Renovatieankers in metselwerk: essentieel voor gevelstabiliteit en veiligheid

Published by Redactie on augustus 30, 2025 | Category metselwerk

Inleiding

Metselwerk is een fundamentele bouwtechniek in de Nederlandse constructieindustrie, zowel in nieuwbouw als in gevelrenovatie. Een belangrijk onderdeel van gevelstabiliteit en -veiligheid zijn renovatieankers, die worden ingezet bij het herstellen van gevels waarvan de oorspronkelijke spouwankers verouderd of defect zijn. Deze ankers spelen een kritieke rol bij het voorkomen van losse gevels, vochtproblemen, en zelfs levensbedreigende situaties als gevolg van vallend metselwerk.

Deze artikel gaat in op de rol van renovatieankers in metselwerk, waarom ze nodig zijn, hoe ze functioneren en welke maatregelen er worden genomen om hun installatie te verzekeren volgens actuele richtlijnen. We baseren ons exclusief op informatie uit betrouwbare bronnen, zoals Van der Plas Metselwerken, Froling, en SMB Geveltechniek, die actief zijn in het metselbedrijf, gevelrenovatie en nieuwbouwprojecten.

Wat zijn renovatieankers?

Renovatieankers zijn stalen verbindingen die worden gebruikt om binnen- en buitenblad van een gevel met elkaar te verbinden. Ze worden meestal geplaatst in bestaande metselwerken waar de oorspronkelijke spouwankers verouderd zijn of niet meer functioneren. Deze ankers worden gemaakt van roestvrij staal (RVS) en worden door het buitenblad van de gevel heen geboord om de structuur te versterken.

Deze techniek is van groot belang, aangezien gevels die tussen 1920 en 1995 zijn gebouwd vaak gebruik maken van metaalankers die tegenwoordig roesten of volledig verloren zijn gegaan. Het gevolg is dat het buitenblad van de gevel los staat van het binnenblad, wat leidt tot instabiliteit en een verhoogd risico op vallend metselwerk.

Levensduur en problemen met oude spouwankers

De levensduur van spouwankers varieert tussen 25 en 40 jaar. Uit onderzoek blijkt dat in veel oude woningen de levensduur van de spouwankers al verstreken is. Bovendien is gebleken dat in een groot aantal gevallen te weinig spouwankers zijn aangebracht, waardoor de kwaliteit van de eerste generatie ankers niet gewaarborgd is. Dit leidt tot een grote kans op schade en zelfs op letsel, zoals duidelijk uit de statistieken van de afgelopen 15 jaar, waarin meer dan 100 ongelukken met vallend gevelmetselwerk zijn geregistreerd.

Een dergelijk scenario is niet ondenkbaar: bij een toevalsincident op straat kan losse gevelmetselwerk op voetgangers vallen, wat levensbedreigend kan zijn. Daarom is het van belang om regelmatig gevels te laten inspecteren en waar nodig renovatieankers aan te brengen.

Waarom zijn renovatieankers nodig?

1. Stabiliteit van de gevel

Renovatieankers zorgen voor een verbinding tussen binnen- en buitenblad van de gevel. Zonder deze verbinding kan het buitenblad los raken, vooral bij sterk weersinvloeden zoals wind of regen. Dit is vooral relevant in kustgebieden, waar de weersomstandigheden krachtig zijn en het risico op losse gevels groter is.

2. Voorbereiding op isolatie

Bij na-isolatie van gevels verdwijnt de ventilatie tussen de spouw, wat kan leiden tot vochtproblemen en scheuren in het metselwerk. Het plaatsen van renovatieankers vóór de isolatie voorkomt deze risico’s. Na de isolatie is het aan te raden om de gevel te impregneren om vocht- en schimmelproblemen te beheersen.

3. Structuurherstel bij schade

Scheuren in gevels kunnen ontstaan door funderingsproblemen, roest, of extreme temperatuurverschillen. Een grondige inspectie is essentieel om de oorzaak te achterhalen en eventueel renovatieankers te plaatsen. Daarnaast kunnen reparaties met spiraalvormige RVS ankers en speciale mortel het metselwerk stabiliseren.

4. Veiligheid tegen vallend metselwerk

Er zijn in Nederland al meerdere gevallen geweest waarbij metselwerk losraakte en mensen gewond raakten of zelfs omkwamen. Het op tijd plaatsen van renovatieankers kan dergelijke incidenten voorkomen. Een gevel die goed vastzit en voldoende verbinding heeft tussen binnen- en buitenblad, is veilig en betrouwbaar.

Hoe worden renovatieankers geplaatst?

Het plaatsen van renovatieankers is een technisch proces dat uitgevoerd moet worden door ervaren professionals. De aanleg volgt de huidige richtlijnen en is gecertificeerd door erkende instanties. Hieronder staan de belangrijkste stappen in het proces:

1. Inspectie van de gevel

Voordat renovatieankers worden geplaatst, moet de gevel grondig worden geïnspecteerd. De staat van het metselwerk, de voegen, en de bestaande ankers wordt beoordeeld. Dit gebeurt vaak met visuele inspectie, maar ook met instrumenten zoals sondeerpennen of thermografie.

2. Afbakening van het werkterrein

Afhankelijk van de omvang van de gevel en de toegankelijkheid van het metselwerk, wordt een werkterrein afgebakend. Dit is belangrijk voor veiligheid en om het proces zo efficiënt mogelijk te laten verlopen.

3. Boren in het buitenblad

De renovatieankers worden door het buitenblad van de gevel geboord. Deze openingen worden zo geplaatst dat ze het metselwerk niet verder schaden. Het boren moet nauwkeurig worden uitgevoerd om lekken of verzwakkingen te voorkomen.

4. Plaatsing van de ankerstang

De RVS-ankerstang wordt door het gat heen geschoven en wordt aan beide kanten bevestigd. Deze ankers zijn ontworpen om zowel de horizontale als verticale stabiliteit van de gevel te versterken.

5. Verdichting en afwerking

Na de installatie van de ankers wordt het metselwerk hersteld en afgewerkt. Dit kan het gebruik van steenpasta of het vervangen van beschadigde stenen omvatten. De voegwerking kan ook worden aangepast of vernieuwd.

6. Controle met trekproeven

Nadat de ankers zijn geplaatst, worden trekproeven uitgevoerd om de stabiliteit en kwaliteit van de verbinding te beoordelen. Dit is een essentieel onderdeel van de certificering en zorgt ervoor dat de gevel opnieuw veilig is.

Wanneer zijn renovatieankers aan te raden?

Renovatieankers zijn niet alleen aan te raden bij schade of verval aan de gevel, maar ook in gevallen van:

Nieuwe isolatieprojecten: Voordat er isolatie wordt aangebracht, is het belangrijk om de gevel te stabiliseren met renovatieankers. Anders kan na-isolatie leiden tot vochtproblemen en verder verval.
Structuurproblemen: Als de gevel scheuren vertoont of loszittend metselwerk toont, zijn renovatieankers een effectieve manier om stabiliteit te herstellen.
Voorbehoedzaak: In oudere woningen (gebouwd tussen 1920 en 1995) is het aan te raden om regelmatig gevels te laten inspecteren en waar nodig ankers aan te brengen. Dit voorkomt onnodige schade en eventuele risico’s voor bewoners en voetgangers.

Gecertificeerde uitzet van renovatieankers

Het correct en veilig plaatsen van renovatieankers vereist niet alleen technische kennis, maar ook certificering. Het betreft hier een specifieke bouwtechniek die niet door iedere metselaar of bouwer kan worden uitgevoerd.

Bijvoorbeeld, Froling biedt trainingen voor het plaatsen van renovatieankers volgens de huidige richtlijnen. De medewerkers moeten bewijzen dat ze voldoende kennis hebben van metselwerkconstructies, bouwmethodieken en technieken. Dit zorgt voor betrouwbare uitvoering en een hogere mate van kwaliteit en veiligheid.

SMB Geveltechniek is een voorbeeld van een bedrijf dat gecertificeerde renovatieankers aanbrengt. Het bedrijf voert trekproeven uit en gebruikt hoogwaardige materialen om de gevelstabiliteit te waarborgen. Ook zonder isolatieprojecten kan het plaatsen van RVS renovatieankers nuttig zijn voor het herstellen van een losse of instabiele gevel.

Nieuwbouw en renovatie: een geïntegreerde aanpak

Nieuwbouwprojecten vereisen een zorgvuldige aanpak van het metselwerk, zowel in termen van esthetiek als structuur. SMB Geveltechniek benadrukt bijvoorbeeld de combinatie van ambachtelijk vakmanschap met moderne technieken. Bij nieuwbouwprojecten wordt zorgvuldig gelet op de kwaliteit van de materialen, de voegwerking, en de stabiliteit van het metselwerk.

In de nieuwbouw wordt vaak gebruikgemaakt van modernere spouwankers die niet roesten en langer meegaan. Deze ankers zijn ontworpen om de gevelstabiliteit te waarborgen gedurende jaren, waardoor de noodzaak tot herplaatsing of herstelling in de toekomst verkleint wordt.

Samenwerking met specialisten en leveranciers

Het succes van renovatieprojecten hangt ook af van samenwerking met gerenommeerde leveranciers en specialisten in het metselbedrijf. Van der Plas Metselwerken en SMB Geveltechniek benadrukken beide de betekenis van samenwerking met betrouwbare partijen om de kwaliteit van het metselwerk en de veiligheid van de gevel te waarborgen.

Een geselecteerde groep gemotiveerde metselaars, zoals die bij Van der Plas Metselwerken, is essentieel voor het uitvoeren van complexe projecten. Deze bedrijven zijn gevestigd in regio’s als Zuid-Holland, Noord-Holland en Utrecht, en zijn actief in zowel nieuwbouw als gevelrenovatie.

Conclusie

Renovatieankers zijn een essentieel onderdeel van gevelstabiliteit en -veiligheid, vooral in oudere woningen waar de oorspronkelijke spouwankers verouderd of defect zijn. Zij zorgen voor verbinding tussen binnen- en buitenblad, versterken de gevel, en voorkomen vallend metselwerk. Het plaatsen van deze ankers vereist certificering en technische kennis, en moet worden uitgevoerd door ervaren professionals.

Ondertussen is het belangrijk om regelmatig gevels te laten inspecteren en eventuele schade te herstellen. Zowel bij nieuwbouw als bij renovatieprojecten is het aan te raden om gebruik te maken van gecertificeerde bedrijven die ervaring hebben met renovatieankers, metselwerk en gevelstabiliteit.

Een veilige gevel is niet alleen een esthetische pluspunt, maar ook een essentieel onderdeel van veilig wonen en wonen zonder risico. Door moderne bouwtechnieken en traditionele vakmanschap te combineren, zorgen metselbedrijven en gevelspecialisten ervoor dat oude en nieuwe woningen even betrouwbaar en duurzaam zijn.

Bronnen

renovatieankers