Ankers in metselwerk: juiste aanpak bij boren en voegherstel

Published by Redactie on augustus 30, 2025 | Category metselwerk

Inleiding

Bij het uitvoeren van renovaties of constructieve versterkingen van metselwerk is het aanbrengen van ankers een essentiële techniek. In het bijzonder bij het boren in metselwerk en voegen, is het gebruik van de juiste materialen en methoden van doorslaggevend belang voor de duurzaamheid en veiligheid van de constructie. De SOURCE DATA bevat informatie over spiraalankers, chemische ankers, kozijnankers en de problematiek rond roestvorming en herstelmethoden. In deze artikelen worden de relevante technieken, materialen en aanbevelingen voor ankers in metselwerk uitgebreid besproken, met nadruk op de juiste aanpak bij boren in voegen en het herstellen van scheuren. De informatie is afgeleid uit technische en professionele bronnen, waardoor het artikel gericht is op zowel professionals als do-it-yourself-aanbieders die betrokken zijn bij renovatieprojecten of gevelherstel.

Problematiek: Ankers in metselwerk

Kozijnankers en roestvorming

Een van de voornaamste problemen bij ankers in metselwerk is de roestvorming, vooral bij kozijnankers die in het verleden in houten gevelvullingen zijn aangebracht. Zoals aangegeven in de SOURCE DATA, zijn deze ankers vaak in spouwmuurconstructies gebruikt, wat leidt tot schade wanneer de ankers roesten. Roestende kozijnankers veroorzaken vaak het loskomen van metselstenen, wat niet alleen esthetische schade veroorzaakt, maar ook gevaarlijk kan zijn voor passanten. Daarnaast drukt het roestende anker het metselwerk uiteen of op, wat leidt tot scheuren in lintvoegen en een verlies van het homogene karakter van het gevelmetselwerk.

Een belangrijk aspect bij de herstelmaatregelen is het verwijderen van deze roestende kozijnankers. In het verleden werd vaak alleen het voegwerk vernieuwd, maar de roestende ankers werden genegeerd. Dit heeft geleid tot langdurige schade, waarbij waterophopingen in scheuren bij vorst uitzetten en schade verder verslechteren. Dit effect is vooral merkbaar bij bakstenen die slecht hechten aan de mortel. Het constructief herstellen van gevelmetselwerk is in zulke gevallen vaak kostbaar en ingrijpend.

Daarom is het noodzakelijk om bij renovaties of inspecties van metselwerk te letten op de aanwezigheid van roestende kozijnankers. Deze moeten zo snel mogelijk worden verwijderd om verdere schade te voorkomen.

Problemen bij het boren in kalkzandsteen

Bij het boren in metselwerk, met name in kalkzandsteen, kan het voorkomen dat de stenen los trillen bij het boren. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij het aanbrengen van ankers of bevestigingsmiddelen voor zware objecten zoals houtkachels. Een gebruiker beschrijft in de SOURCE DATA dat hij een kalkzandstenen wand aan het metselen was, met als doel het bevestigen van een houtkachel. Tijdens het boren voor ankers kwam een steen los te trillen, wat hem zorgen baarde over de hechting van de mortel.

Het probleem hier is waarschijnlijk te vinden in de rijpingstijd van de mortel. De gebruiker had de mortel volgens gebruiksaanwijzing aangemaakt en de stenen nat gemaakt, maar de hechting was na één dag nog niet volledig gestabiliseerd. Dit wijst op het feit dat bij zware bevestigingen enkel het wachten op rijping niet voldoende is. In zulke gevallen kan het verstandig zijn om de boren eerst uit te voeren voordat de mortel volledig rijpt, zodat het risico op loskomen wordt verkleind.

Technieken voor het herstellen van scheuren en voegen

Spiraalankers en ankermortel

Een bewezen methode voor het herstellen van scheuren in metselwerk is het gebruik van spiraalankers gemaakt van roestvast staal en ankermortel. Deze methode is geschikt voor zowel professionals als ervaren DIY-ers en biedt een duurzame oplossing zonder het noodzakelijk maken van sloop- en herstelwerk.

De spiraalankers zijn ontworpen om eventuele beweging van het metselwerk op te vangen, wat bijdraagt aan de flexibiliteit van de constructie. De ankermortel zorgt voor een sterke hechting tussen het anker en het metselwerk. Voor het correcte gebruik van deze methode zijn er enkele stappen:

Voegen uitslijpen: De scheuren worden voorbereid door de voegen iets dieper te maken.
Spiraalwapening plaatsen: De roestvrijstalen wapening wordt in de voeg gelegd.
Vastzetten met ankermortel: Deze mortel hecht stevig en blijft flexibel bij kleine bewegingen.
Afwerken: Na droging is de scheur nauwelijks nog zichtbaar.

Deze methode is vooral geschikt voor het herstellen van scheuren veroorzaakt door oorzaken zoals verzakking, temperatuurwisselingen of verouderde mortel. Het belangrijkste is dat scheuren niet simpelweg dicht worden gesmeerd, omdat dit vaak leidt tot terugkerende problemen.

Wapening en voegbreedte

De keuze van de wapening hangt af van de voegbreedte. Voor een voeghoogte van 6-8 mm wordt een wapening van 4.5 mm diameter aangeraden. Voor een voeghoogte van 8-10 mm een wapening van 6 mm, voor 11-14 mm 8 mm en voor 14-16 mm 10 mm. De wapening is gemaakt van roestvast staal, zodat roestvorming volledig wordt uitgesloten.

Deze aanbevelingen zijn afkomstig uit de SOURCE DATA en zijn bedoeld om de juiste wapening te selecteren op basis van de voegbreedte. Het is belangrijk om deze richtlijnen nauwkeurig op te volgen om de stabiliteit van het metselwerk te waarborgen.

Chemische ankers in holle en massieve stenen

Chemische ankers, ook wel lijmankers of injectiemortel genoemd, worden vaak gebruikt voor het bevestigen van zware constructies zoals draadeinden, bouten, hekwerken, balustrades en machines. Deze ankers worden zowel in beton als in steen gebruikt en creëren een sterke verbinding die hoge trek- en schuifbelastingen kan weerstaan.

Bij het gebruik van chemische ankers in holle stenen is het noodzakelijk om een zeefhuls toe te passen. Deze huls voorkomt dat de lijmanker in de holtes van de steen wegtrekt, wat kan leiden tot een minder betrouwbare bevestiging.

De aanbevolen stappen bij het werken met chemische ankers zijn:

Boor een gat in de juiste diameter. Gebruik een boortabel om de correcte maat te bepalen.
Maak het boorgat schoon. Gebruik een blaasbalg of perslucht om stof en puin te verwijderen. Blaas minstens vier keer uit vanaf de achterkant van het gat en borstel het gat vier keer met een staalborstel.
Injecteer het lijmanker. Vul het gat voor ongeveer twee derde met lijmanker.
Controleer en bevestig. Zorg dat het draadeind vrij is van stof en breng het met een draaiende beweging in het gat. Let op de uithardingstijd en controleer het aandraaimoment.

Deze methode is geschikt voor zware toepassingen en vereist nauwkeurigheid bij het uitvoeren van de stappen om de bevestiging veilig en duurzaam te maken.

Aanbevelingen bij het aanbrengen van ankers in metselwerk

Voorbereiding en timing

Een cruciale factor bij het aanbrengen van ankers in metselwerk is de timing. Zoals duidelijk blijkt uit de SOURCE DATA, is het aanbrengen van ankers of boren in metselwerk direct na het metselen vaak niet veilig. De mortel moet voldoende rijpen en hechten voordat zware bevestigingen kunnen worden uitgevoerd. In de praktijk kan het verstandig zijn om minstens 48 tot 72 uur te wachten voordat er wordt geboord of ankers worden aangebracht. Dit geldt vooral voor zware objecten zoals houtkachels.

Daarnaast is het verstandig om eventueel eerst de boren uit te voeren en pas daarna met het metselen te beginnen. Dit voorkomt schade aan de stenen en zorgt voor een steviger ankerpunt.

Controle op bestaande ankers

Tijdens inspecties of renovaties is het essentieel om bestaande ankers te controleren. Roestvorming bij kozijnankers is een bekende oorzaak van loskomen stenen en scheuren. Deze ankers moeten zo snel mogelijk worden verwijderd en vervangen door roestvaste alternatieven. Dit helpt om verdere schade te voorkomen en de stabiliteit van het metselwerk te behouden.

Kwaliteit van mortel en voegwerk

De kwaliteit van het voegwerk speelt een grote rol in de duurzaamheid van metselwerk. Een vakman (voeger) gebruikt het juiste gereedschap en heeft een specifieke techniek ontwikkeld om een nette afwerking te verkrijgen. Het voegwerk bestaat uit kalk of cement met bindmiddel en wordt afgemaakt met schoon leidingwater. De gevel en bakstenen worden bevochtigd voordat het voegwerk begint, wat helpt bij het vermijden van verdroging en het optimaliseren van de hechting.

Het resultaat van het voegwerk is afhankelijk van meerdere factoren, zoals het gebruik van het juiste gereedschap, de kwaliteit van de mortel, de bevochtiging en de omstandigheden tijdens de uitvoering. In de praktijk kunnen er verschillende soorten voegwerk voorkomen, waaronder borstelvoeg, grove voeg, witte uitslag en waterdicht voegwerk.

Conclusie

Het aanbrengen van ankers in metselwerk vereist zorgvuldige voorbereiding en het gebruik van de juiste materialen en technieken. Roestvorming bij kozijnankers is een bekende oorzaak van schade aan metselwerk, en deze ankers moeten zo snel mogelijk worden verwijderd. Bij het herstellen van scheuren zijn spiraalankers en ankermortel een bewezen oplossing die duurzaam en effectief is. De keuze van de wapening hangt af van de voegbreedte en het gebruik van roestvast staal is essentieel.

Chemische ankers zijn geschikt voor zware toepassingen en vereisen nauwkeurig uitvoeren van de stappen om een sterke en betrouwbare bevestiging te verkrijgen. Het boren in metselwerk moet worden uitgevoerd op het juiste moment, en het is verstandig om te wachten met zware bevestigingen totdat de mortel volledig hecht.

Tijdens renovaties en inspecties is het belangrijk om bestaande ankers te controleren en eventueel te vervangen. De kwaliteit van het voegwerk beïnvloedt de duurzaamheid van het metselwerk, en het gebruik van een vakman is aan te raden voor het uitvoeren van kwaliteitsvol voegwerk.

Door deze richtlijnen en aanbevelingen op te volgen, kunnen zowel professionals als DIY-ers een veilige en duurzame oplossing bereiken bij het aanbrengen van ankers in metselwerk.