Anker in metselwerk correct inboren: Aanbevelingen, technieken en veiligheid

Published by Redactie on augustus 30, 2025 | Category metselwerk

Bij renovatieprojecten, constructieve versterkingen of bouwactiviteiten in metselwerk is het correct inboren van ankers van groot belang. Zowel de functionele prestaties als de duurzaamheid van een constructie worden beïnvloed door de kwaliteit van de verankering. Dit artikel biedt een gedetailleerde uitleg over de technieken, aanbevelingen en voorzichtigheidspunten bij het inboren van ankers in metselwerk. De informatie is gebaseerd op geraadpleegde bronnen die gericht zijn op de praktijk van bouwkundige verankering, betonboring en specifieke richtlijnen voor lijm- en mechanische ankers.

Inleiding

Ankers in metselwerk worden gebruikt voor de bevestiging van allerlei elementen, zoals constructieve stutten, gevelversterkingen, ventilatiebuizen of accessoires. Het inboren van deze ankers vereist zorgvuldig plannen, nauwkeurig uitvoeren en het volgen van fabrieksaanbevelingen. Aanpassing aan de materialen (zoals baksteen, mortel of beton) en de omgeving (zoals vocht of zoutgehalte) is essentieel. In dit artikel wordt ingegaan op de technische voorwaarden, aanbevolen afstanden, bevestigingstechnieken en veiligheid bij het inboren van ankers in metselwerk.

Aanbevelingen voor het inboren van ankers dichtbij randen

Het inboren van ankers in de buurt van randen van metselwerk vereist extra aandacht. In dit geval moeten de aanbevelingen van de ankerfabrikant strikt worden opgevolgd. Dit geldt zowel voor de ruimte tussen de ankers als voor hun afstand tot de rand van het metselwerk.

Minimale afstand tot de rand

Volgens richtlijnsteigers.nl dient een anker zich minstens één metseleenheid van de rand van het metselwerk te bevinden. In de praktijk betekent dit dat het anker zich minstens 300 mm van de rand moet bevinden. Deze afstand is van belang om de stabiliteit en dragend vermogen van de constructie te waarborgen. Bij het ontbreken van specifieke instructies van de fabrikant moet deze afstand worden aangehouden om eventuele schade of onvoldoende bevestiging te voorkomen.

Plaatsing van ankers in paren of groepen

Als ankers in paren of groepen worden gebruikt, moet de onderlinge afstand zodanig worden gekozen dat de ankers niet in dezelfde metselsteen, maar in twee naast elkaar gelegen metselstenen worden gemonteerd. Dit voorkomt dat de belasting op één enkele steen wordt geconcentreerd en helpt zo bij het verdeling van de druk over meerdere elementen.

Verwijderen van pleisterwerk bij bepleisterd metselwerk

Als het metselwerk is bepleisterd, is het van belang om de exacte positie van de metselstenen te bepalen. Dit kan door het verwijderen van het pleisterwerk of door het boren van testgaten. Pas na deze controle mag het anker worden ingeboren. Deze stappen zijn essentieel om schade aan het metselwerk of het anker zelf te voorkomen.

Aanbevelingen voor het booren van gaten

Het booren van gaten in metselwerk is een kritische stap bij het inboren van ankers. Het vereist zowel technische vaardigheden als het gebruik van juiste gereedschap. De gatdiameter en -diepte moeten precies volgens de instructies van de ankerfabrikant zijn. Dit zorgt ervoor dat het anker zijn volledige functie kan uitoefenen en de vereiste belasting kan dragen.

Juiste diameter en diepte

De gatdiameter moet minstens de breedte van de metselvoegen bedragen. Dit is vooral van toepassing op lijmankers, waarbij het contactoppervlak tussen het anker en de wand van het gat van groot belang is. De gatdiepte moet zodanig zijn dat het anker volledig in het vaste gedeelte van de metselsteen is ingeboren en niet in de voeg. Dit vermindert het risico op losse bevestiging of het ontrafelen van de mortel.

Schoonmaken van het gat

Het schoonmaken van het gat is een essentieel onderdeel van het proces. Bij het inboren van lijmankers is het schoonmaken extra belangrijk. Het gat moet grondig worden schoongemaakt door middel van borstelen met een stijve ronde borstel (met een diameter gelijk aan die van het gat) en het blazen met een pomp met groot volume. Dit zorgt ervoor dat geen stof of puin in het gat achterblijft, wat anders kan leiden tot een mindere hechting of het verlagen van de dragend vermogen van het anker.

Voorbeeldtabel: Diameter en diepte

De volgende tabel toont een overzicht van aanbevolen gatdiameters en diepten afhankelijk van de diameter van het draadeind:

Diameter Draadeind	Aanbevolen Gatdiameter	Minimale Diepte	Maximale Diepte
M8	10 mm	50 mm	80 mm
M10	12 mm	60 mm	90 mm
M12	14 mm	70 mm	100 mm
M16	18 mm	90 mm	120 mm
M20	24 mm	110 mm	140 mm
M24	28 mm	130 mm	160 mm

Deze gegevens zijn afkomstig uit de richtlijnen van richtlijnsteigers.nl en chemisch-anker.nl. Het is aan te raden om deze aantallen als uitgangspunt te gebruiken en bij twijfel de instructies van de ankerfabrikant te raadplegen.

Technieken voor het inboren van ankers

Er zijn verschillende technieken voor het inboren van ankers in metselwerk, afhankelijk van de soort anker, het materiaal van de metselsteen en de belasting die het anker moet dragen. De twee belangrijkste technieken zijn mechanische verankering en chemische verankering.

Mechanische verankering

Mechanische verankering is een snelle en directe methode waarbij het anker mechanisch in het gat wordt ingeklemd of uitgezet. Deze methode is geschikt voor situaties waar snelheid en hoge treksterkte belangrijk zijn. Een veelgebruikte vorm is de keilbout, die door het aandraaien een mechanische klemvorm creëert in het gat.

Voordelen van mechanische verankering: - Snelle uitvoering - Hoge treksterkte - Geen afhankelijkheid van uithardingsprocessen

Nadelen van mechanische verankering: - De bevestiging is afhankelijk van de kwaliteit van het gat en de exacte diepte - Minder geschikt in losse of slecht samengestelde metselstenen

Chemische verankering

Chemische verankering maakt gebruik van lijm of injectiematerialen om het anker in het gat te bevestigen. Deze methode is geschikt voor zowel metselwerk als beton en biedt goede hechting in moeilijk toegankelijke gaten of bij het gebruik van grote ankers.

Voordelen van chemische verankering: - Goede hechting in zowel beton als metselwerk - Mogelijkheid tot aanscherping van de bevestiging - Minder afhankelijk van de exacte diepte van het gat

Nadelen van chemische verankering: - Uithardingsprocessen vereisen tijd en aandacht voor temperatuur- en vochtcondities - Noodzaak om het gat grondig schoon te maken en puin te verwijderen

Bij het gebruik van chemische verankering zijn er specifieke stappen te volgen, zoals het booren van een gat met de juiste diameter, het schoonmaken van het gat, het injecteren van lijm en het insteken van het anker. Deze stappen zijn essentieel om een sterke en duurzame bevestiging te garanderen.

Veiligheid en kwaliteit

Het inboren van ankers in metselwerk vereist niet alleen technische kennis, maar ook aandacht voor veiligheid en kwaliteit. Bij het boren in metselwerk kan men verwerende stof vrijkomen. Daarom is het aan te raden om het boren "nat" uit te voeren, zoals beschreven op de website van vbhworks.nl. Dit houdt het stof in en zorgt voor een zuinigere en veiligere werkomgeving. Na het boren dient het puin en het stof zorgvuldig te worden verwijderd, zodat de werkplek schoon en netjes achtergebleven is.

Uitvoering van proeven

Bij grote projecten is het aan te raden om inleidende en steekproeven uit te voeren. Deze proeven geven een indicatie van de kwaliteit van de bevestiging en helpen bij het testen van de belastingdracht van de ankers. Bij metselwerk is het aanbevolen om 10% van het totale project onderworpen te stellen aan proeven. Dit is een maatregel om mogelijke problemen vroegtijdig te detecteren en de kwaliteit van de constructie te waarborgen.

Verankering in zilte of vochtige omgevingen

In zilte of vochtige omgevingen, zoals langs de Noordzeekust, kunnen specifieke problemen optreden met metselwerk en verankering. Het zilte klimaat zorgt ervoor dat bakstenen en mortel meer zout opnemen, afhankelijk van de porositeit en leeftijd van het metselwerk. Dit zout trekt vocht aan en houdt het langer vast, wat kan leiden tot degradatie van mortel, roestvlekken op stalen ankers en thermische verliezen in spouwmuurconstructies.

In zo’n situatie is het aan te raden om ankers te kiezen die bestand zijn tegen roestvorming. Bovendien dient men aandacht te besteden aan de kwaliteit van het pleisterwerk en de ventilatie van het metselwerk om vochtverzadiging te voorkomen. Bij spouwmuurconstructies is het gebruik van stalen ankers minder aan te raden, tenzij deze extra verankerd of beschermd zijn tegen corrosie.

Conclusie

Het inboren van ankers in metselwerk is een kritische bouwkundige activiteit die aandacht vraagt voor technische voorwaarden, veiligheid en kwaliteitsborging. Door de aanbevelingen van de ankerfabrikant te volgen, de juiste gatdiameter en -diepte te kiezen en de gaten grondig schoon te maken, kan men zorgen voor een sterke en duurzame bevestiging. Aanvullend hierop is het belangrijk om rekening te houden met de omgeving, zoals vocht of zout, die de levensduur van de ankers en het metselwerk kunnen beïnvloeden.

Zowel mechanische als chemische verankering hebben hun eigen voor- en nadelen. Afhankelijk van het project en het type metselwerk kan men kiezen voor een van deze methoden of beide combineren. In grote projecten is het verstandig om proeven uit te voeren om de kwaliteit van de bevestiging te testen en mogelijke problemen vroegtijdig op te sporen.

De uitvoering van het inboren van ankers vereist niet alleen technische kennis, maar ook aandacht voor veiligheid, schoonheid en het respect voor de omgeving. Door zorgvuldig te plannen en de aanbevelingen van de experts te volgen, kan men een sterke en duurzame constructie realiseren.