Baksteen metselwerk: formaten, materialen, kosten en kopen

Published by Redactie on augustus 30, 2025 | Category metselwerk

Baksteen metselwerk is een fundamentele techniek in de bouw- en renovatiebranche. Het gebruik van bakstenen dateert al duizenden jaren, en sinds de middeleeuwen zijn ze een veelgebruikt bouwmateriaal in West-Europa. In Nederland zijn bakstenen niet alleen bekend om hun duurzaamheid en esthetiek, maar ook om hun toepasbaarheid in diverse constructies, zoals gevels, muren en spouwconstructies. Het kiezen van het juiste type baksteen, maat, en kwaliteit is van groot belang om zowel esthetisch als functioneel te voldoen aan de eisen van een project.

In dit artikel geven we een overzicht van de meest voorkomende soorten metselstenen, hun formaten, materialen, toepassingen, kosten en aankoopopties. We gebruiken gegevens uit betrouwbare bronnen, zoals leveranciers en bouwmarkten, om een compleet en feitelijke beschrijving te bieden.

Soorten en formaten van metselstenen

Metselstenen worden gecategoriseerd op basis van hun maat, vorm en productie. In de praktijk zijn er verschillende formaten en afwerkingen die elk hun eigen toepassing en esthetiek hebben. Hieronder geven we een overzicht van de meest voorkomende metselsteenformaten in Nederland.

Waalformaat

De Waalformaat is de standaardmaat in Nederland en heeft afmetingen van 210 x 100 x 50 mm. Deze maat is ideaal voor het meeste metselwerk, vooral gevelconstructies. Voor 1 m² metselwerk zijn ongeveer 75 stenen nodig. Waalformaat bestaat uit zowel vormbak als handvorm stenen, afhankelijk van de gewenste structuur.

Vormbak stenen: Geproduceerd in een vorm, met een glad oppervlak. Vaak gebruikt in moderne gevelconstructies.
Handvorm stenen: Gemaakt door handmatig vormgeving, met een karakteristieke en authentieke structuur. Vaak gekozen voor klassieke of historische stijlen.

Dikformaat

De dikformaat heeft afmetingen van 240 x 115 x 52 mm. Door het grotere formaat kan metselwerk sneller worden uitgevoerd, aangezien minder voegen nodig zijn. Voor 1 m² metselwerk zijn ongeveer 58 stenen nodig.

Kleinformaat

De kleinformaat is 180 x 85 x 40 mm en wordt vaak gebruikt in interieurbouw of kleinere constructies. Het maatverhouding maakt dit type geschikt voor detailwerken of in combinatie met andere materialen.

Langformaat

Deze stenen zijn 290 x 90 x 40 mm en worden vooral gebruikt in gevelconstructies waar een langer profiel gewenst is. Ze zijn meestal van klei (gebakken) en worden geproduceerd in vormbakken.

Betonstenen

Betonstenen zijn van beton en hebben een standaardmaat van ongeveer 300 x 100 x 80 mm. Ze zijn geschikt voor zowel interieur- als exterieurbouw, en worden vaak gebruikt in constructies waar extra sterkte of isolatie vereist is.

Kalkzandstenen

Kalkzandstenen worden gemaakt van kalk en zand en hebben variabele afmetingen, zoals 214 x 100 x 73 mm. Ze zijn erg sterk en geschikt voor zowel drukbelaste muren als gevels.

Materialen en productieprocessen

De keuze van het materiaal van een metselsteen heeft een directe invloed op de duurzaamheid, uiterlijk en toepassing van het metselwerk. De drie meest voorkomende materialen zijn:

Klei (gebakken)

Klei is het oudste en meest gebruikte materiaal voor bakstenen. Het wordt in vormen of handmatig geprepareerd, en daarna gebakken in een oven. De resulterende stenen zijn zeer duurzaam en geschikt voor zowel interieur- als exterieurbouw.

Vormbak stenen: Strakke, moderne uitstraling.
Handvorm stenen: Authentieke, unieke structuur.
Wasserstrich stenen: Geschaafde oppervlakte, zachte textuur.
Getrommelde stenen: Kunstmatig verouderd uiterlijk.

Beton

Betonstenen worden gemaakt door mengsels van cement, zand en water te persen in vormen. Ze zijn vaak gebruikt in constructies waar extra sterkte nodig is, zoals in spouwmuren of in voorgeschoten gevels.

Kalkzand

Kalkzandstenen zijn gemaakt van kalk en zand en worden vaak gebruikt in zware constructies. Ze zijn sterk, duurzaam en geschikt voor zowel droge als vochtige omstandigheden.

Toepassingen van baksteen metselwerk

Baksteen metselwerk is uiterst veelzijdig en kan worden toegepast in diverse situaties, zowel in nieuwbouw als in renovatieprojecten.

Gevelconstructies

In gevelconstructies wordt baksteen metselwerk vaak gebruikt als buitenblad in combinatie met een houtskelet of spouwconstructie. De meeste gevelstenen zijn voorzien van een frog, wat een holte is in de steen om het metselwerk lichter te maken en voor betere verankering.

Spouwconstructies: In combinatie met houtskelet of betonconstructies.
Dubbele muren: Traditionele constructie zonder spouw.
Externe metselwerk: Voor klassieke of moderne gevels.

Spouwconstructies

In spouwconstructies wordt een baksteenmetselblad gebruikt, meestal in combinatie met een binnenblad van hout of beton. Het spouwblad wordt verankerd met spouwankers. Echter, verzinkte spouwankers hebben een beperkte levensduur en kunnen slijten in een vochtig klimaat. De levensduur van dergelijke ankers ligt rond de 25 tot 35 jaar, terwijl de levensduur van de gevelconstructie langer is.

Interieurbouw

Binnenmetselwerk wordt vaak gebruikt voor scheidingsmuren, wandverlijning of in de bouw van open haarden. Hierbij worden vaak vuilwerk of betonstenen gebruikt, aangezien de esthetiek minder belangrijk is dan de functie.

Open haarden en schoorsteenconstructies

Vuurvaste stenen worden gebruikt in de bouw van open haarden, schoorstenen en kachelconstructies. Ze zijn speciaal ontworpen om hoge temperaturen te weerstaan en worden meestal van klei gemaakt.

Kosten en aankoopopties

De kosten van metselstenen zijn afhankelijk van het type, maat, kwaliteit en leverancier. In Nederland zijn bakstenen meestal verkocht per 1.000 stuks, en de prijzen variëren van €300 tot €1.200 per 1.000 stuks. Hieronder geven we een overzicht van typische prijzen en aankoopopties.

Prijzen per formaat en type

De volgende tabel geeft een overzicht van de gemiddelde prijzen per 1.000 stuks, op basis van leveranciers en groothandels:

Type metselsteen	Formaat (L x B x H in mm)	Materiaal	Prijs (gemiddeld per 1000 stuks)
Waalformaat	210 x 100 x 50	Klei (gebakken)	€400 – €600
Dikformaat	240 x 115 x 52	Klei (gebakken)	€500 – €700
Kleinformaat	180 x 85 x 40	Klei of beton	€350 – €500
Langformaat	290 x 90 x 40	Klei (gebakken)	€600 – €850
Betonsteen	ca. 300 x 100 x 80	Beton	€300 – €450
Kalkzandsteen	varieert	Kalkzand	€250 – €400

Prijs per stuk

Per stuk liggen de prijzen tussen €0,20 en €0,85, afhankelijk van het type en de aankoopomstandigheden. Sommige groothandels bieden scherpe deals aan, zoals €0,16 per stuk voor vuilwerk of restpartijen.

Waalformaat vormbak stenen: €0,27 per stuk (bijvoorbeeld Wienerberger).
Vuilwerk stenen: €0,16 tot €0,35 per stuk.
Restpartijen: Vanaf €0,29 per stuk, afhankelijk van leverancier.

Aankoopopties

Bakstenen kunnen zowel online als in de fysieke wereld worden gekocht. Elke optie heeft zijn eigen voordelen:

Online kopen: Vaak goedkoper bij groothandels en restpartijen. Voorbeelden zijn Steenhandel Geurds, Bouwmaat, Gamma en Gadero.
Fysiek kopen: Voordelen zoals beoordeling van het materiaal, deskundig advies en directe aflevering. Lokale steenhandelaren, zoals Kijkopsteen, zijn betrouwbaar voor specialistisch advies.

Bijvoorbeeld, Bos en Sluiter bouwmaterialen biedt vuilwerk stenen vanaf €0,16 per stuk. Steenhandel Geurds heeft ruim 150 soorten bakstenen uit voorraad leverbaar, inclusief vuilwerk, vormbak en handvorm stenen.

Kwaliteit en toepassingsgebieden

De kwaliteit van metselstenen is belangrijk voor de duurzaamheid en het uiterlijk van het project. Hieronder geven we een overzicht van de verschillende kwaliteitsgraden en hun toepassingsgebieden.

Nieuwe stenen

Nieuwe metselstenen zijn ideaal voor nieuwbouwprojecten en gevelconstructies waar esthetiek en duurzaamheid belangrijk zijn. Ze zijn meestal van hoogwaardige kwaliteit en geschikt voor zowel binnen- als buitenmetselwerk.

Vuurvaste stenen

Vuurvaste stenen zijn speciaal ontworpen voor gebruik in open haarden, kachelconstructies en schoorstenen. Ze kunnen hoge temperaturen weerstaan en zijn meestal van klei gemaakt.

Vuilwerk stenen

Vuilwerk of "2e keus" stenen zijn stenen met kleine beschadigingen, oneffenheden of kleurvariaties. Ze zijn vaak goedkoper en geschikt voor interieurbouw of achterliggende muren waar het uiterlijk minder belangrijk is.

Restpartijen

Restpartijen zijn partijen die niet volledig verkocht zijn. Ze worden vaak als actie aangeboden en zijn ideaal voor projecten waar esthetiek minder belangrijk is. Ze zijn vaak zeer goedkoop, en leveranciers zoals Nowee en Steenhandel Geurds bieden regelmatig scherpe deals.

Aankoopadvies en tips

Kies het juiste type en maat

De keuze van het juiste type en maat metselsteen is afhankelijk van het project. Voor gevelconstructies is de Waalformaat standaard, terwijl voor interieurbouw vaak vuilwerk of betonstenen gebruikt worden.

Kijk naar de kwaliteit

Controleer de kwaliteit van de stenen voordat u ze koopt. Voor nieuwbouwprojecten is het verstandig om nieuwe of strengpers stenen te kiezen. Voor interieurbouw zijn vuilwerk of restpartijen vaak goed genoeg.

Koop bij betrouwbare leveranciers

Koop metselstenen bij leveranciers met goede reputatie. Bekende merken in Nederland zijn Wienerberger, Bouwmaat, Gamma en Gadero. Ook lokale steenhandelaren zoals Steenhandel Geurds zijn betrouwbaar voor maatwerk en advies.

Koop in bulk

Kopen in bulk is vaak goedkoper. Groothandels zoals Nowee en Steenhandel Geurds bieden regelmatig scherpe deals op restpartijen en vuilwerk stenen.

Conclusie

Baksteen metselwerk is een fundamentele techniek in de bouw- en renovatiebranche. De keuze van het juiste type, maat en kwaliteit van metselsteen is van groot belang voor het resultaat van een project. In Nederland zijn er diverse formaten en materialen beschikbaar, zoals Waalformaat, Dikformaat, Kalkzandstenen en Betonstenen, elk met hun eigen toepassingsgebieden.

De kosten van metselstenen variëren vanaf €0,16 per stuk, afhankelijk van het type en de aankoopomstandigheden. Aankoopopties zijn zowel online als fysiek beschikbaar, en het kiezen van een betrouwbare leverancier is belangrijk voor kwaliteit en prijs.

Of u nu nieuwbouw of renovatie plannet, het kiezen van het juiste metselwerk is essentieel voor een duurzaam en esthetisch resultaat. Door de juiste informatie te gebruiken en advies van betrouwbare leveranciers in te schakelen, kunt u ervoor zorgen dat uw project sluit aan bij zowel functionele als esthetische eisen.

Bronnen

baksteen
600