Dilatatie in metselwerk en beton: aanpak, materialen en praktische aandachtspunten

Published by Redactie on augustus 30, 2025 | Category metselwerk

Dilatatie is een essentieel onderdeel van de constructie in metselwerk en beton. Het voorkomt schade veroorzaakt door bewegingen die ontstaan door temperatuurveranderingen, vocht, ouderdom of belastingen. In dit artikel worden de relevante aandachtspunten, toepassingsmogelijkheden en materialen voor dilatatie in metselwerk en beton besproken, met nadruk op praktische uitvoering, materialen en herstelmethoden. Alle informatie is gebaseerd op betrouwbare gegevens uit betrouwbare bronnen in de bouwsector.

Inleiding

Dilatatievoegen en -afdichtingen spelen een cruciale rol in de duurzaamheid en stabiliteit van metselwerk en betonconstructies. Ze compenseren de natuurlijke bewegingen in het materiaal en voorkomen schade aan de gevel, metselwerk of andere structurele onderdelen. Het is daarom belangrijk dat dilatatie zorgvuldig wordt ontworpen, uitgevoerd en onderhouden. In dit artikel wordt ingegaan op de technische en praktische aspecten van dilatatie in metselwerk en beton.

Aandachtspunten bij het ontwerp van dilatatievoegen

1. Ontwerp en voorbereiding

Het ontwerp van dilatatievoegen in metselwerk en beton moet vooraf worden gedefinieerd in het bouwontwerp. Dit betekent dat de gevels, plattegronden, doorsneden en metselwerkdetails beschikbaar moeten zijn voor het uitwerken van een advies. De informatie moet compleet en accuraat zijn, omdat onvolledige of incorrecte gegevens leiden tot foutieve adviezen of zelfs kosten bij wijzigingen op latere momenten.

Het type en kleur van de gebruikte stenen of metselstenen moet ook vaststaan bij het aanvragen van een dilatatieadvies. Bijvoorbeeld bij het gebruik van metselwerk met volle stenen of een steenstrippensysteem kan het advies anders zijn. Bij het gebruik van steenstrippen zonder systeem is het niet mogelijk om een advies te geven.

2. Materialen en toepassing

Bij metselwerk van Solid Bloxx hoeven in principe geen dilatatievoegen toegepast te worden. Echter, wanneer dit metselwerk wordt gestukadoord of betegeld, kan een dilatatieadvies noodzakelijk zijn. In dergelijke gevallen is het raadzaam om contact op te nemen met een expert zoals MBI voor verdere begeleiding.

3. Doorslagtijd en uitvoering

De adviezen voor dilatatie worden uitgewerkt door een door MBI geselecteerd bureau. De huidige doorslagtijd voor een dilatatieadvies bedraagt ongeveer 4 werkweken. Dit is een belangrijk aspect bij planningsdoeleinden en moet worden meegenomen in de tijdsplanning van het project.

Materialen voor het afdichten van dilatatievoegen

1. SikaHyflex®-250 Facade

Een veelgebruikt product voor het afdichten van dilatatievoegen is SikaHyflex®-250 Facade. Dit is een 1-component polyurethaan voegkit die wordt gebruikt voor het duurzaam afdichten van bewegings- en aansluitvoegen in beton, metselwerk en EIFS-gevels. De belangrijkste eigenschappen zijn:

Gemakkelijk uit te spuiten en te bewerken
Zeer hoge bewegingscapaciteit van +100% / -50% (ASTM C 719)
Monomeer-diisocyanaatgehalte <0,1%: geen veiligheidstraining voor gebruiker nodig (REACH beperking 2023, Bijlage XVII item 74)
Reukloos
Zeer lage emissies
Goede hechting op veel bouwmaterialen
Goed bestand tegen verwering

Het product wordt gebruikt voor het afdichten van binnen- of buitenvoegen, rond raam- en deurkozijnen, gevelelementen en prefab-elementen. Het is geschikt voor toepassing in EIFS-gevels en is beschikbaar in verschillende verpakkingen.

2. Multifunctionele afdichtingsmaterialen

Daarnaast zijn er ook multifunctionele afdichtingsmaterialen beschikbaar die zowel als lijm als voegafdichting kunnen dienen. Deze producten zijn geschikt voor het afdichten van constructievoegen en aansluitingen. Zij combineren eigenschappen van constructielijm en voegafdichting, waardoor ze efficiënt kunnen worden ingezet in complexe constructies.

Afdichting van dynamische en statische voegen

1. Dynamische voegen

Dynamische voegen zijn voegen die beweging ondergaan, bijvoorbeeld door temperatuurverschillen of schokken. In zo’n geval is het belangrijk om een flexibel afdichtingsmateriaal te gebruiken, zoals SikaHyflex®-250 Facade, om de beweging op te vangen. Dynamische voegen kunnen ook worden aangemerkt als natuurlijke dilatatie, maar alleen als de stabiliteit van de constructie voldoende is.

2. Statische voegen

Statische voegen zijn voegen die geen significante beweging ondergaan. Deze kunnen worden afgelakt met minder flexibele materialen. Echter, bij herstel van dynamische scheuren als statische voegen, moet in de directe omgeving een kunstmatige dilatatie worden aangebracht om schade te voorkomen.

Herstelmethoden voor voegen in metselwerk

1. Inboeten

Inboeten is een methode waarbij beschadigde of ontbrekende bakstenen worden vervangen door nieuwe stenen. Dit is een effectieve methode voor het herstel van metselwerk, maar het vereist zorgvuldige voorbereiding, juiste materiaalkeuze en uitvoering. Inboetwerk is echter niet geschikt voor dynamische scheuren, omdat het niet in staat is om de beweging op te vangen.

2. Injecteren

Injecteren is een methode waarbij mortel of kunsthars wordt ingebracht in scheuren om de structuur te versterken. Deze methode is alleen geschikt voor statische scheuren, omdat kunstharsen in de praktijk star gedragen, ook al zijn ze zeer elastisch. Het is vaak moeilijk om fijne scheuren volledig te vullen, wat de effectiviteit van deze methode kan beperken.

3. Extra verankeringen

In sommige gevallen is het nodig om extra verankeringen aan te brengen om de stabiliteit van het metselwerk te waarborgen. Er zijn verschillende typen verankeringen beschikbaar, zoals muur- en balkankers of getordeerde roestvaststalen staven die in voegen worden aangebracht. Deze verankeringen helpen om de constructie te versterken en eventuele bewegingen te compenseren.

Praktische aandachtspunten bij uitvoering

1. Bescherming van het werk

Bij het uitvoeren van herstel- of inboetwerk is het belangrijk om het werk te beschermen tegen natte weersomstandigheden, vorst en uitdroging. Dit kan gedaan worden door het werk te dekken of met tijdelijke afdekkingen.

2. Werkwijze

Het uitvoeren van inboetwerk of herstelwerk vereist een zorgvuldige aanpak. Stenen moeten strak en kantig worden uitgehakt of uitgeboord. Het gebruik van zware breekhamers moet worden vermeden om schade aan het oude metselwerk te voorkomen. Trillingen kunnen namelijk leiden tot verdere schade.

Afdichting in specifieke toepassingen

1. Industriële en commerciële toepassingen

In industriële en commerciële gebouwen zijn bijzondere afdichtingen nodig, zoals afdichtingen die bestand zijn tegen zuren en chemicaliën. Dit is bijvoorbeeld van toepassing in zwembaden, kelders, viaducten en balkons.

2. Afdichtingsbanden

Dilatatie afdichtingsbanden kunnen nodig zijn in gevels, balkons, galerijen en kelders. Deze banden vullen voegen en voorkomen watertoetreding en schade. Het is belangrijk om een betrouwbare partner aan te wijzen voor het uitvoeren van deze werken.

Conclusie

Dilatatie in metselwerk en beton is een essentieel onderdeel van de constructie en het herstel van gebouwen. Het is belangrijk dat het ontwerp goed wordt uitgewerkt, het materiaal geschikt is en de uitvoering correct wordt uitgevoerd. Door aandacht te besteden aan de juiste technieken, materialen en uitvoering kan schade worden voorkomen en de levensduur van de constructie worden verlengd. Zowel voor professionele bouwbedrijven als voor particuliere eigenaren is het belangrijk om de aandachtspunten en aanbevelingen voor dilatatie zorgvuldig in acht te nemen.