De ideale dikte en breedte van metselvoegen in bouwprojecten

Bij het uitvoeren van metselwerk is de dikte en breedte van de voegen een belangrijke parameter die zowel functioneel als esthetisch van invloed is op het eindresultaat. Voegen zorgen voor stabiliteit, voorkomen vochtproblemen en bepalen mee hoe het metselwerk er uitziet. In dit artikel geven we een gedetailleerde uitleg over de aanbevolen afmetingen van metselvoegen, de invloed van de steensoort en -afmetingen en de praktische toepassing in diverse situaties. Op basis van de beschikbare informatie worden de standaarden en aanbevelingen beoordeeld, waarbij rekening gehouden wordt met betrouwbaarheid en toepassing in de praktijk.

Inleiding: Waarom is de dikte van een voeg belangrijk?

Metselvoegen zijn de verticale en horizontale ruimtes tussen metselstenen, gevuld met mortel. Deze voegen vullen meerdere functies: zij versterken de structuur, zorgen voor stabiliteit en voorkomen vochtinfiltratie. Daarnaast hebben ze ook een esthetische functie. De breedte van de voegen beïnvloedt het uiterlijk van de gevel of muur en kan het ontwerp van het gebouw sterk bepalen.

De standaardbreedte van voegen varieert, afhankelijk van de gebruikte metselstenen, de techniek en de architectonische keuze. Het is belangrijk om de juiste afmetingen aan te houden om zowel de kwaliteit van het metselwerk als de levensduur ervan te waarborgen.

Aanbevolen breedte van voegen

De breedte van een metselvoeg wordt meestal uitgedrukt in millimeters (mm) en kan variëren vanaf 2 mm tot maximaal 20 mm, afhankelijk van de toepassing en het type metselwerk. Uit de bronnen blijkt dat de standaardbreedte van een voeg meestal tussen de 9 mm en 15 mm ligt.

Lintvoegen (horizontale voegen)

De horizontale voegen, ook wel lintvoegen genoemd, zijn doorgaans iets breder dan de verticale voegen. De standaardmaat voor een lintvoeg is 10 mm. De breedte varieert echter tussen 9 mm en 14 mm, afhankelijk van de toepassing, de steensoort en de gewenste architectonische uitstraling.

In traditioneel metselen wordt de voegbreedte meestal uitgekrabd tot een diepte van 12 tot 15 mm. Deze diepte zorgt ervoor dat de voeg goed vastzit en het metselwerk extra stabiliteit krijgt. Na droging van de mortel wordt de voeg verder afgewerkt om het uiterlijk te verbeteren.

Stootvoegen (verticale voegen)

De verticale voegen, of stootvoegen, zijn meestal iets smaller dan de horizontale voegen. De breedte van een stootvoeg varieert meestal tussen 8 mm en 13 mm. Het is belangrijk om de breedte van deze voegen aan te passen aan het type metselsteen en de gewenste uitstraling van het metselwerk.

Bij het aanbouwen aan een bestaand metselwerk dient de breedte van de stootvoeg van het nieuwe deel gelijk te zijn aan die van het bestaande deel. Dit zorgt voor een esthetisch en technisch gelijk afloop van het metselwerk.

Invloed van de steensoort en afmetingen

De afmetingen van de metselstenen hebben een directe invloed op de breedte van de voegen. Zoals aangegeven in de gegevens, zijn er verschillende standaarden voor metselstenen. De meest gebruikte variant is de zogenaamde waalformaat, met afmetingen van 210 x 100 x 50 mm. Er is ook een dikformaat, wat 15 mm dikker is (210 x 100 x 65 mm), en een Vechtformaat, dat 10 mm dunner is.

De lagermaat is een belangrijk concept bij het bepalen van de voegbreedte. De lagermaat is de gemiddelde dikte van een metselsteen plus de breedte van de voeg. Bijvoorbeeld: bij een metselsteen van 50 mm dik en een voegbreedte van 12,5 mm, is de lagermaat 62,5 mm. Deze maat is van invloed op de hoeveelheid metselstenen per m² en de structuur van het metselwerk.

Tabel: Aantal metselstenen per m²

Bij het berekenen van het aantal stenen per m², is het ook belangrijk om rekening te houden met de voegbreedte. Hoe breder de voegen, hoe minder stenen nodig zijn om een meter kwadraat te bedekken.

Voegbreedte en voegdiepte: een verhouding

De breedte van een voeg bepaalt ook de diepte van de voeg. Volgens de gegevens geldt de volgende regel: tot een voegbreedte van 12 mm moet de voegdiepte 6 mm zijn. Bij breder dan 12 mm dient de voegdiepte de helft van de voegbreedte te zijn. Dit zorgt ervoor dat de voeg goed vastzit en de stabiliteit van het metselwerk wordt gewaarborgd.

Bijvoorbeeld: - Een voegbreedte van 10 mm → voegdiepte is 6 mm - Een voegbreedte van 14 mm → voegdiepte is 7 mm

Het is belangrijk om deze verhouding aan te houden, omdat te smalle of te diepe voegen kunnen leiden tot structurele problemen, zoals vochtinslag of losse voegen.

Voegen in specifieke situaties

Voegen in vloeren

Voegen in vloeren hebben andere eisen dan in muren of gevels. Bij vloeren is de voegbreedte afhankelijk van de oppervlakte van de ruimte. Voor buitenvloeren is een minimale voegbreedte van 2 mm aan te houden indien de oppervlakte niet groter is dan 120 m². Voor grotere oppervlakken moet de minimale voegbreedte 5 mm zijn.

Bij binnenvloeren geldt een minimale voegbreedte van 2 mm voor gereduceerde voegen (bijvoorbeeld bij tegels met gerectificeerde randen) en 4 mm voor normale voegen. Deze voegen zorgen voor een betere verdeling van de spanningen en voorkomen scheurtjes in het tegelwerk.

Stootvoegloos metselen

Een speciale techniek is het stootvoegloos metselen, waarbij de verticale voegen minimaal 2 mm zijn en in de praktijk bijna niet gevuld worden met mortel. Deze techniek benadrukt de horizontale lijnen in het metselwerk en wordt vaak gebruikt voor een modern of minimalistisch uiterlijk. Omdat er geen verticale voegen zijn, is de stabiliteit van het metselwerk afhankelijk van de kwaliteit van de horizontale voegen en de precisie van de steenafmetingen.

Invloed van morteldikte en -kwaliteit

De kwaliteit van de mortel speelt een cruciale rol bij de sterkte van het metselwerk. De dikte van de mortel tussen de stenen varieert theoretisch tussen 10 mm en 20 mm. In de praktijk is de dikte echter vaak hoger, doordat het oppervlak van de stenen niet volledig gelijk is.

De voeghardheid is een maat voor de kwaliteit van het voegwerk. Hoe harder de voeg, hoe langer de levensduur van het metselwerk. De toepassingsklasse van het metselwerk bepaalt de minimaal benodigde voeghardheidsklasse. Dit betekent dat voor bijvoorbeeld een gevel of een wand die bloot staat aan weersinvloeden, een hogere kwaliteit van de mortel nodig is.

Praktische richtlijnen en tips

Hoeveel lagen per dag metselen?

Er zijn beperkingen aan hoeveel lagen metselwerk je per dag kunt uitvoeren. De hoogte van het metselwerk per dag hangt af van het gewicht van de stenen en de stabiliteit van het mortelverband. Als richtlijn wordt vaak aangeraden om de hoogte van het metselwerk per dag beperkt te houden tot ongeveer 11 meter. Dit voorkomt dat de mortel inzakt of dat het metselwerk instabiel wordt.

Tips voor het voegen van metselwerk

• Krab de voegen tot de juiste diepte (12–15 mm) tijdens het traditionele metselen.
• Werk de voegen verder af na het drogen van de mortel voor een nette afwerking.
• Gebruik altijd een kwaliteitsmortel die geschikt is voor het type metselwerk en de toepassing.
• Houd rekening met de voegbreedte en voegdiepte om de stabiliteit en levensduur van het metselwerk te waarborgen.
• Raadpleeg een professional indien er sprake is van ongelijke afmetingen of problemen met de stabiliteit.

Problemen voorkomen: vocht, muizen en wespen

Een bekend nadeel van open of ongeschikte voegen is dat deze kunnen leiden tot vochtproblemen, zoals mufheid of schimmel. Bovendien kunnen dieren zoals muizen, ratten en wespen via open voegen in het metselwerk terechtkomen. Dit is vooral een probleem bij spouwmuurconstructies, waar de voegen een ingang vormen naar de spouw. Het is daarom belangrijk om de voegen goed te vullen en af te sluiten, zowel functioneel als esthetisch.

Conclusie

De breedte en dikte van metselvoegen zijn essentiële parameters bij het uitvoeren van metselwerk. Het kiezen van de juiste voegbreedte en -diepte zorgt voor een stabiele constructie, voorkomt vochtproblemen en draagt bij aan het esthetische uiterlijk van het gebouw. Aanbevolen breedtes variëren tussen 9 mm en 15 mm, afhankelijk van het type metselwerk en de gebruikte stenen. De voegdiepte hangt verder af van de breedte: tot 12 mm is 6 mm aan te houden, daarboven is de voegdiepte de helft van de voegbreedte.

Het gebruik van de juiste mortel en het naleven van de aanbevolen richtlijnen is van groot belang voor de kwaliteit en levensduur van het metselwerk. Bovendien is het belangrijk om rekening te houden met praktische aspecten zoals het aantal lagen per dag en de stabiliteit van het mortelverband. Door deze richtlijnen en aanbevelingen op te volgen, is het mogelijk om een stevig, duurzaam en esthetisch metselwerk te realiseren.

Bronnen

1. Webwoordenboek.nl – Hoe dik is een metselvoeg
2. Let’s Rebuild – Masonry: What Thickness Is Common
3. Wikipedia – Voeg
4. Arch-i-nfo Blog – Delen, voegen en afmetingen van module