Flexibele voegmortel voor metselwerk: toepassing, eigenschappen en keuzegids

Published by Redactie on augustus 31, 2025 | Category metselwerk

Inleiding

Flexibiliteit is een essentieel kenmerk bij de keuze van een voegmortel, vooral wanneer het betreft metselwerk dat onderhevig is aan temperatuurschommelingen, vochtbelasting of beweging. In de bouw- en renovatiewereld is het gebruik van flexibele voegmortels steeds vaker aan de orde, met name in situaties waar traditionele cementmortels hun beperkingen tonen.

Deze artikelen worden toegepast voor zowel binnen- als buitenmetselwerk en voldoen aan strenge eisen qua waterdichtheid, temperatuurbestendigheid en verwerkbare eigenschappen. In dit artikel worden de toepassingsgebieden, eigenschappen en aanbevolen toepassing van flexibele voegmortels voor metselwerk besproken, op basis van recente productkenmerken en technische specificaties. Bovendien wordt ingegaan op de keuze van het juiste type voegmortel afhankelijk van de situatie, met aandacht voor hydraulische versus luchtkalkmortels en de rol van puzzolanen.

Toepassingsgebieden van flexibele voegmortels

Flexibele voegmortels zijn ontworpen voor een brede range van toepassingen, zowel in het binnen- als buitenmetselwerk. Ze worden vooral gebruikt in situaties waar hoge vochtbelasting, temperatuurveranderingen of beweging van het onderliggende oppervlak optreden.

Binnen- en buitenmetselwerk

Flexibele voegmortels zijn geschikt voor gebruik op wanden en vloeren, zowel binnen als buiten. Ze kunnen worden toegepast op materialen zoals tegels, natuursteenplaten, plavuizen, beton, baksteen, en metselwerk. Binnen de woning worden deze mortels vaak gebruikt in badkamers, douches en op balkons, waar waterdichtheid en flexibiliteit essentieel zijn. Op gevels en in industriële omgevingen, zoals verkeerstunnels, worden flexibele mortels ingezet vanwege hun weerstand tegen vocht en extreem klimaat.

Vloerverwarming en temperatuurschommelingen

Een belangrijk toepassingsgebied is het gebruik van flexibele voegmortels op vloeren met vloerverwarming. Deze mortels zijn in staat om kleine bewegingen op te vangen die ontstaan door verwarmingsvariaties. Bovendien zijn ze geschikt voor toepassing op droge dekvloeren, prefabbeton, gipsplaten en houten vloeren. Ze kunnen ook gebruikt worden in ruimtes met grote temperatuurschommelingen, zoals in industriële faciliteiten of bij externe metselwerk.

Voegbreedtes en oppervlakken

Flexibele voegmortels zijn geschikt voor voegbreedtes van 3 tot 15 mm. Ze kunnen gebruikt worden voor het afvoegen van gepolijste marmerplaten en voor het repareren van kleine oneffenheden op muren en vloeren voorafgaand aan het leggen van tegels en platen. Deze voegbreedtes zijn typisch voor tegel- of plaatmetselwerk, waarbij de voegbreedte bepalend is voor de uiteindelijke esthetiek en het functioneel gebruik.

Eigenschappen van flexibele voegmortels

De eigenschappen van flexibele voegmortels zijn specifiek ontworpen om te voldoen aan de eisen van metselwerk dat onderhevig is aan externe en interne belastingen. Deze eigenschappen zijn geformuleerd op basis van technische tests en certificeringen.

Flexibiliteit en verwerkbareheid

Een van de belangrijkste eigenschappen van flexibele voegmortels is hun vermogen om bewegingen in de ondergrond op te vangen. Dit is essentieel bij het leggen van tegels op vloeren met vloerverwarming of op externe metselwerk dat onderhevig is aan temperatuurveranderingen. De mortel verhindert scheuren en breekt niet uit, wat het langdurige gebruik mogelijk maakt.

Daarnaast is de mortel smeug, wat betekent dat het eenvoudig te verwerken is. Dit is een voordeel voor zowel professionals als DIY-ers, omdat de mortel zich goed aanpaste tijdens de toepassing en snel droogt. Na ongeveer 2 uur is de mortel wasbaar en beloopbaar, wat de efficiëntie van de constructie of renovatie vergroot.

Waterdichtheid en vorstbestendigheid

Flexibele voegmortels zijn ontworpen om in omgevingen met hoge vochtbelasting te functioneren. Ze zijn waterdicht, wat betekent dat ze niet snel infiltratie tonen bij blootstelling aan water. Deze eigenschap maakt ze geschikt voor gebruik in badkamers, douches, zwembaden, en op balkons of terrassen.

Daarnaast zijn flexibele voegmortels vorstbestendig. Ze kunnen gebruikt worden in omgevingen waar lage temperaturen optreden, zoals in kelders of buitenmetselwerk. De vorstbestendigheid is een belangrijk aspect voor de duurzaamheid van het metselwerk, vooral in regio's met extreme winters.

Temperatuurbestendigheid en emissiearme samenstelling

Flexibele voegmortels zijn temperatuurbestendig, met een bereik van -30 °C tot +80 °C. Deze eigenschap maakt ze universeel toepasbaar, zowel voor binnen- als buitenmetselwerk. Ze zijn geschikt voor gebruik in natte ruimten, koelhuizen, en industriële omgevingen waar extreem klimaten voorkomen.

Daarnaast zijn flexibele mortels emissiearm, wat betekent dat ze weinig verontreinigende stoffen afgeven tijdens het verwerken. Ze voldoen aan de GEV EMICODE EC 1 PLUS R-norm, wat aantoont dat de mortel veilig is voor gebruikers en milieuvriendelijk. Bovendien zijn ze chromaatarm volgens TRGS 613, wat de gezondheidsrisico's voor werknemers en gebruikers beperkt.

Keuzegids: Welke voegmortel is geschikt voor jouw project?

De keuze van de juiste voegmortel voor metselwerk hangt af van meerdere factoren, waaronder de omgeving, de materialen die gebruikt worden, en de lading die op het metselwerk wordt uitgeoefend. Hieronder worden de belangrijkste overwegingen besproken.

Hydraulische versus luchtkalkmortels

Hydraulische mortels zijn geschikt voor metselwerk dat continu in contact staat met water of waterdichtheid vereist, zoals funderingen of kademuren. Deze mortels zijn sterk en hebben een goede hechting. Ze zijn gemaakt met bindmiddelen zoals hydraulische kalk of cement, en soms met toevoegingen van puzzolanen zoals tras.

Luchtkalkmortels zijn daarentegen geschikt voor metselwerk dat meestal droog is, zoals binnenmuurwerk of gewelven. Ze harden in de lucht en zijn ideaal voor toepassingen waar flexibiliteit en ademendheid belangrijk zijn. Luchtkalkmortels zijn minder sterk dan hydraulische mortels, maar tonen betere ademendheid en zijn geschikt voor oude gebouwen of monumentale constructies.

Puzzolanen en de rol van tras

Puzzolanen zijn stoffen die reageren met kalk en een bijdrage leveren aan de sterkte van de mortel. Tras is een bekend voorbeeld van een puzzolaan en wordt vaak toegevoegd aan kalkmortels. Traskalkmortels hebben een specifieke samenstelling waarbij tras en kalk in gelijke volumeverhouding aanwezig zijn. Het volume tras mag niet groter zijn dan het volume luchtkalk, en het volume zand mag niet groter zijn dan drie maal het volume kalk plus tras.

De toevoeging van puzzolanen zorgt voor een betere hechting van de mortel aan de steen, wat leidt tot een duurzaamere constructie. Deze eigenschappen maken puzzolaanbevattende mortels geschikt voor zowel historische als moderne metselwerktoepassingen.

Kant-en-klare voorgemengde mortels

In de moderne bouwpraktijk worden kant-en-klare voorgemengde mortels steeds vaker gebruikt. Deze mortels bevatten zowel bindmiddel als toeslagstof, en soms ook toevoegingen zoals luchtbelvormers die de verwerkbaarheid verbeteren. De voordelen van dergelijke mortels zijn een constante kwaliteit en eenvoudiger verwerking.

Een nadeel is echter dat soms te snel wordt gekozen voor standaardproducten, terwijl de samenstelling niet optimaal aansluit bij de omstandigheden van het project. Daarnaast is de aanschafprijs van kant-en-klare mortels vaak hoger dan die van losse bindmiddelen en toeslagstoffen.

Aanbevolen toepassing en voorbereiding

Voor het gebruik van flexibele voegmortels is het belangrijk om de ondergrond goed voor te bereiden en de juiste toepassingstechniek toe te passen. Hieronder worden de belangrijkste stappen besproken.

Voorbereiding van de ondergrond

Voordat de mortel wordt aangebracht, moet de ondergrond schoon en droog zijn. Eventuele vuil, olie of losse materialen moeten verwijderd worden. De ondergrond moet ook een bepaald vochtgehalte hebben. Voor het leggen van tegels op cementdekvloeren moet het restvochtgehalte bijvoorbeeld onder de 4% CM liggen.

Voor het leggen van keramiek op waterafdichtingen is het essentieel om te controleren of de afdichting goed functioneert en geen lekken vertoont. Ook moet de afdichting geschikt zijn voor het gebruik van voegmortels.

Toepassingstechniek

Flexibele voegmortels kunnen op verschillende manieren worden aangebracht. De meest gebruikte methoden zijn de "buttering" en "floating" methode. Bij de buttering-methode wordt de mortel met een spatel op het oppervlak aangebracht en met een voegkies worden de voegen volledig gevuld. Bij de floating-methode wordt de mortel met een voegkies direct in de voegen aangebracht.

De keuze voor een van deze methoden hangt af van de omstandigheden van het project en de ervaring van de uitvoerende partij. Het verbruik van de mortel kan variëren, afhankelijk van de toestand van de ondergrond, het type tegel, en de werkmethode. Voor grotere projecten wordt aanbevolen om eerst een proefvlak aan te leggen om het verbruik te bepalen.

Verbruikscalculatie en voorgemengde producten

De verbruikscalculatie is essentieel om het benodigde materiaal te bepalen. Voorgemengde producten bevatten droogpoeder dat direct kan worden gebruikt, wat de berekening van de materiaalbehoeften vereenvoudigt. Echter, de verbruikswaarden kunnen sterk variëren, afhankelijk van de toestand van de ondergrond en het type tegel.

Bij het gebruik van de gecombineerde methode (buttering en floating) stijgt het verbruik met ongeveer 20 tot 25%. Dit moet worden meegenomen bij de berekening van de materiaalbehoeften.

Conclusie

Flexibele voegmortels zijn essentieel voor het metselen en voegen van constructies waar hoge vochtbelasting, temperatuurschommelingen of beweging optreden. Ze bieden een betere oplossing dan traditionele cementmortels en zijn geschikt voor zowel binnen- als buitenmetselwerk. De keuze van de juiste voegmortel hangt af van meerdere factoren, waaronder de omgeving, de materialen en de lading die op het metselwerk wordt uitgeoefend.

In de moderne bouwpraktijk zijn kant-en-klare voorgemengde mortels steeds vaker aan de orde, maar het is belangrijk om de samenstelling en toepassing goed te begrijpen om een optimale resultaat te bereiken. Voor grotere projecten is het raadzaam om een proefvlak aan te leggen om het verbruik te bepalen en eventuele problemen voor te gaan.

De correcte voorbereiding van de ondergrond en de toepassingstechniek zijn cruciale factoren voor de succesvolle toepassing van flexibele voegmortels. Door aandacht te besteden aan deze aspecten, kan een duurzame en functionele constructie worden gerealiseerd.