Cementlaag als afwerking van metselwerk: een duurzame en functionele oplossing voor gevelrenovatie

Published by Redactie on augustus 30, 2025 | Category metselwerk

Inleiding

Cementeren is een wijdverspreide techniek in de bouwsector, vooral bij gevelrenovatie. Het betreft het aanbrengen van een laag cementmengsel op het metselwerk van een buitenmuur. Deze techniek wordt vooral toegepast op oude en verweerde gevels om de esthetiek te verbeteren en de structuur te beschermen tegen weersinvloeden. Het cementeren van metselwerk is een goedkope, snelle en onderhoudsvriendelijke methode die bovendien niet afsluitend is voor de dampdruk van de muur.

In dit artikel wordt ingegaan op wat cementeren inhoudt, hoe het werkt, welke voordelen het biedt, en wat er moet worden overwogen bij het toepassen van deze methode. Daarnaast wordt aandacht besteed aan de technische kant van cementeren, zoals het gebruik van cementmortels en het belang van een juiste samenstelling. Het artikel is bedoeld voor eigenaren, bouwbedrijven en professionals die betrokken zijn bij renovatieprojecten. Het doel is om een overzicht te geven van de toepassing van cementeren als afwerking van metselwerk, op basis van technische en praktische informatie uit betrouwbare bronnen.

Wat is cementeren?

Cementeren is een gevelrenovatiemethode waarbij een laag cementmengsel wordt aangebracht op het metselwerk van een buitenmuur. Het mengsel bestaat meestal uit cement en zilverzand, en wordt vaak ook gekleurd om een esthetische uitstraling te verkrijgen. Deze techniek wordt vooral toegepast op oude en verweerde gevels waarbij het metselwerk niet meer optimaal functioneert of waar visuele imperfectionen zichtbaar zijn.

Bij cementeren wordt de muur voorzien van een dunne of dikke laag cement, afhankelijk van het gewenste resultaat. Een dunne laag laat de oorspronkelijke structuur van de muur zichtbaar, zoals de stenen en de voegen, terwijl een dikker laag de gevel volledig afwerkt met een egale oppervlakte. De techniek heeft de voordelen dat de muur wordt beschermd tegen vocht, vorst en andere weersinvloeden, en dat het cementmengsel vaak direct gekleurd kan worden, waardoor het niet nodig is om de gevel later te schilderen.

De term "slempwerk" wordt vaak gebruikt om het resultaat van cementeren te beschrijven. Slempwerk is een technisch begrip dat aanduidt dat het cementmengsel over de stenen en voegen wordt aangebracht, waardoor de gevel een homogene afwerking krijgt. Deze techniek is een duurzame en efficiënte methode om gevels te renoveren zonder de onderliggende structuur volledig te veranderen of te herstellen.

Hoe werkt cementeren van metselwerk?

Het cementeren van metselwerk verloopt in meerdere stappen. Eerst wordt de gevel grondig schoongemaakt om losse materialen, vuil en schimmel te verwijderen. Daarna wordt het cementmengsel bereid, meestal op basis van cement, zilverzand en water. In sommige gevallen wordt het mengsel gekleurd door pigmenten toe te voegen.

Het mengsel wordt met een troggel of handwerktuig over het metselwerk aangebracht, waarbij zowel de stenen als de voegen worden bedekt. Het is belangrijk dat de laag homogeen is en dat er geen gaten of ongelijkheden ontstaan. Na het aanbrengen wordt het cementmengsel gelaten uitdrogen, waarna eventueel een tweede laag wordt aangebracht als het resultaat niet optimaal is.

Een belangrijk aspect van cementeren is dat de muur niet afgesloten wordt. De cementlaag is damp-open, wat betekent dat de muur nog steeds kan ademen. Dit is van groot belang om vochtproblemen te voorkomen, omdat de dampdruk vanuit de muur niet vastloopt. Een cementlaag die niet afsluitend is, zorgt dus voor een betere luchtcirculatie en voorkomt condensvorming.

Voordelen van cementeren van metselwerk

Het cementeren van metselwerk biedt verschillende voordelen, zowel vanuit een functioneel als esthetisch perspectief.

1. Bescherming tegen weersinvloeden

Een van de belangrijkste voordelen van cementeren is dat de muur beter wordt beschermd tegen weersinvloeden zoals vocht, vorst en wind. Het cementmengsel vormt een stevige laag die de metselstenen en voegen versterkt en tegelijkertijd voorkomt dat schade optreedt door slijtage of verweer.

2. Verberging van schade en oneffenheden

Bij oudere gevels is het vaak moeilijk om schade, kleurverschillen of oneffenheden volledig te herstellen. Cementeren maakt het mogelijk om deze imperfectionen te verbergen zonder dat de onderliggende structuur volledig vernieuwd hoeft te worden. Dit is een snelle en kostenefficiënte manier om de gevel opnieuw te geven.

3. Duurzame en onderhoudsvriendelijke oplossing

In vergelijking met andere gevelrenovatiemethoden, zoals het opnieuw voegen of het volledige herstellen van een muur, is cementeren een duurzamere en onderhoudsvriendelijkere oplossing. De cementlaag is robuust en vereist weinig onderhoud, wat betekent dat de gevel jarenlang goed functioneert zonder dat er herhaalde interventies nodig zijn.

4. Esthetische verfraaiing

Door het cementeren van de gevel kan de muur een uniforme uitstraling krijgen. De standaardkleur is grijsgrijs, maar het mengsel kan ook gekleurd worden, waardoor het mogelijk is om een kleur te kiezen die past bij de architectuur of het persoonlijke smaakprofiel van de eigenaar. Dit maakt het cementeren een aantrekkelijke optie voor eigenaren die hun woning visueel willen verfraaien.

5. Blijvende ademende afwerking

De cementlaag is damp-open, wat betekent dat de muur nog steeds kan ademen. Hierdoor is het mogelijk om vochtproblemen te voorkomen, zoals condensvorming of vochtaanvoer uit de muur. Dit is een belangrijk aspect, omdat het voorkomt dat de structuur van de muur verder verzwakt wordt door vochtige omstandigheden.

Technische aspecten van cementeren

Het cementeren van metselwerk is niet alleen een visuele renovatiemethode, maar ook een technische uitvoering die aandacht vraagt voor de kwaliteit van het cementmengsel en de toepassing. In deze paragraaf worden enkele technische aspecten van cementeren besproken, inclusief de samenstelling van het cementmengsel, de toepassing op verschillende oppervlakken, en het belang van de juiste keuze van bindmiddelen.

1. Samenstelling van het cementmengsel

Het cementmengsel bestaat meestal uit cement, zilverzand en water. Het verhouding tussen deze materialen bepaalt de dikte en het uiterlijk van de laag. Een dun cementmengsel laat de oorspronkelijke structuur van de muur zichtbaar, terwijl een dikker laag de gevel volledig afwerkt.

Het mengsel kan worden gekleurd door pigmenten toe te voegen, wat het mogelijk maakt om de gevel visueel te verfraaien zonder dat er later schilderwerk nodig is. De kleurkeuze hangt af van de gewenste uitstraling van de gevel en moet aansluiten bij de architectuur en omgeving van de woning.

2. Toepassing op verschillende oppervlakken

Cementeren is niet alleen geschikt voor buitenmuren, maar kan ook worden toegepast op binnenmuren, vloeren, plafonds en zelfs badkamers. Het cementmengsel is universeel inzetbaar, zowel binnen als buiten, en kan worden gebruikt op beton, metselwerk, kalk-cement- en cementpleisters. Het mengsel is ook geschikt voor het aanbrengen van tegels, platen en PCI Powerboard bouwplaten.

Bij het cementeren van vloeren is het belangrijk om te letten op de dikte van de laag, omdat dit bepaalt of de vloer een egale afwerking krijgt of als basis voor andere materialen kan dienen. De dikte van het cementmengsel moet aansluiten bij de toepassing en de gewenste functie van de ruimte.

3. Kiezen van het juiste bindmiddel

Het bindmiddel is een essentieel onderdeel van het cementmengsel en bepaalt de sterkte en hardheid van de laag. Het gebruik van een juist bindmiddel is belangrijk om schade te voorkomen, vooral in monumentale gebouwen of gebouwen met oude metselwerken.

Mortels die voor herstel van metselwerk worden gebruikt moeten in sterkte en hardheid zo dicht mogelijk aansluiten bij de reeds aanwezige materialen. Grote verschillen kunnen leiden tot vervormingen of scheuren. In sommige gevallen is het aan te raden om een kalkmortel te gebruiken in plaats van een cementgebonden mortel, omdat kalkmortels meer flexibiliteit bieden en beter kunnen meegaan met de bewegingen van het metselwerk.

Daarnaast is het belangrijk om rekening te houden met de aanwezigheid van zouten in de muur. Bouwschadelijke zouten kunnen leiden tot schade als ze zich in de mortel ophopen. De keuze van het bindmiddel moet daarom ook aansluiten bij de chemische samenstelling van de muur en het voorkomen van schadelijke reacties.

Cementeren en de duurzaamheid

Cementeren is een duurzame gevelrenovatiemethode, omdat het niet vereist dat de onderliggende structuur volledig vernieuwd wordt. In tegenstelling tot andere methoden zoals het opnieuw voegen of het volledige herstellen van een muur, is cementeren een relatief eenvoudige en kostenefficiënte oplossing die bovendien weinig onderhoud vereist.

Het gebruik van een cementmengsel als afwerking van metselwerk zorgt ervoor dat de gevel langer meegaat en minder vaak onderhouden moet worden. Dit is een positieve bijdrage aan het verlengen van de levensduur van de muur en het verminderen van de ecologische impact van renovatieprojecten.

Daarnaast is cementeren een onderhoudsvriendelijke oplossing, omdat de cementlaag geen afsluitende functie heeft. Hierdoor kan de muur blijven ademen, wat helpt om vochtproblemen te voorkomen en de structuur van de muur te behouden.

Cementeren in de praktijk: voorbeelden en toepassingsgebieden

Cementeren wordt toegepast in verschillende situaties, afhankelijk van de staat van de muur en de gewenste resultaten. Hieronder worden enkele voorbeelden en toepassingsgebieden van cementeren besproken.

1. Renovatie van oude en verweerde gevels

Cementeren is vooral geschikt voor oude en verweerde gevels waarbij het metselwerk niet meer optimaal functioneert. In deze gevallen is het niet nodig om de muur volledig te herstellen, omdat cementeren het metselwerk versterkt en tegelijkertijd de visuele imperfectionen verbergt.

2. Esthetische verfraaiing van gevels

Zelfs als een gevel functioneel nog in orde is, kan cementeren worden gebruikt om de gevel visueel te verfraaien. Door het cementmengsel te kleuren, kan de gevel een aantrekkelijke uitstraling krijgen zonder dat er later schilderwerk nodig is.

3. Toepassing in badkamers en vochtige ruimtes

Cementeren is ook geschikt voor het afwerken van binnenmuren in badkamers of andere vochtige ruimtes. Het cementmengsel is watervast en kan worden gebruikt als basis voor tegels of platen.

4. Vloerafwerkingen en uitvlakken

Bij het cementeren van vloeren kan het mengsel worden gebruikt om een egale afwerking te verkrijgen of als basis voor andere materialen. Het cementmengsel is snel afbindend en kan worden gebruikt voor het uitvlakken van betonvloeren en zand-cementvloeren.

Cementeren en het behoud van historische gebouwen

Cementeren is ook van toepassing op historische of monumentale gebouwen, waarbij het belangrijk is om de oorspronkelijke structuur en esthetiek zo veel mogelijk te behouden. In deze gevallen is het belangrijk om rekening te houden met de samenstelling van het cementmengsel en de keuze van het bindmiddel.

Mortels die voor het herstel van metselwerk worden gebruikt, moeten in sterkte en hardheid aansluiten bij de reeds aanwezige materialen. Dit voorkomt vervormingen en scheuren, en zorgt ervoor dat het herstelwerk goed aansluit op de oorspronkelijke constructie. In sommige gevallen is het aan te raden om een kalkmortel te gebruiken in plaats van een cementgebonden mortel, omdat kalkmortels meer flexibiliteit bieden en beter kunnen meegaan met de bewegingen van het metselwerk.

Daarnaast is het belangrijk om rekening te houden met de aanwezigheid van bouwschadelijke zouten, zoals sulfaat. Deze zouten kunnen leiden tot schadelijke reacties in de mortel, wat kan resulteren in zwellende verbindingen zoals ettringiet en thaumasiet. Het gebruik van sulfaatbestendige bindmiddelen is daarom aan te raden in dergelijke gevallen.

Cementeren en certificering van bouwmaterialen

De kwaliteit van het cementmengsel en de gebruikte bindmiddelen is van groot belang voor de duurzaamheid en functionele prestatie van het cementeren. In Nederland worden bouwmaterialen en mortels vaak getest en gecertificeerd op basis van beoordelingsrichtlijnen zoals de BRL 1801 voor betonmortel, de BRL 1904 voor cementgebonden mortels en de BRL 1007 voor metselbaksteen. Deze richtlijnen zorgen ervoor dat de materialen voldoen aan de nodige eisen qua sterkte, duurzaamheid en prestatie.

Organisaties zoals Kiwa certificeren bouwmaterialen die gebruikt worden bij metselwerk tegen beoordelingsrichtlijnen. Dit is een belangrijke stap om ervoor te zorgen dat de materialen die worden gebruikt voor cementeren voldoen aan de huidige bouwnormen en veiligheidsvoorschriften.

Cementeren en het gebruik van PCI Pericret

PCI Pericret is een cementmengsel dat vaak wordt gebruikt bij cementeren. Het is een snel afbindend, spanningsarm uithardend mengsel dat geschikt is voor het uitvlakken van oppervlakken, het aanbrengen van pleisterwerk en het verlijmen van tegels of platen. Het mengsel is watervast, weer- en vorstbestendig, en kan binnen en buiten worden ingezet.

Het mengsel is plastisch en smeuïg, wat het gemakkelijk verwerkt. Het is ook emissiearm, wat een positieve bijdrage levert aan de duurzaamheid van het cementeren. PCI Pericret is beschikbaar in verschillende leveringsformulieren, zoals 25 kg zakken, en kan worden aangepast aan verschillende toepassingsgebieden.

Cementeren en het gebruik van kleuren

Een van de voordelen van cementeren is dat het mengsel direct gekleurd kan worden, waardoor het niet nodig is om de gevel later te schilderen. Het is mogelijk om een kleur te kiezen die past bij de architectuur of het persoonlijke smaakprofiel van de eigenaar.

De kleurkeuze moet echter wel aansluiten bij de samenstelling van het cementmengsel en de toepassing. Sommige kleuren kunnen invloed hebben op de hardheid of de duurzaamheid van de laag, wat belangrijk is om te overwegen bij het kiezen van de kleur. Het is daarom aan te raden om advies te zoeken bij een professional of een verantwoordelijke partij bij het kiezen van de kleur.

Cementeren en de toekomst

Cementeren is een bewezen en betrouwbare gevelrenovatiemethode die zich goed leent voor zowel oude als moderne gebouwen. Het biedt een combinatie van functionele en esthetische voordelen, en is bovendien duurzaam en onderhoudsvriendelijk.

In de toekomst is het belangrijk om verder te werken aan het optimaliseren van de samenstelling van het cementmengsel en het gebruik van duurzamere bindmiddelen. Dit kan bijdragen aan een vermindering van de ecologische impact van cementeren en het verbeteren van de prestaties van de afwerking. Daarnaast is het belangrijk om verder te werken aan het behoud van historische gebouwen en het gebruik van cementeren als onderdeel van een duurzame renovatievisie.

Conclusie

Cementeren is een waardevolle en betrouwbare methode voor gevelrenovatie. Het biedt een combinatie van functionele en esthetische voordelen, zoals bescherming tegen weersinvloeden, het verbergen van imperfectionen, en een duurzame en onderhoudsvriendelijke oplossing. Het is een technische methode die aandacht vraagt voor de kwaliteit van het cementmengsel, de toepassing op verschillende oppervlakken, en de keuze van het juiste bindmiddel.

Cementeren is niet alleen geschikt voor buitenmuren, maar kan ook worden toegepast op binnenmuren, vloeren en andere ruimtes. Het is een duurzame en efficiënte methode die bijdraagt aan het verlengen van de levensduur van muren en het behoud van de oorspronkelijke structuur. Daarnaast is het een onderhoudsvriendelijke oplossing die weinig interventies vereist en die bijdraagt aan een betere luchtcirculatie en vochtbestendigheid van de muur.

Het cementeren van metselwerk is dus een waardevolle techniek die zich goed leent voor zowel oude als moderne gebouwen. Het is een technische en esthetische oplossing die bijdraagt aan het verbeteren van de gevel, het behoud van de muur, en het verlengen van de levensduur van het gebouw.

Bronnen

cementlaag