Horizontale wapening in metselwerk: functie, toepassing en keuze van materiaal

Published by Redactie on augustus 31, 2025 | Category metselwerk

In de bouwsector is horizontale wapening in metselwerk een essentieel element voor het versterken van constructies, het voorkomen van scheuren en het verhogen van de levensduur van muren. Het gebruik van lintvoegwapening in horizontale voegen speelt een cruciale rol in het verdelen van belastingen en het compenseren van vervormingen. Dit artikel biedt een gedetailleerde en technisch onderbouwde uitleg over horizontale wapening in metselwerk, met aandacht voor de functie, toepassingsgebieden, materialen en normen. Het artikel is opgesteld op basis van betrouwbare bronnen en richt zich op zowel bouwprofessionals als woningeigenaars die geïnteresseerd zijn in renovatie en nieuwbouw.

Inleiding

Horizontale wapening in metselwerk dient als een constructieve versterking om scheurvorming en instabiliteit in muren te voorkomen. Het wordt voornamelijk gebruikt in horizontale lintvoegen en speelt een rol in het verdelen van belastingen en het opnemen van buiging en trekkrachten. Het is belangrijk om het verschil te begrijpen tussen gewapend en ongewapend metselwerk, evenals de rol van lintvoegwapening in het opwekken van een betere constructieve prestatie.

In dit artikel worden de technische aspecten van lintvoegwapening behandeld, inclusief de diverse typen wapening die op de markt beschikbaar zijn, zoals Murfor, Sigmafor en Scaldex. Ook worden de normen en eisen uit de NEN-EN 845-3 en NEN-EN 1996-1-1 besproken, die bepalen hoe lintvoegwapening moet worden toegepast in metselwerk. Bovendien wordt de toepassing van lintvoegwapening geanalyseerd in verschillende situaties, zoals bij het aanleggen van dilatatievoegen, het versterken van hoekconstructies en het opnemen van belastingen in muren zonder verband.

Functionele rol van horizontale wapening

Horizontale wapening in metselwerk vervult een aantal essentiële functies die cruciaal zijn voor de stabiliteit en duurzaamheid van metselconstructies. De wapening wordt meestal in de lintvoegen van metselwerk gelegd en werkt samen met de metselstenen en mortel of lijm om krachten op te nemen en te verdelen.

1. Scheurvorming voorkomen

Een van de belangrijkste functies van lintvoegwapening is het voorkomen van scheuren in metselwerk. Door de wapening in de horizontale voegen te leggen, wordt de constructie in staat gesteld om trekkrachten en buiging op te nemen. Dit is vooral relevant bij muren die blootstaan aan vochtige omstandigheden, temperatuurveranderingen of geografische invloeden zoals wind of aardbevingen.

2. Verdeling van belastingen

Horizontale wapening helpt bij het gelijkmatig verdelen van verticale belastingen over de muren. Dit is belangrijk bij muren die bovenliggende structuren ondersteunen of waarop geconcentreerde belastingen aangrijpen. De wapening zorgt voor een betere lastverdeling en vermindert zo de kans op lokale instabiliteit of scheurvorming.

3. Verhogen van de vervormingscapaciteit

Lintvoegwapening maakt het mogelijk om muren te versterken zodat ze meer vervorming kunnen opnemen zonder te scheuren. Dit is vooral van belang bij muren die op verschillende manieren belast worden of waarin ongelijke zettingen optreden.

4. Verhogen van de levensduur van de constructie

Door scheuren te voorkomen en belastingen beter te verdelen, draagt lintvoegwapening bij aan de verlenging van de levensduur van metselconstructies. Dit is niet alleen gunstig voor de veiligheid, maar ook voor de economische haalbaarheid van nieuwbouw en renovatieprojecten.

Technische specificaties en normen

De toepassing van lintvoegwapening in metselwerk is bepaald door een aantal technische normen en eisen. Deze normen zijn opgenomen in de Eurocode voor metselwerk (NEN-EN 1996-1-1) en de norm NEN-EN 845-3, die specifiek gericht is op lintvoegwapening van staal.

1. Minimumeisen voor wapening

Volgens de NEN-EN 1996-1-1 moet de totale hoeveelheid wapening in metselwerk niet minder zijn dan 0,003% van de bruto-oppervlakte van de doorsnede van de wand. Dit betekent dat op iedere zijde van de wand minimaal 0,015% van de bruto-oppervlakte gewapend moet zijn. Deze eisen zijn van toepassing wanneer wapening gebruikt wordt om de weerstand tegen zijdelingse belasting te verbeteren of om scheurvorming te beperken.

2. Normen voor lintvoegwapening (NEN-EN 845-3)

Lintvoegwapening moet voldoen aan de eisen van NEN-EN 845-3. Deze norm beschrijft de vereisten voor lintvoegwapening van staal en legt uit welke eigenschappen en testen moeten worden uitgevoerd om de prestaties van de wapening te verifiëren. Producten die niet voldoen aan deze norm, zijn niet geschikt voor constructief wapenen van metselwerk.

3. Prestatieverklaring (DoP)

Wanneer lintvoegwapening wordt toegepast in constructief gewapend metselwerk, dient de wapening te zijn voorzien van een prestatieverklaring (DoP) op basis van NEN-EN 845-3. De DoP wordt afgegeven door de producent en bevat informatie over de prestaties, toepassingsgebieden en kwaliteitsborging van het product.

4. Eindige afstand tussen dilatatievoegen

De toepassing van lintvoegwapening maakt het mogelijk om de horizontale afstand tussen verticale dilatatievoegen te vergroten. In de NEN-EN 1996-2-1-1 staat dat dit alleen toegestaan is als de wapening voldoet aan de eisen van NEN-EN 845-3. De fabrikant van de wapening dient hierbij aanbevelingen te geven voor de toepassing in het specifieke project.

Toepassingsgebieden van horizontale wapening

Lintvoegwapening wordt gebruikt in verschillende situaties waarin extra stabiliteit en versterking nodig zijn. De toepassing hangt af van de bouwkundige situatie, de belastingen en de omgeving waarin het metselwerk zich bevindt.

1. Aansluiting van wanden

Lintvoegwapening wordt vaak gebruikt bij de aansluiting van wanden, zoals bij hoekconstructies. Het helpt bij het versterken van de hoekverbindingen en het voorkomen van scheuren in de aansluitingen.

2. Muren zonder verband

In muren die geen verband hebben, zoals bijvoorbeeld in nieuwbouwprojecten met gedeelten zonder raam- of deuropeningen, is lintvoegwapening nodig om de stabiliteit te verhogen. Het helpt bij het opnemen van trekkrachten en het voorkomen van instabiliteit.

3. Belastingverdeling

Lintvoegwapening wordt ook gebruikt bij muren waarop geconcentreerde belastingen aangrijpen. Het helpt bij het gelijkmatig verdelen van deze belastingen over de muur en vermindert zo de kans op lokale instabiliteit.

4. Openingen in muren

Bij deuren en ramen is lintvoegwapening meestal nodig in de hoeken van de openingen. Het helpt bij het voorkomen van scheuren in de muren rondom de openingen en zorgt voor een betere lastverdeling.

5. Muren onder invloed van vocht of zout

In muren die blootstaan aan voortdurende veranderingen in vochtigheid of zoutgehalte, zoals aan de kust of in gebieden met hoge neerslag, is lintvoegwapening met roestvaste of epoxy-gecoate staaldraden aan te raden. Deze uitvoeringen zijn beter bestand tegen corrosie en verlengen zo de levensduur van de wapening.

6. Aardbevingen en extreme weersomstandigheden

In regio’s waar aardbevingen of extreme weersomstandigheden voorkomen, is lintvoegwapening een essentieel onderdeel van de bouwconstructie. Het helpt bij het opnemen van buiging en trekkrachten en zorgt voor een betere stabiliteit van de muren.

Types en uitvoeringen van lintvoegwapening

Er zijn verschillende types lintvoegwapening beschikbaar op de markt, elk met specifieke eigenschappen en toepassingsgebieden. De meest gebruikte types zijn Murfor, Sigmafor en Scaldex.

1. Murfor wapening

Murfor is een gelaste lintvoegwapening die bestaat uit twee parallel lopende staaldraden die verbonden zijn door een zigzag- of diagonaal lopende draad. De wapening wordt tijdens het metselen in de lintvoegen gelegd en helpt bij het voorkomen van scheuren en het verdelen van belastingen. Er zijn verschillende uitvoeringen beschikbaar, zoals:

Murfor +Z: Verzinkte staaldraden, geschikt voor droge ruimten binnenshuis.
Murfor +S: Roestvaste staaldraden, geschikt voor muren die blootstaan aan vochtige omstandigheden.
Murfor Spacer RND/E: Epoxy-gecoate staaldraden, geschikt voor metselwerk aan buitenmuren.
Murfor EFS: Platte lintvoegwapening, bedoeld voor lijmvoegen of dunne mortelvoegen.

Murfor wapening is een veelgebruikte keuze in de bouwsector en voldoet aan de eisen van NEN-EN 845-3.

2. Sigmafor wapening

Sigmafor is een geprefabriceerde lintvoegwapening van verzinkt staaldraad, bestaande uit evenwijdig lopende draden die puntgelast zijn met een doorlopende zigzagdraad. Deze wapening helpt bij het voorkomen van scheuren en het verhogen van de weerstand van de muurconstructie. Sigmafor is een betrouwbare keuze voor constructieve versterking van metselwerk.

3. Scaldex MetselGrip

Scaldex® MetselGrip is een weefsel van aramidevezel dat als een constructieve wapening in metsel- of lijmwerk wordt gebruikt. Het vermindert de kans op scheurvorming en helpt bij het opnemen van trekkrachten. Scaldex® MetselGrip is geschikt voor gebruik in horizontale lintvoegen en is een duurzame oplossing voor metselwerk.

Keuze van lintvoegwapening

De keuze van lintvoegwapening hangt af van een aantal factoren, zoals de bouwkundige situatie, de belastingen, de omgeving en de normen. Het is belangrijk om een wapening te kiezen die voldoet aan de eisen van NEN-EN 845-3 en de juiste prestatieverklaring heeft.

1. Bouwkundige situatie

De keuze van lintvoegwapening hangt af van de bouwkundige situatie, zoals de hoogte en breedte van de muren, de aanwezigheid van openingen en de belastingen die op de muren aangrijpen. In muren met grote openingen of geconcentreerde belastingen is een sterkere wapening nodig.

2. Belastingen

De wapening moet in staat zijn om de belastingen die op de muren aangrijpen, op te nemen en te verdelen. In muren die bovenliggende structuren ondersteunen of waarop geconcentreerde belastingen aangrijpen, is lintvoegwapening essentieel.

3. Omgeving

De keuze van lintvoegwapening hangt ook af van de omgeving waarin het metselwerk zich bevindt. In droge ruimten is verzinkte wapening voldoende, terwijl in vochtige of zoutige omgevingen roestvaste of epoxy-gecoate wapening aan te raden is.

4. Normen en prestatieverklaring

Het is belangrijk om een lintvoegwapening te kiezen die voldoet aan de eisen van NEN-EN 845-3 en voorzien is van een prestatieverklaring. Producten die niet over een prestatieverklaring beschikken, zijn niet geschikt voor constructief wapenen van metselwerk.

Verwerking van lintvoegwapening

De verwerking van lintvoegwapening is een cruciale stap in het bouwproces. De wapening moet correct gelegd worden in de lintvoegen en goed verwerkt worden in de mortel of lijm. Hier zijn een aantal richtlijnen voor de verwerking:

1. Correcte plaatsing

Lintvoegwapening moet correct geplaatst worden in de lintvoegen van het metselwerk. De wapening moet horizontaal lopen en gelijkmatig verdeeld worden over de muur. De afstand tussen de wapening moet overeenkomen met de aanbevelingen van de fabrikant.

2. Verwerking in mortel of lijm

De wapening moet goed verwerkt worden in de mortel of lijm van de lintvoegen. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat de wapening volledig bedekt is en niet uitsteekt. Dit zorgt voor een betere verbinding tussen de wapening en het metselwerk.

3. Afstandhouders

In sommige uitvoeringen van lintvoegwapening zijn afstandhouders geplaatst om ervoor te zorgen dat de wapening op de juiste hoogte blijft. Deze afstandhouders moeten correct geplaatst worden om de stabiliteit van de wapening te waarborgen.

4. Controle en inspectie

Na de verwerking van de lintvoegwapening dient een inspectie te plaatsvinden om te controleren of de wapening correct gelegd en verwerkt is. Eventuele fouten of aankleefpunten moeten hersteld worden voordat het bouwproces verder gaat.

Conclusie

Horizontale wapening in metselwerk is een essentieel onderdeel van de bouwconstructie. Het helpt bij het voorkomen van scheuren, het verdelen van belastingen en het verhogen van de stabiliteit en levensduur van metselconstructies. Lintvoegwapening wordt toegepast in verschillende situaties, zoals bij de aansluiting van wanden, muren zonder verband, openingen en muren onder invloed van vocht of zout.

Er zijn verschillende types lintvoegwapening beschikbaar, zoals Murfor, Sigmafor en Scaldex, elk met specifieke eigenschappen en toepassingsgebieden. De keuze van lintvoegwapening hangt af van de bouwkundige situatie, de belastingen, de omgeving en de normen. Het is belangrijk om een wapening te kiezen die voldoet aan de eisen van NEN-EN 845-3 en voorzien is van een prestatieverklaring.

De verwerking van lintvoegwapening is een cruciale stap in het bouwproces. De wapening moet correct gelegd worden in de lintvoegen en goed verwerkt worden in de mortel of lijm. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat de wapening horizontaal ligt en gelijkmatig verdeeld is over de muur. Een correcte verwerking zorgt voor een betere verbinding tussen de wapening en het metselwerk en draagt bij aan de stabiliteit en duurzaamheid van de constructie.

In het kader van nieuwbouw en renovatieprojecten is lintvoegwapening een essentieel instrument voor het verhogen van de prestaties van metselconstructies. Het helpt bij het voorkomen van scheuren, het verdelen van belastingen en het verhogen van de stabiliteit en levensduur van muren. Door de juiste keuze van lintvoegwapening en correcte verwerking te maken, kan een betere bouwkwaliteit en duurzaamheid bereikt worden.