Hoe bereken je de hoeveelheid voegmortel voor metselwerk? Een experthandleiding voor professionals en eigenaars

Published by Redactie on augustus 30, 2025 | Category metselwerk

Wanneer het erop aankomt om metselwerk te herstellen of te verven, is het correct berekenen van de benodigde hoeveelheid voegmortel een essentieel onderdeel van elk project. Niet alleen bespaar je tijd en geld door nauwkeurige berekeningen, maar je zorgt ook voor een betere uitvoering en duurzaamheid van het metselwerk. In deze gids geef ik je expertadvies op basis van praktische toepassingen, technische specificaties en berekeningsmethoden die worden aangehaald in betrouwbare bronnen.

Inleiding

Het metselen en voegen van metselwerk vereist niet alleen kennis van de juiste mortelsamenstelling en eigenschappen, maar ook het vermogen om de benodigde hoeveelheid voegmortel nauwkeurig te berekenen. De hoeveelheid voegmortel hangt af van verschillende factoren zoals de grootte en vorm van het metselwerk, de breedte en diepte van de voegen, en het type mortel dat wordt gebruikt.

In de praktijk wordt vaak geschat, wat leidt tot onnodig verlies aan materiaal of onvoldoende bereiding. Dit artikel geeft je een duidelijk overzicht van hoe je voegmortel kunt berekenen, op basis van voegbreedte, oppervlakte, soort voegmiddel en praktische toepassingsvoorbeelden. De methoden zijn gebaseerd op betrouwbare bronnen en werken op zowel kleinschalige als grootschalige projecten.

Hoeveel voegmortel heb je nodig?

Het berekenen van de hoeveelheid voegmortel vereist een systematische aanpak. In de praktijk wordt vaak gebruikgemaakt van een voegencalculator, zoals die op www.gsbtuinmaterialen.nl beschikbaar is. Deze tool helpt bij het bepalen van de benodigde hoeveelheid, afhankelijk van de maatregelen die worden genomen in het veld.

De berekening verloopt als volgt:

Volumeberekening van de voegen: Het volume wordt bepaald door de breedte, hoogte en diepte van de voegen.
Aanvullende voegen: Er wordt een extra voeg rondom het metselwerk bijgeteld.
Vermenigvuldigen met soortelijk gewicht: Het totale volume wordt vermenigvuldigd met het soortelijk gewicht van het voegmateriaal.
Afronding op verpakkingen: Het eindresultaat wordt afgerond naar het aantal benodigde verpakkingen.

Voorbeeldberekening

Stel dat je een metselwerk hebt met een oppervlakte van 10 m² en voegen van gemiddeld 3 mm breed. De voegdiepte is 10 mm. De benodigde hoeveelheid voegmortel in kg wordt dan als volgt berekend:

10 m² × 3 mm × 10 mm = 3000 cm³ = 0,003 m³
Vermenigvuldig met het soortelijk gewicht (bijvoorbeeld 1,5 kg per liter of 1500 kg/m³): 0,003 m³ × 1500 kg/m³ = 4,5 kg
Afgerond op verpakkingen (bijvoorbeeld 2 kg per zak): 3 zakken voegmortel

Invloed van voegbreedte op het benodigde materiaal

Een belangrijke variabele in de berekening is de voegbreedte. Een voeg die 1 mm breder is dan berekend, kan leiden tot een aanzienlijk groter benodigd volume. Bijvoorbeeld:

Een voeg van 3 mm breed en 10 mm diep levert 30 mm³ per cm² op.
Bij een voeg van 4 mm breed en 10 mm diep levert 40 mm³ per cm² op.
Dit betekent dat je 33% meer voegmateriaal nodig hebt.

Een kleine afwijking in de voegbreedte kan dus aanzienlijk van invloed zijn op het benodigde voegmateriaal. Dit benadrukt de noodzaak om voegbreedte nauwkeurig te meten en te bepalen vooraf.

Toepassing van voegmateriaal

De keuze van het voegmateriaal beïnvloedt ook hoeveel wordt verwerkt. Er zijn verschillende soorten voegmortels beschikbaar, zoals:

Polymeerzand: Voegt elastische eigenschappen toe, geschikt voor buitengevels.
Epoxyvoeg: Zeer duurzaam, geschikt voor specifieke toepassingen zoals pleisterwerk.
Voegzand: Simpel en goedkoop, maar niet ideaal voor voorkomen van onkruid of insecten.

Elke soort voegmortel heeft een eigen verwerkingsteknik, zoals het gebruik van een rubberen trekker of voegenroller. Ook de manier waarop de mortel wordt aangedragen is belangrijk. Bijvoorbeeld:

Polymeerzand wordt met een zachte bezem in het voeg gebruikt.
Epoxyvoeg vereist een rubberen trekker voor gladde aandruk.
Voegzand wordt meestal met een voegenroller of trilplaat aangedragen.

Het is belangrijk om de aanbevolen verwerkingsteknik van het voegmateriaal te volgen, om de beste resultaten te verkrijgen en schade te voorkomen.

Invloed van mortelsamenstelling

De samenstelling van de mortel beïnvloedt de hoeveelheid die nodig is. Een mortel met een hogere dichtheid (bijvoorbeeld cementmortel) vereist iets minder volume dan een mortel met een lage dichtheid (bijvoorbeeld kalkmortel).

In de praktijk worden vaak mengverhoudingen gebruikt zoals:

1 deel cement, 4 delen zand, 0,5 deel water voor betonmortel.
1 deel kalk, 1 deel tras, 5 delen zand voor traskalkmortel.

De korrelgrootte van het zand is ook belangrijk. Een mortel met een gelijkkorrelig zand zit strakker en vereist iets minder volume dan een mortel met slecht gesorteerd zand.

Voorbeeld: Berekening met een kalk-tras-mortel

Stel dat je een mortel gebruikt met de volgende verhouding:

1 deel kalk
1 deel tras
5 delen zand

Het totale volume is 7 delen. Als je 100 liter mortel nodig hebt, dan is dit:

100 / 7 ≈ 14,3 liter kalk
14,3 liter tras
71,5 liter zand

De hoeveelheid water hangt van de gewenste consistentie af, maar wordt vaak aangevuld tot een werkbaar mengsel.

Betrouwbaarheid en praktische toepassing

Het is belangrijk om te weten dat niet alle berekeningen exact zijn. In de praktijk moet rekening worden gehouden met verliezen, zoals overmaat aan mortel in de voegen of tijdens de verwerking. Daarom is het verstandig om een kleine reserve in te plannen.

Volgens bron [2], is er in de berekening geen rekening gehouden met verlies. Als je netjes werkt, is het verlies laag. Dus is er al een beetje reserve in de berekening. Toch is het verstandig om eventueel 10-15% extra te bestellen, vooral bij grotere projecten.

Samenwerking met professionals

Vooral bij monumentale of historische metselwerken is het verstandig om professionals te betrekken. Een ervaren metselaar weet precies welke mortel het beste past bij het metselwerk en hoe deze moet worden verwerkt. Kalkmortels vereisen bijvoorbeeld een bepaalde manier van verwerking en zijn in sommige gevallen lastiger dan cementmortels.

Volgens bron [1] is het verwerken van kalkmortels soms nieuw voor metselaars, doordat ze vet of plakkerig aanvoelen. Het is daarom essentieel om ervaring te hebben met deze soort mortels, om het beste resultaat te verkrijgen.

Conclusie

Het berekenen van de hoeveelheid voegmortel is een essentieel onderdeel van elk metselproject. Door gebruik te maken van een voegencalculator en een systematische aanpak, kun je zorgen voor een nauwkeurige berekening en dus voor een efficiënt en kosteneffectief project.

Belangrijke factoren in de berekening zijn de voegbreedte, het type mortel, de samenstelling van de mortel, en de praktische verwerking. Een kleine afwijking in de voegbreedte kan aanzienlijk van invloed zijn op de benodigde hoeveelheid mortel, wat benadrukt de noodzaak van nauwkeurige metingen.

Bij monumentale of historische metselwerken is het verstandig om professionals in te schakelen, aangezien de keuze van de juiste mortel en de correcte verwerking cruciaal zijn voor het behoud van het bouwwerk.

Met deze gids ben je nu in staat om zelf de hoeveelheid voegmortel te berekenen en een goed gestructureerd metselproject te organiseren.