Injecteren van metselwerk: Uitgebreide gids voor herstel, waterdichtheid en duurzaamheid

Published by Redactie on augustus 31, 2025 | Category metselwerk

Inleiding

Injecteren is een wijdverspreide techniek in de bouwsector die gebruikt wordt voor het herstellen van scheuren, het verhogen van de stabiliteit van constructies en het tegengaan van vochtproblemen. Bij metselwerk is injecteren een waardevolle methode om oude gebouwen functioneel en esthetisch te behouden, zonder dat het nodig is om het gehele werk aan te passen of te vervangen. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de voordelen, technieken, materialen en uitvoering van injecteren in metselwerk. De nadruk ligt op het herstel van statische scheuren, het injecteren tegen optrekkend vocht, en de kiesbare materialen. Alle informatie is gebaseerd op de beschikbare bronnen, met aandacht voor betrouwbaarheid en toepasbaarheid in de praktijk.

Wat is injecteren?

Injecteren betekent het inbrengen van vloeibare materialen in scheuren, leidingen, voegen of lekkages om het herstel, de stabilisatie of de waterdichtheid van een constructie te waarborgen. In het kader van metselwerk wordt injecteren meestal toegepast bij:

Scheuren in muren of funderingen;
Vochtproblemen zoals optrekkend vocht;
Leegte of holtes in metselwerk.

Het proces begint met een grondige voorbereiding, waarbij de breedte, lengte en diepte van de scheuren worden bepaald, evenals de toestand van het metselwerk en de mortel. Vervolgens wordt een geschikt injectiemateriaal gekozen, afhankelijk van het type probleem en de omstandigheden in de metselconstructie. De injectiematerialen worden daarna via gaten of speciale injectieslangen onder druk of via zwaartekracht ingebracht, waarbij ze de leemte vullen en een permanente of tijdelijke herstelling van de structuur of waterdichtheid bewerkstelligen.

Voordelen van injecteren in metselwerk

Injecteren biedt verschillende voordelen ten opzichte van andere herstelmethoden zoals inboeten of vervanging van metselstenen. Een aantal belangrijke voordelen zijn:

Minimale inmenging in de structuur: Injecteren verhindert het nodig hebben om grote delen van metselwerk te verwijderen, wat het oorspronkelijke uiterlijk en de historische waarde van het gebouw behoudt.
Duurzaam herstel: Injectiematerialen vullen holtes en scheuren op een manier die het metselwerk sterk maakt en de levensduur verlengt.
Waterdichtheid: Veel injectiematerialen, zoals kunstharsen en minerale mortels, vormen een permanente barrière tegen vochtinbrenging.
Snelle toepassing: Met moderne injectietechnieken zoals SikaMur® InjectoCream-100 is het mogelijk om injectieprocedures snel uit te voeren, zonder het nodig hebben van complexe apparatuur.
Kostenefficiëntie: Injecteren is vaak kostenefficiënt in vergelijking met volledige herstelprojecten of vervanging van metselstenen.

Succesfactoren voor injecteren

Volgens de expertise van Sika zijn er drie belangrijke factoren om injecteren succesvol te laten verlopen:

Correcte keuze van injectiemateriaal: Het materiaal moet geschikt zijn voor het type probleem (bijvoorbeeld statische of dynamische scheuren, vochtinbrenging, lekkages).
Gespecialiseerde injectieapparatuur: Het gebruik van de juiste apparatuur (zoals injectiepompen, injectieslangen of kitpistolen) is essentieel voor een uniforme verdeling van het injectiemateriaal.
Juiste injectiemethode: De methode moet afgestemd zijn op de omstandigheden van het metselwerk, zoals de breedte van de scheur, de toestand van de mortel en de aanwezigheid van water of slijtage.

Injecteren bij statische en dynamische scheuren

Een belangrijk onderscheid bij injecteren is tussen statische en dynamische scheuren. Deze termen verwijzen naar de manier waarop een scheur zich gedraagt over de tijd.

Statische scheuren

Statische scheuren zijn relatief vast en veranderen weinig of niet in breedte en vorm. Deze scheuren zijn ideaal voor injecteren, omdat het injectiemateriaal zich goed kan verspreiden en een permanente herstelling kan bewerkstelligen. In het kader van metselwerk zijn statische scheuren vaak het resultaat van ouderdom, droging van mortel of lichte bewegingen in de fundering. Injecteren met minerale mortels of kunstharsen kan de stabiliteit van het metselwerk herstellen.

Dynamische scheuren

Dynamische scheuren zijn breder en veranderen voortdurend van vorm en breedte. Deze scheuren zijn vaak het resultaat van continue bewegingen in de fundering of lichte subsistentie. Het injecteren van dynamische scheuren is volgens de bronnen echter vaak niet effectief. De meeste kunstharsen gedragen zich vrij star, en het is in de praktijk moeilijk om een elastische, flexibele waterdichte laag te creëren die zich aanpast aan de continue beweging van de scheur. In dergelijke gevallen is inboeten of het gebruik van rubberen of elastische mortels vaak een betere oplossing.

Injecteren tegen optrekkend vocht

Optrekkend vocht is een veelvoorkomend probleem in oude gebouwen, vooral wanneer het om metselwerk gaat. Het optrekkend vocht ontstaat door capillaire werking van de poriën in de stenen en mortel, waardoor water opzuigt vanuit de grond. Dit kan leiden tot schimmelvorming, uitval van schilderwerk of stuc, en een slechte leefomgeving.

Hoe werkt injecteren tegen optrekkend vocht?

Injecteren tegen optrekkend vocht houdt in het aanleggen van een horizontale vochtbarrière in de muur. Dit gebeurt door het injecteren van een vloeistof die kristalliseert en daardoor de capillaire werking vermindert. De vloeistof vormt een permanente waterdichte laag, die het opstijgende vocht tegenhoudt.

Een voorbeeld van een dergelijk product is SikaMur® InjectoCream-100. Dit is een waterafstotende gel die gemakkelijk wordt geïnjecteerd via geboorde gaten in de voegen van het metselwerk. Het vocht in de muur wordt geleidelijk verlaagd, en het restvocht veroorzaakt geen schade meer aan het interieur. Dit product is conform de WTA-richtlijnen voor het behandelen van optrekkend vocht in metselwerk.

Voordelen van SikaMur® InjectoCream-100

Geen speciale injectiepompen nodig: Het product wordt ingebracht via een kitpistool.
Snelle toepassing: Er is geen wachttijd nodig en de injectie kan direct worden uitgevoerd.
Lage kans op verwerkingsfouten: Het is eenvoudig in gebruik en minder afhankelijk van de handigheid van de uitvoerende monteur.
Gelijkmatig materiaalverbruik: Het is eenvoudig om de benodigde hoeveelheid te berekenen.
Geen afvoerproblemen: Het product verliest of vervuilt niet, omdat het niet door holtes of wanden lekt.

Injecteren voor het herstel van lekkages en breuken

Lekkages en breuken in metselwerk kunnen gevaarlijk zijn, vooral als ze zich bevinden in funderingen of kelders. Injecteren is een effectieve methode om dergelijke lekkages en breuken waterdicht te maken.

Injecteren van breuken in wanden en vloeren

In het geval van lekkages of breuken in wanden of vloeren wordt vaak kunststofhars (zoals polyurethaan of epoxyhars) onder druk geïnjecteerd. Deze harsen vullen de lekken volledig en creëren een permanente waterdichte laag. Het proces is bewezen kwaliteit en conform de WTA-richtlijnen.

Sluierinjectie

Sluierinjectie is een techniek waarbij het gehele metselwerk, zoals een kelder of wand, wordt waterdicht gemaakt. Hierbij wordt injectiemateriaal in de voegen en poriën ingebracht om een uniforme barrière tegen vochtinbrenging te vormen. Deze methode is vooral geschikt voor grootschalige projecten en kan ook gebruikt worden in combinatie met andere herstelmethoden.

Injectiematerialen voor metselwerk

De keuze van injectiemateriaal is afhankelijk van het type probleem, de omstandigheden in het metselwerk en de gewenste duurzaamheid van de herstelling. De beschikbare materialen kunnen grofweg worden ingedeeld in twee categorieën:

Mineraalgebonden materialen (bijvoorbeeld kalkmortel, cementmortel of traskalk);
Kunstharsgebonden materialen (zoals polyurethaan, epoxy of acrylaat).

Minerale injectiematerialen

Minerale injectiematerialen zijn vaak de beste keuze voor het herstel van statische scheuren en het tegengaan van optrekkend vocht. Deze materialen zijn:

Waterdampdoorlatend, wat belangrijk is om vochtaccumulatie te voorkomen;
Aanpassingsvermogen, omdat ze goed overeenkomen met de oorspronkelijke mortel;
Duurzaam, omdat ze een stabiele structuur vormen die niet snel slijt.

Een nadeel is echter dat minerale mortels moeilijk in fijne scheuren kunnen worden ingebracht. Bovendien is hun treksterkte beperkt, wat betekent dat ze minder geschikt zijn voor zware belastingen of dynamische scheuren.

Kunstharsgebonden materialen

Kunstharsen zijn vaak de voorkeur gegeven bij het herstel van lekkages of het opvullen van holtes in metselwerk. Ze bieden voordelen zoals:

Hoogere hecht- en treksterkte;
Goede waterdichtheid;
Snelle hardstelling.

Een nadeel is echter dat kunstharsen niet waterdampdoorlatend zijn, wat kan leiden tot vochtproblemen in combinatie met minerale materialen. Daarnaast is hun toepassing meestal minder geschikt voor historisch of monumentaal metselwerk, omdat ze visueel minder aansluiten bij het origineel.

Voorbereiding en uitvoering van een injectieproject

Een goed voorbereid en uitgevoerde injectieproject is essentieel voor een succesvolle herstelling. Hieronder zijn de belangrijkste stappen van de voorbereiding en uitvoering beschreven.

1. Inspectie en diagnose

Voordat injectie begint, moet het metselwerk grondig worden geïnspecteerd. Dit omvat het vastleggen van:

De breedte, lengte en diepte van de scheuren;
De toestand van de mortel en de stenen;
De aanwezigheid van vocht, zout of vervuiling in de scheur;
De stabiliteit van het metselwerk.

Deze informatie is essentieel voor de keuze van het juiste injectiemateriaal en de methode.

2. Keuze van injectiemateriaal

De keuze van het injectiemateriaal hangt af van het type probleem en de omstandigheden in het metselwerk. Bijvoorbeeld:

Voor optrekkend vocht: SikaMur® InjectoCream-100 of een ander kristalliserend middel;
Voor lekkages: kunststofhars (PU of epoxy);
Voor het herstel van statische scheuren: minerale mortel of kunstharsgemodificeerde mortel.

Een goede keuze is ook afhankelijk van de samenstelling van de oorspronkelijke mortel. Bij monumentaal metselwerk is het vaak beter om een minerale mortel te kiezen om de historische waarde te behouden.

3. Voorbereiding van het werk

Voor de daadwerkelijke injectie is het nodig om het metselwerk voor te bereiden. Dit omvat:

Het boorden van gaten in de voegen;
Het reinigen van de scheuren en het verwijderen van losse mortel of slijtage;
Het beschermen van het werk tegen regen, vorst en droging;
Het opstellen van een duidelijk plan voor de injectieprocedure.

4. Uitvoering van de injectie

De uitvoering van de injectie hangt af van het gekozen materiaal en de methode. Bijvoorbeeld:

Voor SikaMur® InjectoCream-100: het product wordt ingebracht via een kitpistool in een reeks geboorde gaten;
Voor kunststofharsen: de hars wordt onder druk geïnjecteerd via injectieslangen;
Voor minerale mortels: de mortel wordt meestal onder druk of via zwaartekracht ingebracht, afhankelijk van de toestand van de scheur.

Het is belangrijk om tijdens de injectie te controleren of het materiaal zich goed verspreid en of er geen lekkage of verlies is.

5. Nadat de injectie is voltooid

Na de injectie moet het werk worden gecontroleerd en eventueel worden afgewerkt. Dit omvat:

Het controleren van de waterdichtheid;
Het opnieuw aanbrengen van mortel of mortelkleur als nodig;
Het beschermen van het werk tegen regen, vorst of zonnestraling;
Het vastleggen van het resultaat in een dossier.

Materiaalkeuze in praktijk

De keuze van injectiemateriaal is een van de meest kritieke beslissingen bij een injectieproject. In de praktijk is het vaak nodig om een compromis te sluiten tussen duurzaamheid, waterdichtheid, esthetiek en kosten.

Voorbeeld 1: Monumentaal metselwerk

Bij monumentaal metselwerk is het vaak verplicht om een minerale mortel te gebruiken, zoals kalk- of traskalkmortel. Dit om de historische waarde en het originele uiterlijk van het metselwerk te behouden. De keuze van een minerale mortel heeft als voordeel dat het waterdampdoorlatend is en goed overeenkomt met de oorspronkelijke mortel. Het nadeel is echter dat fijne scheuren moeilijk te vullen zijn en dat de hecht- en treksterkte van de mortel beperkt is.

Voorbeeld 2: Moderne bouwwerken

Bij moderne bouwwerken zijn kunstharsen vaak de voorkeur gegeven, vooral bij lekkages of breuken in wanden of vloeren. Kunstharsen bieden voordelen zoals hoge hecht- en treksterkte, snelle hardstelling en goede waterdichtheid. Een nadeel is echter dat ze minder geschikt zijn voor historisch metselwerk en dat ze niet waterdampdoorlatend zijn.

Voorbeeld 3: Optrekkend vocht in oude muren

Bij optrekkend vocht in oude muren is SikaMur® InjectoCream-100 een geschikt product. Het is gemakkelijk in gebruik, kostenefficiënt en voldoet aan de WTA-richtlijnen. Het kristalliserende karakter van het product maakt het geschikt voor het tegengaan van optrekkend vocht en het voorkomen van schimmelvorming.

Conclusie

Injecteren is een waardevolle techniek in de bouwsector, met name bij het herstellen van scheuren, het tegengaan van vochtproblemen en het verhogen van de stabiliteit van metselwerk. Het is een duurzame, kostenefficiënte en esthetische methode die zich goed aansluit bij zowel oude monumenten als moderne bouwwerken. De keuze van het juiste injectiemateriaal is van groot belang, en moet worden gemaakt op basis van het type probleem, de omstandigheden in het metselwerk en de gewenste duurzaamheid. Door een goed voorbereid en uitgevoerde injectieproject kan het metselwerk langdurig worden behouden, en kan de levensduur van het gebouw worden verlengd.

Bronnen

injektion