Hoekijzers in metselwerk: toepassing, materialen en montage

Published by Redactie on augustus 31, 2025 | Category metselwerk

Inleiding

Hoekijzers worden veelvuldig ingezet in de bouwsector, met name bij metselwerk, waar ze dienen als ondersteuning en stabilisatie in zowel kleine als grootschalige constructies. In combinatie met bakstenen muren, ramen, deuren, en andere openingen, vormen hoekijzers een essentieel onderdeel van de structuur om spanningen te absorberen en eventuele instabiliteiten te voorkomen.

In dit artikel wordt ingegaan op de toepassing van hoekijzers in metselwerk, inclusief de juiste montage-technieken, de beschikbare materialen, en de voordelen van het gebruik van deze onderdelen. Daarnaast worden praktische richtlijnen gegeven voor de keuze van het juiste type hoekijzer en de eventuele voorbereiding van het bouwproject. Aan het einde van het artikel volgt een overzicht van relevante leveranciers en technische specificaties, gebaseerd op beschikbare informatie uit betrouwbare bronnen.

Hoekijzers en hun functie in metselwerk

Metselwerk, bestaande uit bakstenen en mortel, is bekend om zijn sterke drukweerstand, maar zwak in trekweerstand. Dit betekent dat metselwerk verticale belastingen goed ondersteunt, maar problemen kan ondervinden bij horizontale spanningen, zoals bij openingen voor ramen en deuren. Bij dergelijke constructies zijn extra ondersteunende elementen nodig om de integriteit van de muur te behouden. Hoekijzers vullen deze rol aan.

Hoekijzers zijn L-vormige onderdelen gemaakt van staal, die meestal worden ingezet om openingen in metselwerk te ondersteunen. Ze worden in het metselwerk geplaatst zodat ze de druk van het bovenliggende metselwerk kunnen dragen en eventuele spanningen opvangen. Ze kunnen gebruikt worden als onderdorpel, zijkanten van openingen, of als ondersteuning voor metselwerk dat niet voldoende wordt gedragen door de fundering.

Toepassing in openingen

Een typische toepassing van hoekijzers is bij raam- en deuropeningen. Hierbij wordt een horizontale onderdorpel geplaatst die het gewicht van het metselwerk boven het kozijn draagt. De zijkanten van de opening kunnen ook gesteund worden met verticale hoekijzers. In het metselwerk worden deze hoekijzers verwerkt in de mortel, zodat ze niet zichtbaar zijn en toch hun functie uitvoeren.

In de stappen die zijn beschreven in de bron, wordt een duidelijk overzicht gegeven van hoe het metselwerk voorbereid moet worden. Eerst wordt een raamopening gesneden of gemaakt. Daarna wordt de horizontale onderdorpel geplaatst, waarbij stenen op de rand worden neergelegd met de lange zijden naar buiten gericht. De mortel wordt op de juiste dikte aangebracht, zodat de bovenste steen iets hoger komt te liggen dan het raamkozijn. Dit zorgt ervoor dat water afloopt en niet in het metselwerk terecht komt.

De zijkanten van de opening worden opgebouwd tot de gewenste hoogte, waarbij de hoekijzers op hun plaats worden gebracht. Deze worden verwerkt in de mortel, waarna de rest van het metselwerk verwerkt kan worden.

Ondersteuning bij fundering

Hoekijzers worden ook gebruikt wanneer de fundering niet voldoende ondersteuning biedt voor het metselwerk. In zo’n geval kan een typische ondergrond 8 inch dik zijn, wat bij het plaatsen van 2 bij 6 houtskanten leidt tot een te smalle richel voor volledige bakstenen. In dergelijke gevallen wordt een hoekijzer op de breedte van de stenen geplaatst, waarbij het verticale deel op de houten omlijsting arrêteert. De houtconstructie is normaal gesproken op 16-inch centra geplaatst, waardoor een lagbout geplaatst moet worden in elke stud. De eerste rij stenen wordt vervolgens op het horizontale deel van de hoekijzer geplaatst en in de mortel bevestigd. De muur wordt daarna aan de omlijsting bevestigd door bevestigingsmiddelen in de mortel te steken.

Materialen en kwaliteiten van hoekijzers

Hoekijzers zijn meestal gemaakt van staal en kunnen in verschillende vormen en afmetingen verkrijgbaar zijn. Ze worden vaak gegalvaniseerd of uit roestvrijstaal vervaardigd, afhankelijk van de toepassing en de gewenste levensduur. In de meeste bouwprojecten worden gegalvaniseerde hoekijzers gebruikt vanwege hun goede corrosiebestendigheid en lage onderhoudsbenodigdheden.

Gegalvaniseerd staal

Gegalvaniseerde hoekijzers zijn gemaakt van staal dat is behandeld met een laag zink om corrosie te voorkomen. Ze worden vaak gebruikt in binnen- en buitenprojecten, waarbij de hoekijzers onderdeel worden van de structuur. Het gebruik van gegalvaniseerde hoekijzers biedt voordelen zoals:

Corrosiebestendigheid: Door de zinklaag is het materiaal goed beschermd tegen roest.
Duurzaamheid: De hoekijzers hebben een lange levensduur, zelfs bij blootstelling aan vocht.
Eenvoudige montage: Gegalvaniseerde hoekijzers zijn meestal lichter dan roestvrijstaal en makkelijker in de hand te houden.

Roestvrijstaal (RVS)

Roestvrijstaal, vaak van type 304 of 316, wordt gebruikt in specifieke toepassingen waar een extra hoge corrosiebestendigheid nodig is. Deze hoekijzers zijn geschikt voor gebruik in vochtige of zoutige omgevingen, zoals bij dekstructuren, gevels of nabij zee. De voordelen van RVS-hoekijzers zijn:

Extreem corrosiebestendig: Ze zijn niet gevoelig voor roest.
Hoge drukweerstand: Roestvrijstaal is duurder dan gegalvaniseerd staal, maar biedt een betere prestatie bij hoge belastingen.
Aanpasbaar: Ze kunnen in diverse afmetingen en profielen vervaardigd worden.

Aanvullende behandelingen

Naast gegalvaniseerd staal en RVS kunnen hoekijzers ook met andere coatings worden uitgevoerd, zoals stralen en menie. Deze behandelingen worden vaak toegepast wanneer de hoekijzers in een zichtbare positie komen, zoals bij gevels of in interieurs. Het stralen en menie geeft een glad en schitterend oppervlak, wat visueel aantrekkelijk is en eventuele corrosie verder beperkt.

Technische specificaties en beschikbare afmetingen

Hoekijzers zijn meestal verkrijgbaar in standaardafmetingen, maar kunnen ook op maat gemaakt worden. Aan de hand van de beschikbare informatie uit de bronnen, is een overzicht samengesteld van de meest gebruikte afmetingen en de bijbehorende eigenschappen.

Standaardafmetingen

De meest gebruikte afmetingen van hoekijzers zijn:

40 x 40 x 4 mm
50 x 50 x 5 mm
60 x 60 x 6 mm
70 x 70 x 7 mm
80 x 80 x 8 mm
100 x 100 x 8 mm
100 x 100 x 10 mm
120 x 80 x 8 mm
150 x 100 x 10 mm
200 x 100 x 10 mm
200 x 100 x 12 mm
200 x 100 x 16 mm
200 x 100 x 16 mm (S355)

Deze afmetingen zijn beschikbaar bij verschillende leveranciers en kunnen in gegalvaniseerd of roestvrijstaal worden aangevraagd. De prijsvariaties per kg of meter zijn afhankelijk van het type coating en de gebruikte staalkwaliteit.

Aanvullende informatie

Bij sommige leveranciers is het mogelijk om hoekijzers op maat te laten maken. Hierbij kunnen specifieke lengtes en afmetingen worden aangevraagd. Bijvoorbeeld, bij Stalenmaterialen.nl is het mogelijk om gelijkzijdige hoekijzers in verschillende lengtes te bestellen, inclusief eventuele zaaginstructies of tekeningen. De Twentse Staalhandel biedt een eigen constructiewerkplaats, waardoor het materiaal direct kan worden vervaardigd op maat. Dit is vooral handig bij grotere projecten of bij specifieke montage-vereisten.

Voordelen van het gebruik van hoekijzers in metselwerk

Het gebruik van hoekijzers in metselwerk biedt diverse voordelen, zowel qua structuur als qua montage en onderhoud. Hieronder een overzicht van de belangrijkste voordelen:

Structuur en stabiliteit

Hoekijzers dragen bij aan de stabiliteit van metselwerk, met name bij openingen en ondersteuning van muren. Ze helpen om eventuele spanningen en scheurtjes te voorkomen en verhogen daardoor de levensduur van het metselwerk. In combinatie met het juiste mortel en het juiste metseltechniek zorgen hoekijzers voor een betere druk- en trekweerstand.

Eenvoudige montage

Hoekijzers zijn relatief eenvoudig in te monteren, vooral wanneer ze worden verwerkt in de mortel. Ze kunnen snel worden geplaatst en bevestigd, waardoor de bouwtijd kan worden verkort. Bij grotere openingen of bij complexe constructies kunnen er extra beugels en ondersteuningen worden toegevoegd om de montage te versnellen.

Duurzaamheid en onderhoud

Hoekijzers zijn gemaakt van staal dat goed beschermd is tegen corrosie, zoals gegalvaniseerd staal of roestvrijstaal. Dit betekent dat ze een lange levensduur hebben en weinig onderhoud vereisen. Ze zijn geschikt voor zowel binnen- als buitenprojecten en kunnen in vochtige omgevingen gebruikt worden zonder dat het materiaal snel verdergaat.

Visuele integratie

Hoekijzers kunnen zowel zichtbaar als onzichtbaar worden geplaatst. In veel gevallen worden ze verwerkt in het metselwerk, zodat ze niet zichtbaar zijn en de esthetiek van het metselwerk niet worden aangetast. Bij zichtbare toepassingen kunnen ze uitgevoerd worden in verschillende coatings of kleuren om visueel beter te passen bij het ontwerp.

Selectie en aankoop van hoekijzers

Bij de aankoop van hoekijzers zijn er een aantal factoren die in overweging genomen moeten worden, zoals de gewenste afmetingen, materiaalkwaliteit, coating, en montagevereisten. Hieronder worden enkele richtlijnen gegeven voor het kiezen van het juiste type hoekijzer.

Afmetingen en belastingvermogen

Het kiezen van de juiste afmetingen van de hoekijzer is belangrijk voor de structuur en stabiliteit van het metselwerk. De afmetingen worden bepaald door de grootte van de opening, het gewicht van het bovenliggende metselwerk, en de eventuele spanningen. Bij kleine openingen zijn kleinere afmetingen vaak voldoende, terwijl grotere openingen grotere profielen vereisen.

Materiaal en coating

Het materiaal van de hoekijzer hangt af van de toepassing en de omgeving waarin het gebruikt wordt. In binnenprojecten is gegalvaniseerd staal vaak voldoende, terwijl in buitenprojecten of in vochtige omgevingen roestvrijstaal of aanvullende coatings zoals stralen en menie aanbevolen worden. Het is belangrijk om te overwegen hoe lang het metselwerk nodig is en of het periodiek onderhoud vereist.

Montagevereisten

Bij het kiezen van hoekijzers is het ook belangrijk om rekening te houden met de montagevereisten. In sommige gevallen zijn extra beugels of ondersteuningen nodig, vooral bij grotere openingen of bij complexe constructies. Het is raadzaam om dit te bespreken met een constructeur of bouwdeskundige om ervoor te zorgen dat de keuze van het hoekijzer voldoet aan de structuurvereisten.

Leveranciers en voorraad

Er zijn verschillende leveranciers die hoekijzers leveren, zowel in standaardafmetingen als op maat. De Twentse Staalhandel, Stalenmaterialen.nl, en Fixinox zijn enkele voorbeelden van leveranciers die dit aanbieden. Het is aan te raden om contact op te nemen met een deskundige leverancier om advies te krijgen over de juiste keuze van hoekijzers en eventuele montage-vereisten.

Montage van hoekijzers in metselwerk

Het juiste monteren van hoekijzers is essentieel voor de structuur en stabiliteit van het metselwerk. Hieronder worden de belangrijkste stappen beschreven voor het monteren van hoekijzers in metselwerk.

Voorbereiding van de opening

Voor het monteren van een hoekijzer is het belangrijk dat de opening correct is voorbereid. Dit betreft zowel de horizontale onderdorpel als de verticale zijkanten. De opening moet precies afgemeten zijn en eventuele afwijkingen moeten worden meegenomen in de montage. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat de opening voldoende ruimte biedt voor het hoekijzer en de mortel.

Plaatsing van de hoekijzer

De hoekijzer moet op de juiste manier worden geplaatst, zodat hij het gewicht van het bovenliggende metselwerk kan dragen. In de meeste gevallen wordt de hoekijzer verwerkt in de mortel, zodat hij niet zichtbaar is. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat de hoekijzer correct is bevestigd en dat hij niet verdraait of schuift tijdens het metselen.

Bevestiging van het metselwerk

Na het plaatsen van de hoekijzer kan het metselwerk verder worden aangebracht. De mortel moet op de juiste dikte worden aangebracht en de stenen moeten goed worden afgewisseld. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat de mortel goed hecht aan het hoekijzer en dat er geen luchtluchtjes of onregelmatigheden ontstaan.

Controle en afwerking

Na het monteren van de hoekijzer en het metselwerk is het belangrijk om de structuur te controleren op eventuele afwijkingen of problemen. De hoekijzer moet stevig zitten en het metselwerk moet evenwichtig en strak zijn. Eventuele afwijkingen moeten worden aangepast voordat het metselwerk volledig is.

Conclusie

Hoekijzers spelen een cruciale rol in metselwerk, met name bij openingen en ondersteuning van muren. Ze helpen om eventuele spanningen en scheurtjes te voorkomen en verhogen de levensduur van het metselwerk. Het juiste kiezen van het type hoekijzer, afmetingen, materiaal, en montage-techniek is essentieel voor de structuur en stabiliteit van het metselwerk.

Bij de aankoop van hoekijzers is het belangrijk om rekening te houden met de gewenste toepassing, omgeving, en montage-vereisten. Het is raadzaam om advies te vragen bij een deskundige leverancier of bouwdeskundige om ervoor te zorgen dat de keuze van het hoekijzer voldoet aan de structuurvereisten.

Het monteren van hoekijzers vereist nauwkeurigheid en aandacht voor detail. Het juiste monteren van hoekijzers zorgt ervoor dat het metselwerk stabiel is en dat de openingen correct zijn ondersteund. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat de hoekijzer goed is bevestigd en dat het metselwerk correct is afgewerkt.

Tot slot is het aan te raden om gebruik te maken van gegalvaniseerde of roestvrijstaal hoekijzers om corrosie te voorkomen en de levensduur van het metselwerk te verlengen. Door het juiste kiezen en monteren van hoekijzers kan het metselwerk betrouwbaar en duurzaam worden gemaakt, wat van groot belang is bij zowel woningbouwprojecten als grotere constructies.

Bronnen

hoekijzer