitengevels is het aan te raden om uitslagarme mortel te gebruiken om witte uitslag te voorkomen. Voor binnenmetselwerk is het minder belangrijk, maar het is wel aan te raden om een mortel te kiezen die goed kleurecht is en niet snel slijt.

3. Esthetiek

De kleur van de mortel is een belangrijke factor bij de keuze. Het is aan te raden om de kleur van de mortel aan te passen aan het type steen of baksteen die wordt gebruikt. Dit zorgt voor een harmonieuze en strakke afwerking.

4. Kwaliteit en duurzaamheid

De kwaliteit van de mortel bepaalt de duurzaamheid van het metselwerk. Het is aan te raden om gebruik te maken van industriële voegmortel die voldoet aan normen zoals CE, KOMO en BSB. Deze mortels zijn getest en gecertificeerd, wat betekent dat ze de vereisten van de bouwsector voldoen.

Leveringsvormen en opslag

Voegmortel is meestal leverbaar in verschillende vormen, afhankelijk van de hoeveelheid en de toepassing. De meeste mortels zijn leverbaar in zakken van 25 kg of in silo-systemen voor grotere hoeveelheden.

Bijvoorbeeld, MegaMix voegmortel is leverbaar in big bags of in regendichte PE zakken van 25 kg, wat geschikt is voor zowel kleine als grote projecten. Sakrete voegmortel is ook leverbaar in zakken van 25 kg, en op aanvraag is het mogelijk om een kleurmonsterdoos of mortelmonsters te ontvangen voor proefdoeleinden.

Het is belangrijk om de mortel op de juiste manier op te slaan. De mortel moet droog en ver uit de buurt van vocht worden opgeslagen. De meeste mortels hebben een houdbaarheid van 12 maanden, zoals bij Bouwmaat voegmortel. Echter, na deze periode kan de kwaliteit van de mortel verminderen, wat leidt tot minder sterke bindingen en minder goede verwerking.

Voordelen van het gebruik van voegmortel

Het gebruik van voegmortel heeft meerdere voordelen, zowel op het gebied van functioneelheid als op het gebied van esthetiek.

1. Sterke binding

Voegmortel vormt een sterke binding tussen metselstenen of bakstenen, wat zorgt voor een stabiele constructie. De mortel is ontworpen om de sterkte van het metselwerk te ondersteunen en te voorkomen dat de constructie snel slijt.

2. Esthetische afwerking

Een correct aangebrachte voegmortel zorgt voor een strakke afwerking en draagt bij aan het uiterlijk van het metselwerk. Het is mogelijk om de kleur van de mortel aan te passen aan het type steen, wat resulteert in een harmonieuze en professionele afwerking.

3. Uitslagbestendigheid

Bij het gebruik van uitslagarme mortel, zoals bij Bruil voegmortel en Sakrete voegmortel, is de kans op witte uitslag sterk verlaagd. Dit is vooral belangrijk bij buitenmetselwerk, waar weersinvloeden groter zijn.

4. Eenvoudige verwerking

De meeste voegmortels zijn eenvoudig te verwerken, zolang de verwerkingstechnieken worden gevolgd. Het is belangrijk om rekening te houden met de juiste verwerkingstemperaturen en de juiste verhouding tussen mortel en water.

Conclusie

Voegmortel is een essentieel onderdeel van metselwerk, zowel qua functioneelheid als qua esthetiek. Het bindt metselstenen aan elkaar, draagt bij aan de duurzaamheid van de constructie en zorgt voor een strakke afwerking. Bij het kiezen van voegmortel is het belangrijk om rekening te houden met factoren zoals kleur, hardheid, uitslagbestendigheid en toepassing. Het is aan te raden om gebruik te maken van industriële voegmortel die voldoet aan normen zoals NEN-EN 998-2, CUR aanbeveling 61, CE, KOMO en BSB.

De verwerking van voegmortel vereist vakbekwaamheid en kennis van de juiste technieken. Het mengen, aanbrengen en droogtijd zijn belangrijke stappen in het proces. Het is aan te raden om gebruik te maken van professionele voegmortel, vooral bij grotere projecten of bij projecten waarbij de kwaliteit en uitslagbestendigheid belangrijk zijn. Bij kleiner werk of bij projecten waarbij het esthetisch aspect minder belangrijk is, is het ook mogelijk om zelf voegmortel te maken, maar dit vereist wel een bepaalde mate van vakmanschap.

Het gebruik van doorstrijkmortel biedt ook voordelen, zoals minder kans op kleurverschillen en snellere afwerking. Het is een betere keuze bij projecten waarbij esthetiek en kwaliteit belangrijk zijn. In conclusie is het kiezen van de juiste voegmortel voor metselwerk essentieel voor een succesvolle en duurzame constructie.

Bronnen

voegmortel