Toename faillissementen in de bouwnijverheid: oorzaken en gevolgen voor ondernemers en klanten

Published by Redactie on augustus 30, 2025 | Category metselwerk

Inleiding

De bouwnijverheid in Nederland en België kent momenteel een recordhoge toename van faillissementen. In 2024 zijn volgens het CBS in Nederland 618 bedrijven in de bouwsector failliet gegaan, wat aangeeft op een stijging van 139 ten opzichte van het jaar ervoor. Deze trend is niet beperkt tot Nederland, want ook in België zijn er in de eerste helft van 2024 1.342 bouwbedrijven failliet gegaan, een toename van 18,3 procent in vergelijking met dezelfde periode van 2023. De bouwsector, die al maanden geleden op het hoogtepunt van de crisis zit, blijft dus onder druk staan. Tientallen bedrijven zoals De Wiite Metselwerken uit Roermond, Nijbouw Metselwerken uit Nijverdal en Eco-Plus Bouw B.V. zijn in 2024 failliet verklaard.

Deze artikel onderzoekt de oorzaken van deze stijging van faillissementen, de impact op ondernemers en klanten, en wat de toekomst mogelijk in petto heeft. Het is een kritische weergave van de huidige stand van zaken, gebaseerd op recente gegevens van het CBS, Bouwunie, en lokale faillissementen.

De huidige stand van zaken: cijfers en trends

Nederland: record aantal faillissementen in de bouw

In Nederland zijn in 2024 618 bedrijven in de bouwnijverheid failliet gegaan. Dat is volgens het CBS 139 bedrijven meer dan in 2023. De toename is het meest duidelijk zichtbaar in de gespecialiseerde bouw, waarin bedrijven als bouwinstallatie- en afwerkingsbedrijven actief zijn. Deze stijging is ook deels te verklaren door de grotere activiteit van kleinere en middenstanderse bedrijven die in vooral 2020-2021 de markt zijn binnengekomen.

In totaal zijn in 2024 4.270 bedrijven en instellingen failliet gegaan, een toename van 30,5 procent ten opzichte van 2023. Dit is het hoogste aantal faillissementen sinds acht jaar. De bouwnijverheid maakt hier een aanzienlijk deel van uit, en in vrijwel alle provincies zijn er meer faillissementen in de bouw dan in 2023. De grootste stijging was te registreren in Noord-Holland, waar het aantal faillissementen met 222 bedrijven afgelopen jaar sterk is toegenomen.

België: groeiende problemen in de bouwsector

In België is de situatie eveneens precair. Bouwunie meldt dat in de eerste helft van 2024 1.342 bouwbedrijven failliet zijn gegaan, een toename van 18,3 procent vergeleken met hetzelfde tijdsbestek in 2023. Bouwunie benadrukt dat de bouwsector al maandenlang met het hoogste aantal faillissementen kampt.

De toename in België is onder meer te verklaren door de sterke stijging van de hypothecaire rente vorig jaar. De lichte daling van de rente in 2024 is volgens Jean-Pierre Waeytens van Bouwunie nog niet voldoende om de sector op gang te helpen. Daarnaast blijven de bouwmateriaalprijzen hoog, ook al is er sprake van stabilisatie. De uitzonderlijk hoge loonindexatie in 2023 heeft daarnaast druk op de loonkosten veroorzaakt, wat voor veel bouwbedrijven financieel niet te dragen is.

Nederlandse en Belgische faillissementen in detail

In Nederland zijn een aantal bekende bouwbedrijven failliet gegaan. Zo is De Wiite Metselwerken & Klussenbedrijf uit Roermond in 2024 failliet verklaard. Het bedrijf was sinds 2021 actief en had slechts één werknemer. Ook Systeembouw 2000 B.V. uit Weert is failliet gegaan. Dit bedrijf was gespecialiseerd in afbouwprojecten, en had eerder onder meer activiteiten in nieuwbouw, upgrading en totale renovatie van woningen en industriële gebouwen.

Nijbouw Metselwerken in Nijverdal is in 2024 ook failliet gegaan. Het bedrijf was ruim 21 jaar actief in de bouwsector en had 39 werknemers. Het faillissement is een schok voor de lokale markt, aangezien het bedrijf een langdurig etablieerde positie had in de regio.

In België is Eco-Plus Bouw B.V. een voorbeeld van een bedrijf dat failliet is gegaan in 2024. Het bedrijf werd failliet verklaard op 22 mei 2024 door rechter-commissaris mr. J.H. Steverink. Het faillissement is nu verwerkt in het Centraal Insolventieregister van de Nederlandse rechtbanken.

Oorzaken van de toename van faillissementen

1. Hypothecaire rente en financieringsproblemen

Een van de hoofdoorzaken van de toename van faillissementen in de bouwsector is de stijging van de hypothecaire rente. In 2023 is de rente fors omhoog gegaan, wat voor veel bouwbedrijven heeft geleid tot hogere financieringskosten. Dit geldt zowel voor woningbouwprojecten als voor projecten die gefinancierd worden via leningen of eigen vermogen. De lichte daling van de rente in 2024 is volgens Bouwunie nog niet voldoende om de sector op gang te brengen.

2. Stijgende bouwmateriaalprijzen

De bouwmateriaalprijzen zijn in 2023 en begin 2024 op een hoog niveau gehandhaafd. De combinatie van internationale leveringskettingen, energiekosten en hoge productiekosten heeft geleid tot een duurder bouwproces. Voor kleine en middelgrote ondernemers is dit financieel moeilijk te dragen, vooral als ze geen vaste prijscontracten hebben met klanten of als ze hun kosten niet volledig door kunnen rekenen.

3. Hoge loonindexatie

In 2023 is er een uitzonderlijk hoge loonindexatie geweest, wat heeft geleid tot hogere loonkosten voor bouwbedrijven. Deze stijging van de loonkosten is voor veel bedrijven een kritische factor geweest, vooral in combinatie met lage margegroei of een dalende vraag naar bouwprojecten. In 2024 is de loonindexatie minder hard, maar de gevolgen van de hoge indexatie in 2023 blijven voelbaar.

4. Veel starters in de bouw

Een ander aspect is de toename van starters in de bouwsector in de jaren 2020-2021. Tijdens de coronapandemie zijn veel mensen aan de slag gegaan in de bouwsector, vaak met de idee dat de vraag naar woningbouw en renovatie zou stijgen. Veel van deze starters hadden echter weinig financiële reserves en waren niet goed voorbereid op de economische druk van 2023 en 2024. Dit heeft geleid tot een groter aantal faillissementen onder deze groep.

5. Minder vraag op de markt

De vraag naar bouwprojecten is in 2023 en 2024 gedaald ten opzichte van het piekjaar 2022. Dit kan onder andere te maken hebben met een dalende woningbouwactiviteit, een verlaagde vraag naar renovatieprojecten en minder investeringen in industriële en commerciële bouw. Voor bouwbedrijven die afhankelijk zijn van deze markten is dit een belangrijke oorzaak van financiële problemen.

Gevolgen van de stijging van faillissementen

1. Impact op ondernemers

Het faillissement van een bouwbedrijf heeft voor de eigenaar en medewerkers grote gevolgen. De eigenaar verliest niet alleen het bedrijf, maar ook zijn investeringen, financiële reserves en mogelijke toekomstige inkomsten. Voor medewerkers betekent het vaak het verlies van hun baan, zonder dat er een directe vervanging beschikbaar is. Het verlies van banen in de bouwsector heeft ook een impact op de lokale economie, vooral in regio’s waar de bouwsector een belangrijke rol speelt.

2. Impact op klanten en projecten

Faillissementen van bouwbedrijven hebben ook directe gevolgen voor klanten. Projecten die al in gang zijn, kunnen worden stilgelegd of geannuleerd. Klanten kunnen in sommige gevallen hun geld niet terugkrijgen, vooral als er geen verzekering of garantie op het project bestond. Ook kan het betekenen dat de kwaliteit van de uiteindelijke uitvoering van het project niet aan de verwachtingen voldoet, aangezien het project mogelijk is overgedragen aan een andere ondernemer.

3. Risico’s voor de sector

De toename van faillissementen in de bouwsector kan ook een risico vormen voor de sector als geheel. Een tekort aan betrouwbare ondernemers kan leiden tot vertragingen in projecten, verhoogde kosten en een slechtere kwaliteit van de uitvoering. Dit kan op lange termijn leiden tot vertrouwensproblemen bij klanten en een vermindering van investeringen in woningbouw en renovatie.

Mogelijke oplossingen en toekomstige ontwikkelingen

1. Financiële hulp en subsidies

Een mogelijke oplossing voor bouwbedrijven in nood is het gebruik van overheidssteun of subsidies. In Nederland en België zijn er programma’s voor kleine en middenstanderse ondernemers die onder druk staan. Deze programma’s kunnen helpen bij de financiering van projecten, het verlagen van rentekosten of het aanvullen van werkkapitaal. Het is echter belangrijk dat bedrijven vroegtijdig actie ondernemen om te profiteren van deze hulp.

2. Verhoging van de marge

Een andere aanpak is het verhogen van de marge op projecten. Bouwbedrijven kunnen hierbij rekening houden met stijgende kosten voor materialen, loon en administratie. Het is echter belangrijk om klanten op de hoogte te houden van deze veranderingen en eventueel te onderhandelen over nieuwe contractvoorwaarden.

3. Versterking van de markt

De markt kan worden versterkt door investeringen in woningbouw, renovatie en industriële bouw. Ook kan het stimuleren van starters in de bouwsector een positieve impact hebben, mits deze starters goed worden voorbereid op de economische druk en met voldoende financiële reserves starten.

4. Digitalisering en efficiëntie

Digitalisering kan een rol spelen bij de versterking van de bouwsector. Door het gebruik van digitale tools en software voor planning, kostencalculatie en communicatie met klanten, kunnen bedrijven hun efficiëntie verbeteren en kosten besparen. Dit kan helpen bij het opbrengstvermogen en het verminderen van risico’s op faillissement.

Conclusie

De bouwnijverheid in Nederland en België kent momenteel een recordhoge toename van faillissementen. In 2024 zijn zowel in Nederland als in België honderden bedrijven failliet gegaan, een toename die te maken heeft met stijgende financieringskosten, hoge bouwmateriaalprijzen, uitzonderlijke loonindexatie en een dalende vraag op de markt. De gevolgen van deze stijging zijn zowel voor ondernemers als voor klanten aanzienlijk. Het verlies van bedrijven, banen en projecten heeft een impact op de lokale en nationale economie.

De toekomst van de bouwsector hangt af van meerdere factoren, waaronder financiële hulp, verhoging van de marge, marktversterking en digitalisering. Het is belangrijk dat zowel overheid als bedrijven actie ondernemen om de sector te steunen en de groei van faillissementen te beheersen. Voor klanten is het aan te raden om goed onderzoek te doen naar bouwbedrijven en eventueel verzekeringen of garanties aan te schaffen om risico’s te beperken.