Loodvervangers en afdichting bij opgaand metselwerk: Duurzame en praktische oplossingen voor de bouw

Published by Redactie on augustus 31, 2025 | Category metselwerk

Inleiding

Bij bouw- en sloopwerken op daken, gevels en schoorstenen speelt het afdichten van aansluitingen met opgaand metselwerk een essentiële rol in de duurzaamheid en levensduur van de constructie. Traditioneel wordt hiervoor lood gebruikt, maar moderne loodvervangers zoals Koraflex Plus en Ubiflex bieden betere prestaties, eenvoudiger verwerking en een lagere milieucyclusimpact. Deze materialen zijn flexibel, lichter, minder corrosiegevoelig en sneller te verwerken dan lood, waardoor ze steeds vaker worden toegepast in zowel particuliere als professionele projecten.

In dit artikel bekijken we de technische eigenschappen en toepassingsgebieden van lood en loodvervangers, met een nadruk op het afdichten van aansluitingen bij opgaand metselwerk zoals schoorstenen en dakkapellen. Daarnaast geven we een overzicht van de bouwtechnische eisen en regelgeving die van toepassing zijn bij het verwerken van deze materialen, en bespreken we de voordelen en beperkingen van lood en moderne alternatieven.

Het gebruik van lood bij opgaand metselwerk

Lood is sinds lange tijd een bewezen materiaal in de bouwsector, met een hoge mate van betrouwbaarheid en duurzaamheid. Het wordt vaak gebruikt voor het afdichten van aansluitingen op schoorstenen, dakkapellen en andere constructies met opgaand metselwerk. Lood is flexibel, goed vormbaar en sterk bestand tegen weersinvloeden, zolang het correct wordt verwerkt. De technische eigenschappen van lood zijn goed onderbouwd, zoals:

Treksterkte: 13,6 – 22,4 N/mm²
Rekgrens: 5,5 – 11 N/mm²
Hardheid Brinell: 5,1 – 9,5 HB
Dichtheid: 11.340 kg/m³
Smeltpunt: 327°C
Kookpunt: 1740°C
Lineaire uitzettingscoëfficiënt: 29,7 × 10⁻⁶ mm/K

Deze eigenschappen maken lood geschikt voor het uitvoeren van loketten, muurlood en andere aansluitingen, die in de regel met lood van bepaalde dikte (zoals NHL 20 of NHL 25) worden uitgevoerd, afhankelijk van de toepassing. Bijvoorbeeld, aansluitingen op schoorstenen moeten gemaakt worden met lood van 20 kg/m² (NHL 20), terwijl het lood op hoekkepers en nokken in minimaal 25 kg/m² (NHL 25) moet worden uitgevoerd. Deze eisen zijn vastgelegd in de lokale bouwregelgeving en worden vaak gebruikt als norm bij restauratie- of nieuwbouwprojecten in historisch gevelmateriaal.

Een belangrijk aspect bij het werken met lood is de correcte verwerking om uitzetting en krimp te compenseren. Lood heeft een hoge uitzettingscoëfficiënt, wat betekent dat het bij veranderingen in temperatuur kan uitzetten of krimpen. Om dit te beheersen, wordt het aanbevolen om lood in stukken van maximaal 2 m² en 1,5 m lengte te gebruiken en deze niet aan elkaar te solderen, maar te bevestigen met felsen of klangen (metalen strips). Dit voorkomt opbollen, uitknikken of overmatige trekspanningen in de constructie.

Corrosieproblemen bij lood en mogelijke oplossingen

Hoewel lood in de buitenlucht goed bestand is tegen oxidatie en corrosie, kan het onder bepaalde omstandigheden wel aantasting ondergaan. Dit geldt met name bij contact met bepaalde materialen of chemische stoffen. Bijvoorbeeld:

Kalk uit mortel of beton: De vrije kalk in Portlandcement kan tijdelijk corrosie veroorzaken. Deze corrosie manifesteert zich vaak in de vorm van graauw-gele vlekken op het lood. De corrosie is echter meestal niet ernstig en stopt zodra de vrije kalk volledig is gecarboniseerd door de invloed van CO₂ uit de lucht.
Zwakke organische zuren: Deze kunnen voorkomen in milieu’s met algen of korstmossen en kunnen traag een corrosie-effect veroorzaken op lood.
Zout- en vochtige omstandigheden: In zee- of zeeklimaten kan lood door galvanische werking corrosie veroorzaken op ijzer, aluminium en zink.

Om corrosie te voorkomen of te beperken, is het aan te raden om:

Lood in contact met cement of beton voor te zetten met een bitumineuze primer of afdichtlaag, zodat direct contact met de bindmiddelen wordt vermeden.
Zorgvuldig met het ontwerp om te gaan, zodat de uitzetting en krimp van het lood niet in de weg worden gestaan.

Moderne loodvervangers: Een duurzamere en efficiëntere oplossing

Koraflex Plus: Flexibiliteit en duurzaamheid

Een veelbelovende loodvervanger is Koraflex Plus, een afdichtband die traditioneel lood kan vervangen bij aansluitingen op schoorstenen, dakkapellen en andere opgaande constructies. Het is flexibeler, lichter en eenvoudiger te verwerken dan lood, waardoor het een geschikte keuze is voor zowel professionele als particuliere projecten.

De technische eigenschappen van Koraflex Plus zijn als volgt:

Breedte: 300 mm
Kleur: Rood (beschikbaar in zwart en grijs)
Temperatuurbestendigheid: van -40°C tot +90°C
Materialen: Duurzaam en UV-bestendig polyisobutyleen (PIB) met een wapeningsgaas van flexibel en vervormbaar aluminium
Verwerking: Volledig kleefbare onderlaag voor directe hechting, makkelijk plooibaar, zelfs op sterk gegolfde dakpannen

Het product wordt geleverd in rollen van 5 meter en is gemarkeerd met een productgarantie van 20 of 30 jaar, afhankelijk van bron.

Koraflex Plus heeft meer voordelen dan lood, zoals:

Minder gewicht: Eenvoudiger transport en verwerking
Duurzamer: Hoewel het een kunststofproduct is, is het minder corrosiegevoelig en heeft het een langere levensduur dan lood
Milieuvriendelijker: Het is geen zware metaal en produceert geen giftige stoffen bij verwerking of afbraak
Eenvoudiger verwerking: Het kan snel en zonder veel gereedschap worden aangebracht

Ubiflex: Leger en vormbaarder

Een andere innovatieve loodvervanger is Ubiflex, ontwikkeld door Ubbink. Dit materiaal is lichter en beter bestand tegen corrosie dan traditioneel lood en kan gemakkelijk worden vormgegeven om aan diverse oppervlakken aan te sluiten. Ubiflex wordt vaak gebruikt bij het afdichten van daken, gevels en schoorstenen en is een favoriete keuze bij bouwprojecten waarbij flexibiliteit en betrouwbaarheid belangrijk zijn.

Voordelen van Ubiflex:

Leger dan lood, wat het transport en montage gemakkelijker maakt
Corrosiebestendig, wat de levensduur verhoogt
Makkelijk vormbaar en geschikt voor complexe of ruwere oppervlakken
Goede hechting, zonder het gebruik van extra verfschillen of primer

Bouwtechnische eisen en regelgeving

Bij het verwerken van lood of loodvervangers bij aansluitingen op opgaand metselwerk zijn er een aantal bouwtechnische eisen en regelgevingen die van toepassing zijn. Deze zijn vastgelegd in lokale bouwregels, zoals die van lokaleregelgeving.overheid.nl, en zijn vaak gericht op de duurzaamheid, veiligheid en duurzaamheid van de constructie.

Aanbevolen praktijken bij het verwerken van lood

Loketten en muurlood moeten worden gemaakt in lood van minimaal 20 kg/m² (NHL 20)
Lood op hoekkepers en nokken moet minimaal in 25 kg/m² (NHL 25) worden uitgevoerd
Loodstukken mogen niet langer zijn dan 1,5 meter of groter dan 2 m²
Aansluitingen moeten worden bevestigd met klangen of felsen en niet met solderen
Koperen nagels moeten met trotseerlood of ander afdekkend materiaal worden bedekt

Aanbevolen praktijken bij het verwerken van loodvervangers

Koraflex Plus en Ubiflex moeten worden geplaatst op de aansluiting met een volledig kleefbare onderlaag
Het materiaal moet vrij van spanningen worden aangebracht om uitzetting en krimp te compenseren
Het afdichtmateriaal dient vast te zitten aan de ondergrond, bijvoorbeeld via een kleeflaag of mechanische bevestiging
De kleur van het afdichtmateriaal moet visueel passen bij de omgeving

Duurzame keuzes en toekomstige trends

De bouwsector streeft steeds vaker naar duurzame oplossingen, en het gebruik van loodvervangers is een logische stap in deze richting. Lood is zwarthouder en heeft een negatief impact op het milieu, zowel bij productie als bij afbraak. Modernere materialen zoals Koraflex Plus en Ubiflex zijn milieuvriendelijker en minder giftig, en bieden in veel gevallen betere prestaties dan lood.

Bovendien is de verwerking van loodvervangers vaak eenvoudiger en sneller, wat de tijd en kosten van het project kan beperken. Voor professionals betekent dit meer efficiëntie, en voor particulieren is het een minder lastige en minder kostbare oplossing bij renovaties of nieuwbouwprojecten.

Conclusie

Lood is een bewezen materiaal in de bouwsector, met een lange geschiedenis van gebruik in aansluitingen bij opgaand metselwerk zoals schoorstenen en dakkapellen. Het heeft goede technische eigenschappen, maar vereist een zorgvuldige verwerking om corrosie en uitzetting te beheersen. Modernere loodvervangers zoals Koraflex Plus en Ubiflex bieden echter een duurzamere, lichtere en eenvoudiger verwerkbare alternatief, die in steeds meer projecten worden gebruikt.

De bouwtechnische eisen en regelgevingen voor het verwerken van aansluitingen bij opgaand metselwerk zijn duidelijk gesteld en moeten worden gevolgd om de levensduur en duurzaamheid van de constructie te waarborgen. Het kiezen van de juiste afdichting – zowel qua materiaal als qua techniek – is daarom een essentieel onderdeel van elk bouw- of renovatieproject.