Gaten maken in metselwerk: Technieken, gereedschap en veiligheid

Published by Redactie on augustus 31, 2025 | Category metselwerk

Het maken van gaten in metselwerk is een vaak voorkomende klus in de bouw en renovatie. Of je nu een afzuigkap wilt monteren, een ventilatiekanaal wilt aanbrengen of een elektrische leiding wilt aanleggen – het is vaak nodig om een gat in de muur te maken. Gaten in metselwerk zijn echter niet eenvoudig en vereisen zorgvuldig toezicht, het juiste gereedschap en een gedetailleerde aanpak om schade aan de muur te voorkomen en een schoon resultaat te verkrijgen. In dit artikel geven we een overzicht van de technieken, gereedschappen en tips voor het maken van gaten in metselwerk. We zullen ook ingaan op het zagen van vierkante gaten en de veiligheid die daarbij moet worden betracht.

Inleiding

Metselwerk bestaat meestal uit bakstenen en mortel. Het is een duurzaam en sterk bouwmateriaal, maar het is niet ideaal voor het maken van gaten. Het boren of zagen van gaten in metselwerk vereist zowel kracht als precisie. De materialen zijn niet homogeen en kunnen bij onvoorzichtig werk leiden tot scheuren of het afbrokkelen van stenen. Bovendien is het risico op het beschadigen van onderliggende leidingen of kabels groot als het werk niet zorgvuldig wordt uitgevoerd.

Hoewel het mogelijk is om gaten in metselwerk zelf te maken, is het meestal verstandig om dit aan een professional over te laten, vooral bij complexere klussen. Dit artikel geeft een gedetailleerde uitleg over de technieken, gereedschappen en veiligheidsmaatregelen die nodig zijn bij het maken van gaten in metselwerk.

Gaten maken in metselwerk: Basisstappen

Het maken van gaten in metselwerk volgt een aantal standaardstappen, die zowel voor handige hobbyisten als voor professionals van toepassing zijn. De volgende stappen zijn essentieel voor een succesvolle uitvoering:

1. Voorbereiding en afmetingen bepalen

Voor het begin van het werk is het belangrijk om de exacte locatie en afmetingen van het gat te bepalen. Denk hierbij aan het doel van het gat: een ventilatiekanaal, een kabeldoorvoer of een opening voor een apparaat. Het is ook belangrijk om te controleren of er elektriciteits-, water- of gasleidingen in de muur zitten. Dit kan worden gedaan met een leidingzoeker of studfinder.

Naast het bepalen van de locatie en functie van het gat, is het ook belangrijk om de juiste tools en materiaal voor te bereiden. Dit omvat een boormachine met metselboor, een boormal, een schroefplug en eventueel een boorstand. Voor grotere openingen of vierkante gaten is specifieker gereedschap nodig, zoals een zaagmachine of een boor met een groter bit.

2. Het juiste gereedschap gebruiken

Het boren in metselwerk vereist een krachtige boormachine met een geschikt boorbitje. Metselboorboren zijn ontworpen voor het boren in harde materialen zoals baksteen, metselwerk en beton. Ze hebben een hardmetalen punt en zijn vaak uitgerust met een slagfunctie om het boren efficiënter te maken.

Voor het maken van gaten in metselwerk is het verstandig om te beginnen met het boren zonder slagfunctie. Pas wanneer de boor een paar millimeter in het materiaal is gedrongen en geen risico meer loopt op uitglijden, moet de slagfunctie worden ingeschakeld. Dit voorkomt dat de rand van het boorgat afbrokkelt of dat de boor uitglijdt en beschadigd wordt.

3. Boren en het gat maken

Bij het boren is het essentieel om constante druk uit te oefenen. Dit zorgt ervoor dat de boor recht blijft en dat er geen scheuren ontstaan in de muur. Het is verstandig om regelmatig te stoppen en het boorgat te controleren op diepte en schoonheid. Na het boren moet het gat worden geveegd van stof en puin.

Voor een schroef of plug is het aan te raden om een plug in het gat te plaatsen en vervolgens de schroef erin te draaien. Dit zorgt voor een stevige en betrouwbare bevestiging. Het is belangrijk om de juiste plug te gebruiken voor het type muur, want niet elk type werkt goed in ieder soort metselwerk.

4. Veiligheid en controle

Na het maken van het gat is het aan te raden om de bevestiging te controleren en eventueel aan te passen. Het is ook belangrijk om ervoor te zorgen dat de boor en andere gereedschappen worden schoongemaakt en veilig opgeborgen. De omgeving moet worden schoongemaakt en eventueel opgeruimd om een veilige en nette werkomgeving te garanderen.

Zagen van vierkante gaten in metselwerk

Voor complexere klussen, zoals het maken van vierkante gaten in metselwerk, is het gebruik van een zaagmachine noodzakelijk. Deze techniek vereist meer precisie en controle dan het boren van ronde gaten. Het zagen van vierkante gaten wordt vaak toegepast bij het aanbrengen van lichtkoepels, deur- of raamopeningen, of het maken van trapgaten.

Technieken en gereedschap

Het zagen van vierkante gaten in metselwerk vereist het gebruik van een zaagmachine, zoals de Arbortech AS200X of BA200X. Deze machines zijn speciaal ontworpen voor het zagen in metselwerk en beton en zijn uitgerust met een Plunge- of General Purpose (XL)-zaagblad. Deze bladen zorgen voor genoeg zaagdiepte en precisie om vierkante gaten in één zaagbeweging te maken.

Het proces begint met het bepalen van de afmetingen en het markeren van de contouren op het metselwerk. Vervolgens wordt de zaagmachine gebruikt om de randen in te zagen. Het is belangrijk om het gat in meerdere stappen te maken en eventuele oneffenheden te corrigeren met een slijpsteen of vijl. Na het zagen wordt het uit te zagen deel voorzichtig verwijderd met een beitel of hamer. Dit zorgt voor een strakke rand en voorkomt beschadiging van omliggende stenen.

Voordelen van het gebruik van een zaagmachine

Het gebruik van een zaagmachine zoals de Arbortech AS200X of BA200X biedt meerdere voordelen. Ten eerste is de zaagdiepte aanzienlijk groter dan bij handmatig zagen. Deze machines kunnen tot 17 cm diep zagen, wat betekent dat bakstenen in één zaagbeweging volledig kunnen worden verwijderd. Dit bespaart tijd en verminderd de kans op beschadiging van omliggend metselwerk.

Ten tweede zorgt het gebruik van een zaagmachine voor een minimaal niveau van overlast. De unieke zaagbeweging voorkomt scheuren in de omliggende stenen en laat de voegen intact. Hierdoor is het mogelijk om de originele stenen opnieuw terug te plaatsen, wat een kleurverschil in het metselwerk voorkomt.

Een extra voordel is dat de Arbortech BA200X beschikbaar is op accu. Dit zorgt voor maximale vrijheid bij het werken, aangezien het niet aangesloten hoeft te zijn op een stroomkabel. Dit is vooral handig bij klussen op locaties waar het elektriciteitsnet niet direct bereikbaar is.

Veiligheid en precisie

Het zagen van vierkante gaten in metselwerk is een tijdrovende en arbeidsintensieve klus. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat het werk nauwkeurig en veilig wordt uitgevoerd. Het handmatig bijwerken van de randen en het verwijderen van het uit te zagen deel vergt veel precisie en aandacht. Het is verstandig om het werk in stappen uit te voeren en regelmatig te controleren of de uitsparing precies past.

Het belang van het controleren van onderliggende leidingen

Een van de belangrijkste aspecten bij het maken van gaten in metselwerk is het controleren van eventuele onderliggende leidingen of kabels. Het doorboren van elektriciteits-, water- of gasleidingen kan leiden tot ernstige schade of zelfs gevaar. Het is daarom verstandig om een leidingzoeker of studfinder te gebruiken voordat het werk begint.

Een leidingzoeker is een apparaat dat detecteert of er elektriciteitsleidingen in de muur zitten. Het is aan te raden om het gebruik van dit apparaat te combineren met een visuele inspectie van de muur en eventuele aanduidingen van leidingen of kabels. Het is ook verstandig om te weten waar de hoofdkraan van de gas- en waterleidingen zich bevindt, zodat er snel rekening mee kan worden gehouden in geval van een onvoorziene incident.

Bij het boren of zagen van gaten in metselwerk is het aan te raden om nooit dieper te boren dan nodig is. Dit vermindert het risico op het doorboren van leidingen of kabels. Bovendien is het verstandig om te controleren hoe diep de leidingzoeker werkt en nooit dieper te boren dan het apparaat kan meten.

Gereedschap en materialen

Het maken van gaten in metselwerk vereist het gebruik van specifieke gereedschappen en materialen. Deze omvatten:

Boormachine met metselboor: Voor het boren van ronde gaten in metselwerk is een krachtige boormachine met een metselboor nodig. Deze machines moeten uitgerust zijn met een slagfunctie en een hardmetalen punt.
Boormal of boorstand: Deze hulpstukken helpen bij het houden van de boor recht en voorkomen scheuren in de muur.
Schroefplug en schroef: Voor een stevige bevestiging is het aan te raden om een schroefplug in het gat te plaatsen en vervolgens een schroef erin te draaien.
Zaagmachine: Voor het maken van vierkante gaten in metselwerk is een zaagmachine zoals de Arbortech AS200X of BA200X nodig. Deze machines zijn uitgerust met een Plunge- of General Purpose (XL)-zaagblad.
Leidingzoeker: Voor het detecteren van eventuele onderliggende leidingen is een leidingzoeker of studfinder nodig.

Veiligheid en praktische tips

Het maken van gaten in metselwerk is een klus die zowel fysiek als mentaal uitdagingen met zich meebrengt. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat het werk veilig wordt uitgevoerd en dat er geen schade aan de muur of andere onderdelen van het huis ontstaat. Hier zijn een aantal praktische tips:

Begin met het boren zonder slagfunctie: Pas wanneer de boor een paar millimeter in het materiaal is gedrongen en geen risico meer loopt op uitglijden, moet de slagfunctie worden ingeschakeld.
Controleer regelmatig het boorgat: Dit zorgt ervoor dat het gat op de juiste plek zit en dat er geen scheuren ontstaan in de muur.
Gebruik een envelop om stof te vangen: Tijdens het boren valt er veel stof en puin. Het plakken van een envelop onder het boorpunt helpt om het stof te vangen en de vloer schoon te houden.
Zorg voor een nette en veilige werkomgeving: Na het boren en eventueel zagen moet de omgeving worden schoongemaakt en veilig worden opgeruimd. De gereedschappen moeten worden schoongemaakt en veilig opgeborgen.

Wanneer het aan een professional overlaten

Hoewel het maken van gaten in metselwerk zelf mogelijk is, is het meestal verstandig om dit aan een professional over te laten, vooral bij complexere klussen. Het zagen van vierkante gaten of het maken van grotere openingen vereist vaak het gebruik van specifieke gereedschappen en ervaring. Het is ook verstandig om dit aan een professional over te laten bij het maken van gaten in spouwmuur met isolatie, omdat dit een extra uitdaging is.

Professionele bedrijven zoals Vermeer Betonboringen of Anton van Dijk bieden diensten aan voor het boren en zagen van gaten in metselwerk. Ze gebruiken moderne gereedschappen en technieken om een schoon en nauwkeurig resultaat te verkrijgen. Ze kunnen ook garantie geven op het werk en eventuele schades die tijdens het proces ontstaan.

Conclusie

Het maken van gaten in metselwerk is een essentiële klus in de bouw en renovatie. Het vereist zowel kracht als precisie om een schoon en betrouwbaar resultaat te verkrijgen. Het boren van ronde gaten kan in principe zelf worden gedaan met het juiste gereedschap, maar het zagen van vierkante gaten of het maken van grotere openingen vereist meestal het gebruik van professionele gereedschappen en technieken. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat het werk veilig wordt uitgevoerd en dat er geen schade aan de muur of andere onderdelen van het huis ontstaat. Door het gebruik van een leidingzoeker en het controleren van onderliggende leidingen kan het risico op schade worden geminimaliseerd. Het is verstandig om deze klus aan een professional over te laten, vooral bij complexere projecten.

Bronnen

gaat
make