Voegwerk in metselconstructies: een praktische gids voor eigenaren en vakmensen

Published by Redactie on augustus 30, 2025 | Category metselwerk

Voegwerk is een essentieel onderdeel van ieder metselwerk. Het bepaalt niet alleen het uiterlijk van de muur, maar ook de stabiliteit, weersbestendigheid en duurzaamheid ervan. Of je nu een DIY-enthusiast bent of een professional in de bouwbranche, het begrijpen van de principes van voegsel en voegtechniek is onmisbaar voor een succesvol project. In deze gids behandelen we de basisprincipes van het voegen van metselstenen, inclusief benodigdheden, stappenplannen, materialen en maatvoering. We laten je ook zien waarom het belangrijk is om kwaliteitsvoegmortel te gebruiken en hoe je eventuele problemen zoals witte uitslag kunt voorkomen.

Het belang van correcte voegtechniek

Het voegen van metselwerk is meer dan een esthetische toepassing. Een goed voegde muur draagt bij aan de structuursterkte en beschermt de metselstenen tegen schade door vocht, regen en zon. Daarnaast zorgt het voegwerk voor een betere afwatering van het metselwerk, wat de levensduur van de muur verlengt. Correcte voegtechniek voorkomt ook het ontstaan van zet- en kriptscheuren, die vaak voorkomen als het voegwerk te snel of onjuist wordt uitgevoerd.

Bij nieuwe metselwerken wordt vaak aanbevolen om minstens twee weken te wachten voordat met het voegen begonnen wordt. Dit geeft het metselwerk de tijd om volledig te stollen en te stabiliseren. Bij het opnieuw voegen van bestaande muren is het belangrijk om het oude voeg volledig te verwijderen voordat het nieuwe voegwerk aangebracht wordt.

Benodigdheden voor het voegen van metselwerk

Om zelf het voegen van metselwerk uit te voeren, zijn een aantal essentiële materialen en gereedschappen nodig. Afhankelijk van of je kant-en-klare voegmortel gebruikt of zelf mengt, kunnen de benodigdheden variëren. Hieronder volgt een lijst met standaard benodigdheden:

Metselcement of voegmortel (klaar te mengen of kant-en-klare variant)
Voegzand
Water
Mortelkuip
Troffel
Voegspijker (lang voor horizontale voegen, kort voor verticale)
Metseldraad
Waterpas
Spons
Voegbord
Droge borstel
Zachte borstel

Als je kiest voor het zelf mengen van voegmortel, wordt vaak een standaardverhouding van 4 delen voegzand op 1 deel cement aanbevolen. Per 25 kg voegmortel wordt ongeveer 2,5 liter water gebruikt. Het mengen van de materialen dient zorgvuldig te gebeuren, zodat de mortel een homogene en stevige consistentie krijgt. De mortel moet voldoende platschieten om goed in de voegen te kunnen worden aangebracht, maar niet te vloeibaar zijn.

Stappenplan voor het voegen van metselwerk

Het voegen van metselwerk vereist zorgvuldige voorbereiding en uitvoering. Hieronder volgt een overzicht van de stappen die je kunt volgen om zelf succesvol te voegen:

1. Schoonmaken van de voegen

Voordat het voegwerk begint, is het van groot belang om de oude voegen goed te reinigen. Gebruik een droge borstel om vuil en stof te verwijderen. Bij bestaande muren is het vaak nodig om het oude voeg volledig te verwijderen, bijvoorbeeld met een voeguitboreer of een voegverwijderaar. Dit zorgt voor een betere hechting van het nieuwe voegwerk.

2. Aanmaken van de voegmortel

Als je kant-en-klare voegmortel gebruikt, volg je de instructies op de verpakking. Als je zelf mengt, combineer je voegzand en cement in de juiste verhouding. Voeg het water toe en meng het grondig tot een homogene massa. De mortel moet een stevige, maar platschietende consistente hebben.

3. Voegen van de horizontale voegen (lintvoegen)

Begin met de horizontale voegen. Plaats een spaarbord net onder de voeg en gebruik een lange voegspijker om de mortel in de voeg te drukken. Beweeg de spijker in een strijkende beweging om de mortel gelijkmatig te verdelen. Controleer regelmatig met een waterpas of de voegen horizontaal zijn.

4. Voegen van de verticale voegen (stootvoegen)

De verticale voegen worden meestal met de hand gevuld. Maak kleine bolletjes mortel en druk deze met een korte voegspijker in de voegen. Borstel het oppervlak licht af met een zachte borstel om het overbodige mortel weg te nemen.

5. Afwerken van de voegen

Nadat alle voegen zijn gevuld, kun je kiezen voor verschillende afwerkingen. Sommige voegmortels kunnen worden gestreken of gestreken tot een gladde afwerking, terwijl andere een ruwere of textureerde afwerking behouden. De keuze hangt af van het uiteindelijke resultaat dat je wilt behalen.

6. Schoonmaken na het uitharden

Zodra de voegen volledig zijn gehard, gebruik je een droge borstel om het oppervlak schoon te maken. Verwijder eventueel losse mortelresten of vuil.

7. Benevelen van de voegen

Na het afwerken en het schoonmaken, wordt het voegwerk vaak gebeneveld. Dit proces helpt om het voegwerk te verzachten en een betere esthetische afwerking te creëren. Gebruik hiervoor een voegbord of een zachte borstel.

Kwaliteit van voegmortel: een essentieel onderdeel van het voegwerk

De kwaliteit van de voegmortel speelt een centrale rol in de duurzaamheid en functionaliteit van het voegwerk. Een goede voegmortel moet voldoen aan bepaalde technische normen, zoals NEN-EN 998-2. Deze norm regelt de samenstelling en de prestaties van droge mortels. Daarnaast is het belangrijk dat de voegmortel een uitbloeiblokker bevat, zoals bij het product E1000 van Bruil. Deze blokker helpt bij het voorkomen van witte uitslag, een veelvoorkomend probleem bij voegwerk.

Voegmortels worden vaak gecertificeerd door KOMO of andere erkende certificeringsinstanties. Een kwaliteitsvoegmortel zorgt voor een sterkere hechting met de metselstenen en een langere levensduur van het voegwerk. Daarnaast zorgt het voor een betere weersbestendigheid en een mooiere afwerking.

Problemen voorkomen: witte uitslag en zetscheuren

Een van de meest voorkomende problemen bij voegwerk is witte uitslag, ook wel bekend als "uitbloei". Dit fenomeen treedt op wanneer zouten en andere bestanddelen in de mortel aan het oppervlak treden, waardoor een witte laag ontstaat. Dit is niet alleen een esthetisch probleem, maar kan ook wijzen op een slechte hechting of vochtproblemen.

Om witte uitslag te voorkomen, is het aanbevolen om voegmortels te gebruiken die een uitbloeiblokker bevatten. Daarnaast is het belangrijk om het metselwerk voldoende te laten drogen voordat het voegwerk wordt aangebracht. Bij nieuwe metselwerken wordt vaak aangeraden om ten minste twee weken te wachten voordat het voegen begint.

Zetscheuren kunnen ook optreden als het voegwerk te snel wordt uitgevoerd of als de mortel niet voldoende kan stollen. Dit is vaak het geval bij te korte wachttijden of onjuiste mengverhoudingen. Het gebruik van kwaliteitsmortel en het volgen van een duidelijk stappenplan helpen bij het voorkomen van dergelijke problemen.

Maatvoering en metselverbanden

Bij het ontwerpen en bouwen van metselwerk is het belangrijk om rekening te houden met de maatvoering van de bakstenen en de voegen. De maatvoering bepaalt de lengte en hoogte van de muur en heeft invloed op het metselverband. Bij een muuropening wordt vaak de volgende maatvoering gebruikt: t n x koppenmaat + voeg. Bij een muurdam geldt n x koppenmaat - voeg.

De koppenmaat is een essentieel begrip bij het bepalen van de afmetingen van het metselwerk. Het is de breedte van de baksteen plus het stootvoeg. Om de koppenmaat te bepalen, is het nodig om minstens 20 bakstenen te meten. De maatafwijkingen in de bakstenen kunnen variëren en hebben invloed op de regelmatigheid van het metselverband.

Bij het gebruik van andere metselverbanden, zoals klezorenverband, gelden specifieke regels. Zo dient bij klezorenverband elke laag te beginnen met een drieklezoor of een kop, en nooit met een strek. Bovendien mag er geen dubbele drieklezoor in één laag voorkomen.

Het gebruik van voegersbedrijven

Voegen van metselwerk is een complexe taak die vaak het beste uitgevoerd wordt door een ervaren voegersbedrijf. Deze bedrijven zijn gespecialiseerd in voegwerk, metselwerk en gevelrenovatie. Ze kunnen zowel het voegen uitvoeren als eventuele reparaties of verbouwingen uitwerken. In Nederland zijn er verschillende voegersbedrijven beschikbaar, die zowel regionaal als landelijk actief zijn. Ze bieden niet alleen voegwerk, maar ook advies over materialen, technieken en maatvoering.

Voor wie op zoek is naar een voegersbedrijf, is het aanbevolen om contact op te nemen met erkende en ervaren bedrijven. Dit garandeert niet alleen kwaliteit, maar ook een professionele uitvoering van het voegwerk. Voegersbedrijven zoals degenen die in bedrijvengidsen zoals "uw-adres" zijn gelijst, zijn meestal betrouwbaar en kunnen gerust aanbevolen worden.

Klaar te mengen versus zelf mengen

Bij het voegen van metselwerk kun je kiezen tussen kant-en-klare voegmortel en zelf mengen. Beide opties hebben hun voor- en nadelen. Kant-en-klare voegmortel is vaak makkelijker en sneller in gebruik. Het vereist minder voorbereiding en biedt garantie op kwaliteit en samenstelling. Aan de andere kant is het meestal duurder dan het zelf mengen van mortel.

Zelf mengen van voegmortel is een goedkoper alternatief, maar vereist wel meer kennis en precisie. Het is belangrijk om de juiste verhouding tussen cement en zand te gebruiken en om het mengsel grondig te mengen. Bovendien is het essentieel om het juiste type zand te gebruiken, zoals voegzand, dat speciaal is ontwikkeld voor het voegen van metselwerk.

Advies en ondersteuning

Vooral voor beginners kan het voegen van metselwerk een uitdaging zijn. Het is daarom aan te raden om bij twijfel altijd professioneel advies in te winnen. Voegersbedrijven en bouwmaterialenleveranciers zoals Bruil of Wienerberger bieden vaak persoonlijke begeleiding en advies over de juiste materialen, technieken en uitvoering. Ze kunnen je helpen bij het kiezen van de juiste voegmortel, het bepalen van de maatvoering en het uitvoeren van het voegwerk.

Samenvatting

Het voegen van metselwerk is een essentieel onderdeel van elk bouw- of renovatieproject. Het draagt bij aan de esthetiek, stabiliteit en duurzaamheid van het metselwerk. Zowel voor eigenaren als voor professionals is het belangrijk om de principes van voegtechniek goed te begrijpen. De keuze van de juiste voegmortel, het volgen van een duidelijk stappenplan en het voorkomen van problemen zoals witte uitslag en zetscheuren zijn cruciaal voor een succesvol resultaat.

Of je nu zelf aan de slag gaat of een voegersbedrijf inhuurt, het is aan te raden om kwaliteitsmaterialen te gebruiken en de juiste technieken toe te passen. Door aandacht te besteden aan detail en professionele advies in te winnen, zorg je voor een duurzaam en mooi resultaat dat jarenlang meegaat.

Bronnen

voegsel