Dilatatieadvies voor Metselwerk: Belangrijke Aandachtspunten voor Ontwerp en Uitvoering

Published by Redactie on augustus 30, 2025 | Category metselwerk

Het correcte ontwerp en aanbrengen van dilataties in metselwerk is van essentieel belang voor de duurzaamheid, prestaties en esthetiek van een gevel. Dilataties zorgen voor compensatie van bewegingen in het metselwerk die veroorzaakt worden door temperatuurverschillen, vocht, krimp, doorbuiging en andere bouwfysische effecten. Bij het aanbrengen van metselwerk is het daarom verplicht om het ontwerp van dilataties zorgvuldig te plannen en te uitvoeren. In dit artikel geven we een overzicht van de aandachtspunten, aanbevelingen en praktische richtlijnen die bij een dilatatieadvies voor metselwerk moeten worden meegenomen.

Inleiding: Waarom is een Dilatatieadvies Noodzakelijk?

Metselwerk ondergaat tijdens het gebruik en onder invloed van externe omstandigheden zoals temperatuur, vocht en ladingen veranderingen. Deze veranderingen kunnen leiden tot ongewenste spanningen, scheurvorming of zelfs schade aan het metselwerk of de onderliggende constructie. Door het aanbrengen van verticale en horizontale dilataties kan deze bewegingsruimte worden gecreëerd, waardoor het metselwerk zich aan kan passen aan de veranderingen zonder schade op te lopen.

Een goed ontworpen dilatatieplan is daarom essentieel, niet alleen voor de duurzaamheid van het metselwerk, maar ook voor de veiligheid van het gehele gebouw. Het aanbrengen van een dilatatieadvies dient daarom gebeuren in samenwerking met de architect, aannemer en constructeur om ervoor te zorgen dat het advies zowel bouwfysisch als bouwtechnisch correct is.

Het Belang van het Tijdig Inleveren van een Aanvraag

Een correcte aanvraag voor een dilatatieadvies vereist het leveren van complete en nauwkeurige informatie. Volgens MBI is het noodzakelijk om een aanvraag pas in te dienen wanneer het ontwerp definitief is. Dit betekent dat alle tekeningen (zoals gevels, plattegronden, doorsneden en metselwerkdetails) in PDF-formaat beschikbaar moeten zijn. Bovendien dienen alle verplichte velden in het aanvraagformulier correct en volledig ingevuld te zijn. Onvolledige of incorrecte informatie kan leiden tot vertragingen of zelfs extra kosten bij wijzigingen in het ontwerp na het aanleveren van het advies.

Wanneer er nog geen order- of contractnummer is, is het noodzakelijk om contact op te nemen met de binnendienst van MBI via [email protected]. Dit zorgt ervoor dat eventuele administratieve kwesties snel kunnen worden afgehandeld.

Verticale en Horizontale Dilataties

Metselwerk gevels zijn onderhevig aan vervormingen zowel in de verticale als in de horizontale richting. Daarom wordt onderscheid gemaakt tussen verticale en horizontale dilataties.

Verticale Dilataties

Verticale dilataties zijn nodig om bewegingen in de verticale richting te compenseren. Deze dilataties kunnen worden onderverdeeld in bouwfysische en bouwtechnische dilataties.

Bouwfysische dilataties zijn ontworpen om thermische uitzetting en krimp te compenseren. Deze dilataties zijn meestal 5 mm of 10 mm breed.
Bouwtechnische dilataties zijn het gevolg van de hoofddraagconstructie en worden meestal bepaald door de constructeur. Deze dilataties zorgen ervoor dat vormveranderingen veroorzaakt door krimp, kruip of doorbuiging van constructies het metselwerk niet beschadigen.

De constructeur is verantwoordelijk voor de positionering van deze dilataties. Het is daarom belangrijk dat de architect en aannemer in nauwe samenwerking met de constructeur werken bij het ontwerp van het metselwerk en de daarbij horende dilataties.

Horizontale Dilataties

Horizontale dilataties zijn eveneens van groot belang, aangezien metselwerk onderhevig is aan bewegingen veroorzaakt door temperatuurverschillen. Deze dilataties zorgen voor vrije bewegingsruimte in horizontale richting, zodat het metselwerk niet onder spanning komt te staan.

Bij het aanbrengen van horizontale dilataties dient rekening te worden gehouden met de vrije ruimte tussen de metselwerkondersteuning en het onderliggende metselwerk. Deze ruimte moet minimaal 10 mm zijn en dient te worden voorzien van een kit op basis van een rotbestendige comprimerende rugvulling. Dit zorgt voor een duurzame en effectieve oplossing die de bewegingen in het metselwerk kan opvangen.

Aanpassingen bij Onvoldoende Vrijheid in de Constructie

In sommige gevallen kan het metselwerk geplaatst worden op een metselwerkondersteuning of geveldrager. Wanneer deze ondersteuning bijvoorbeeld in de vorm van een vloer, balkon of galerijplaat is, kan het voorkomen dat er ongewenste spanningen ontstaan in het metselwerk. Dit kan leiden tot hoge bijkomende doorbuigingen die schade veroorzaken. In dergelijke gevallen dient de constructeur van de metselwerkondersteuning na te gaan of de optredende werkelijke doorbuiging van de constructie aanleiding geeft tot aanpassingen in het metselwerk of in de aan te brengen dilataties.

De standaard aanbeveling is om uit te gaan van een maximale bijkomende doorbuiging van 1/1000 van de metselwerkondersteunde constructie (volgens CUR Aanbeveling 82). Dit zorgt voor een veilige en betrouwbare uitvoering van het metselwerk en vermindert het risico op schade.

Thermische Uitzetting en Materialen

Thermische spanningen treden op als gevolg van temperatuurverschillen in het klimaat. Bij opwarming vindt uitzetting plaats en bij koeling krimpt de constructie. Ook vocht, krimp en doorbuiging van de hoofdconstructie hebben invloed op het metselwerk van de buitengevel. Dit betekent dat bij grote muurvlakken maatregelen nodig zijn om ongewenste scheurvorming te voorkomen door het aanbrengen van dilataties.

Het is belangrijk om rekening te houden met de verschillende thermische uitzettingscoëfficiënten van de gebruikte bouwmaterialen. Zo zal een prefab betonnen balkon bijvoorbeeld meer uitzetting vertonen dan een gevelbaksteen. Door het kiezen van passende materialen en het aanbrengen van dilataties op de juiste plaatsen kan het risico op schade worden verlaagd.

Aanbevelingen voor het Aanbrengen van Dilataties

Bij het aanbrengen van dilataties zijn er een aantal aanbevelingen die zorgvuldig in acht genomen moeten worden:

Correcte Positionering: De positionering van de dilataties dient zorgvuldig te worden bepaald in overleg met de architect, aannemer en constructeur. Verticale en horizontale dilataties moeten op strategische punten worden aangebracht om zowel bouwfysische als bouwtechnische effecten op te vangen.
Voldoende Vrije Ruimte: Bij horizontale dilataties dient de vrije ruimte tussen de metselwerkondersteuning en het onderliggende metselwerk minimaal 10 mm te zijn. Deze ruimte moet goed worden voorzien van een kit en een rotbestendige rugvulling om schade te voorkomen.
Juiste Materialen Gebruiken: Het kiezen van de juiste materialen is van groot belang voor de duurzaamheid van het metselwerk. Het is noodzakelijk om te rekenen met de thermische uitzetting van de gebruikte materialen en hierop de dilataties aan te passen.
Niet-Verstrijkende Oplossingen: Bij het gebruik van een steenstrippensysteem dient rekening te worden gehouden met de eventuele invloed op de nodige dilataties. Bij het werken met steenstrippen zonder systeem kan het niet mogelijk zijn om een geldig dilatatieadvies uit te brengen.
Stabilisatie van het Metselwerk: Het metselwerk dient ter plaatse van een horizontale dilatatie te worden opgevangen. Dit gebeurt meestal via een metselwerkondersteuning of een geveldrager die bevestigd is aan de hoofddraagconstructie.
Correcte Uitvoering: De uitvoering van de dilataties dient zorgvuldig te gebeuren om schade aan het metselwerk te voorkomen. Dit betreft niet alleen de positie en breedte van de dilataties, maar ook de kwaliteit van de gebruikte materialen en de uitvoering.
Zorgvuldige Documentatie: Het aanbrengen van een dilatatieadvies vereist het leveren van complete en nauwkeurige informatie. Het is belangrijk dat het ontwerp definitief is en dat de verplichte velden in het aanvraagformulier correct zijn ingevuld.

De Rol van een Dilatatieadviesbureau

Het aanbrengen van een dilatatieadvies is een verantwoordelijke en complexe taak die beter in handen ligt van een door MBI geselecteerd bureau. De doorlooptijd voor een dilatatieadvies is momenteel ongeveer 4 werkweken, afhankelijk van de drukte op de markt. Het is daarom belangrijk dat de aanvraag tijdig wordt ingediend om vertragingen te voorkomen.

Het advies wordt uitgewerkt door een door MBI geselecteerd bureau, wat betekent dat het advies zowel bouwfysisch als bouwtechnisch correct is. Het is ook belangrijk om te weten dat het niet toegestaan is om een vergoeding te berekenen aan de opdrachtgever. Wanneer er wijzigingen worden aangebracht in het ingediende bouwplan, zijn de kosten die daaruit voortvloeien voor eigen rekening van de opdrachtgever.

Conclusie

Het aanbrengen van een correct ontworpen dilatatieadvies is van essentieel belang voor de duurzaamheid, prestaties en esthetiek van metselwerk. Het metselwerk ondergaat tijdens het gebruik en onder invloed van externe omstandigheden zoals temperatuur, vocht en ladingen veranderingen die kunnen leiden tot ongewenste spanningen, scheurvorming of zelfs schade aan het metselwerk of de onderliggende constructie. Door het aanbrengen van verticale en horizontale dilataties kan deze bewegingsruimte worden gecreëerd, waardoor het metselwerk zich aan kan passen aan de veranderingen zonder schade op te lopen.

Het aanbrengen van een dilatatieadvies dient daarom gebeuren in samenwerking met de architect, aannemer en constructeur om ervoor te zorgen dat het advies zowel bouwfysisch als bouwtechnisch correct is. Het is belangrijk om rekening te houden met de juiste positionering van de dilataties, het gebruik van juiste materialen, voldoende vrije ruimte en zorgvuldige uitvoering.

Bronnen

dilatatieadvies