Ambachtelijk wit metselwerk: de kracht van traditionele afwerkingen en huidige trends

Het opbouwen of renovation van een woning vereist vaak de selectie van geschikte bouwmaterialen en afwerkingen die zowel esthetisch als functioneel voldoen. In het voorgestelde veld van werken, zoals binnen- en buitengevelbekleding, zijn witte gevelstenen met een ambachtelijke uitstraling een populaire keuze. Zij combineren klassieke schoonheid met huidige technieken en bieden een duurzame, circulaire aanpak. In dit artikel wordt de specifieke wending van ambachtelijk witte gevelsteen uitgebreid besproken aan de hand van de meest recente en betrouwbare informatie uit betrouwbare bronnen, waaronder directe leveranciers en producenten in de regels van bouwen met natuursteen, metselwerk en duurzaamheid.

De duurzame kant van witte gevelstenen met ambachtelijke uitstraling

Witte gevelstenen vormen een symbolische keuze in de architectuur, vanwege hun zuivere uitstraling en de flexibiliteit die zij bieden. In combinatie met een ambachtelijke of handvormige afwerking worden ze gebruikt voor ruimtelijke oplossingen die het gevoel van handgemaakte authenticiteit benadrukken. Deze stenen worden meestal gemaakt van klei, waarbij aandacht wordt geschonken aan gebruik van natuurlijke mineraalsamenstellingen en speciaal aangepaste bakprocessen om de gewenste kleur en textuur te verkrijgen (bron 1 & 3).

In het bakproces kan gebruik worden gemaakt van technieken zoals engobe, waarbij een dunne laag gekleurde klei wordt aangebracht en bij het bakken vormd. Deze methode maakt het mogelijk om een subtiele verfzwelling of felle nuances toe te passen, afhankelijk van het gewenste resultaat. Deze detailwerking zorgt voor de juiste mate van esthetische uitdrukking en is een cruciaal onderdeel bij de vervaardiging van gevelstenen voor projecten met een sterk ambachtelijk karakter (bron 1).

Een van de meest recente en toepasbare producten in combinatie met witte gevelstenen is ClickBrick Pure, een door Aberson in hun assortiment opgenomen gevelsysteem, bestaande uit handvormige gevelstenen. Het systeem is gericht op circulair bouwen, met geen mortelvoegen, waardoor ruimtelijk de perfecte zichtbaarheid van de steen ontstaat (bron 4).

Handvormige stenen en traditionele metseltechnieken

Een karakteristiek van ambachtelijk wit metselwerk is de handvormige afwerking van de bakstenen. Deze stenen worden vervaardigd met de uitstraling van ouderwetse ambachtelijke bakstenen, die unieke nerven, ruwe randen en een handgemaakte indruk hebben. Ze zijn bij uitstek geschikt voor muren die een natuurlijke, warme uitstraling moeten hebben, en ook vaak de keuze voor renovaties van oudere gebouwen (bron 1).

Hoewel witte bakstenen traditioneel meerkost houder zijn van mortel, zoals kalkzandsteenmortel of cementmortel, is er momenteel meer nadruk op het gebruik van mortels die aansluiten bij huidige bouwtechnieken en ecologische voorwaarden. Onder andere is prefab metselwerk als oplossing opgedoken voor ingewikkelde metselverbanden, zoals overhellende gevels of muren in tijdsgebrek (bron 5). Vooral in stedelijke omgevingen, zoals in Amsterdam, waar de ruimte beperkt is, biedt prefab metselwerk een efficiënte en strakke afwerking.

Kleur en structuren van witte gevelstenen

Aangezien witte gevelstenen vaak als een zuivere achtergrondfunctie dienen, is het belangrijk dat zij zowel visueel als functioneel aan de verwachtingen voldoen. Op basis van de beschikbare steekproeven en leveringsdata blijkt dat witte gevelstenen in drie basisvormen kunnen worden aangeboden:

1. Crèmewit
2. Beige-wit
3. Zwart-wit (in combinatie met wit mortel)

Natuurlijk kan er, afhankelijk van het morteltype en metselverband, een moderne of klassieke gevel worden geschapen. De voorgevels kunnen aansluiten bij traditioneel metselwerk, of daarentegen in moderne verbanden met weinig of nul visueel mortel tonen. Deze afwerkingen zijn ideaal voor woningbouw, monumenten en huidige woningprojecten (bron 1 & 5).

Het gebruik van zowel witte keramische stenen als witte kalkzandstenen is aan te bevelen, aangevuld met mortel in gelijke tonen, zodat de gevel een visueel harmonische uitstraling creëert. In het geval van A-Brick, het door Aberson aangerechte gevelsysteem met steenstrips, is de afzet van lijm en mortel volledig overbodig, waardoor het systeem extra moderne uitstraling biedt met geen zichtbare voegen (bron 5).

Toepassing en bouwen met circulaire bouwgrond

Duurzame bouw en het idee van bouwen "van nu mee" is in de huidige maatschappij wijdverbreid. Door de opkomst van circulaire bouwmaterialen, zoals handvormige stenen in combinatie met RSV clips, wordt dit thema in werkelijkheid vertaald. De stenen kunnen worden gesplitst en opnieuw toegepast zonder afvalstromen. Daarmee is ambachtelijk wit metselwerk niet alleen stijlvol, maar ook bijzonder duurzaam en gebruiksvriendelijk in de montage.

Deze stijlige witte gevelstenen worden vaak geleverd in verschillende maatvervoegingen en materialen, wat betekent dat de keuze van de juiste technologie en uitstraling in elke situatie mogelijk is. Deze circulaire benadering van metselwerk is een voorbeeld van hoe de bouwsector zich aansluit bij de milieudoelstellingen zoals de Green Deal of klimaatneutrale toekomstplannen van het Rijk en RIVM (bron 4).

Keuzevrijheid in het morteltype

Hoewel veel projecten geen mortel voegen gebruiken in hun laatste vorm, blijft mortel als bindmiddel een essentieel onderdeel van het metselproces. Wanneer gekozen wordt voor traditionele metseltechnieken, is een zorgvuldige keuze van kleur en samenstelling van de mortel belangrijk. Onduidelijk is echter of er versterkende morteltechnieken zijn die in deze casus worden gebruikt, zie er is geen concrete data genoemd over de versterkte mortelopties zoals hybrides of hoge-dichtheids varianten (bron 4).

Voor zowel traditionele als circulaire toepassingen lijkt het advies te luiden dat kalkmortels of keramische lijm die kleurvol zijn toegestaan worden, en worden aangeraden door professionals die werken met Lapide Bricks en andere steenproducten. Wat duidelijk is – en ook deel uitmaakt van moderne bouwtheorieën – is dat de mortelvisueel mag aansluiten op de kleur van het metselwerk of juist in contrast moet staan (bron 5).

Esthetisch gebruik en projectvormgeving

Een kenmerkend aspect van ambachtelijk wit metselwerk is dat het in harmonie kan worden ingebed in diverse architectonische stijlen. In traditionele oplossingen zijn handvormige witte bakstenen ideaal voor projecten waarbij historische afwerkingen worden nagebootst of die geïnspireerd zijn door oudere stijlbewegingen. In moderne realisaties daarentegen, biedt het een pure, open en lichte toon die veel ruimte geeft voor creativiteit (bron 3 & 4).

In gevelbekledingprojecten worden witte steenstrips vaak uitgevoerd in wildverband of strak horizontaal, waarbij de minimaal zichtbare voeg nauwkeurig wordt uitgevoerd. Dit levert het optimale visuele effect op, waarbij de steen volledig kan blinken in zijn natuurlijke materialiteit. Voor woningen die hun uitstraling willen combineren met een modern en toch tijdloos uiterlijk, is zulke afwerking ideaal. De productie van deze gevelstenen is flexibel genoeg om projectpersoonlijkheid te reflecteren, maar ook functioneel genoeg om bouwparameters als isolatie en stabiliteit te waarborgen (bron 3).

Verkrijgbaarheid aan het grote assortiment

In Nederland zijn er verschillende producenten en leveranciers die specifieke witte gevelstenen leveren met ambachtelijke uitstraling. In de tekst is melding gemaakt van BerylHouse en Aberson, die beide al sinds ongeveer 25 jaren met aandacht het gevelmateriaal leveren met een bredere selectie. Het Bredase bureau van Aberson biedt bijvoorbeeld uitgebreid advies op locatie, in combinatie met een ruim programma aan Aberson Specials, die specifieke stijlen en maatwerk tonen die alleen binnen hun productverzameling beschikbaar zijn. Het assortiment van handvormige stenen is er onderverdeeld in vier categorieën (bron 1).

Ook voor gevelbekleding in Amsterdam wordt via Aberson's vestiging in Amsterdam het A-Brick systeem aangeboden, dat steenstrips met ruwe of gladde afwerking kan bevatten en daarbij geen mortel of lijm gebruikt. Dit maakt het extra geschikt voor ruimtes met nauwe bepalingen of tijdbeperkingen, zoals in de stedelijke omgeving van Amsterdam (bron 5).

Technische aspecten van ambachtelijk wit metselwerk

Aangezien gevelbekleding met witte steenstenen zowel een huidig als klassiek gevoel kan uitstralen, is het belangrijk om met technische betrouwbaarheid te bouwen. De meest voorkomende eigenschappen bij gevelstenen die worden genoemd:

De vochtbestendigheid en warmte-isolatie zijn echter niet vermeld in de gegevens, wat betekent dat aanvullende onderzoeken nodig zijn als het bouwwerk in natte of extreem koele klimaten moet worden verwerkt. Toch lijkt het verstandig om te rekenen met moderne bakprocessen die lichter en flexibeler producten geven, waardoor de gevel van nature beter kan meewerken aan moderne energievoorzieningen en thermische ontwerpen (bron 1 & 3).

Duurzaamheid en circulaire bouwmethodieken

Een van de grootste trends binnen de huidige bouwmarkt is het gebruik van duurzame bouwmaterialen en circulaire bouwtechnieken. Voor witte gevelstenen met ambachtelijke afwerking kan dit worden vertaald in:

• Duurzame productiecyclus: Gevelstenen die in keramische productie worden vervaardigd, gebruiken meestal kleine afvalstromen, aangevuurd door traditionele bakmethoden.
• Circulaire verwerking: Systemen zoals ClickBrick Pure of A-Brick zijn een antwoord op de vraag: Wat doe je als de gevel later moet worden geëindigd of vervangen? Deze technieken zorgen ervoor dat de bakstenen eenvoudig kunnen worden losgekoppeld en opnieuw gebruikt of gerecycled.
• Lagere CO2-natuuringracht bij productie: Voor zover in de beschikbare data zichtbaar, wordt geen aanduiding gemaakt van emissies, maar de overgang van handvormige en keramische stenen naar massaproducten met minder afval zorgt voor minder impact. Daarbij helpt de overgang naar duurzame mortels, die meekomen op de standaarden van het Nederlandse bouwbedrijf voor klimaatverandering en duurzaamheid (bron 4 & 5).

Keuzerichtlijnen voor projectontwikkelaars en ambachtelijke metselaars

Bij de voorbereiding van een bouwproject of renovatieproject, zijn meerdere factoren bepalend bij het kiezen voor ambachtelijk wit metselwerk. Naast esthetische overwegingen, zoals uitstraling en passendheid met het architectonische ontwerp, moet er aandacht komen voor het projectbudget, de beschikbare bouwradius, de complexiteit van het metselwerk en de verwachtingen van de klant qua gebruikscyclus van het bouwresultaat.

Voor bouwprojecten die snel moeten worden realiserd en waarbij duurzame en circulaire methodieken centraal staan, is prefab metselwerk in combinatie met witte bakstenen een sterke keuze. Voor gevelbekledingen die straks moeten worden schilder of geplaatst met aanvullende morteltechnieken is het handvormige bakproces, in combinatie met een klassieke metseltechniek, van essentieel belang (bron 1, 4 & 5).

Visueel overzicht van keuzes

Uit de bronnen kan worden afgeleid dat zowel metselaars als projectontwikkelaars met maximaal vier richtingen kunnen werken:

1. Klassiek metselwerk met handvormige witte stenen en traditionele mortel.
2. Minimale voegafwerking, zoals in wildverband met donkere mortel.
3. Doorlopende mortelverwerking of lijm-technieken (bij prefab gevelbekleding).
4. Geen mortelafwerking, zoals met het ClickBrick Pure-systeem of A-Bricks.

Elke benadering heeft zijn eigen voorbereiding, logistieke kosten en bouwtijd, waarbij moderne methodes zoals het geen-mortel-systeem aansleut op snellere bepalingen met minder beperkingen (bron 4 & 5).

Toekomstmarkten en moderne bouwapplicaties

De combinatie van witte gevelstenen en ambachtelijke afwerkingen richt zich zowel op klassieke architectuur als op huidige bouwtrends. In de stedelijke bouw van Amsterdam bijvoorbeeld, waar ruimtewisheid belangrijk is, worden keramische steenstrips steeds vaker gebruikt. Deze toepassing creëert een lichte en strakke afwerking, zonder het gebruik van mortels. Voor de klant die een bijzonder karakter wil en inzicht in sloopprocessen, is de circulaire aanpak via steenstrips of handvormbouwproducten een goede keuze, zonder compromissen te hoeven inhalen op uitstraling of structuur (bron 5).

In regio’s zoals Breda, waar Aberson direct adviseert, kan men vraagstukken oplossen via deelname aan moderne metselworkshops of gevelbekleding-richtlijnen. Deze workshops geven een inkijkje in de specifieke uitvoeringstechnieken voor zowel kleding zoals minimale mortelafwerking of klassieke metselmethodieken. Voor zowel ambachtelijke metselaars als modern gebouwsysteemontwikkelaars zijn deze opties waardevol (bron 4).

Inclusie in architecturale planning

Wanneer architecten of woonprojectontwikkelaars gevelstenen in hun voorontwerp verwerken, moet ambachtelijk wit tekenen duidelijke aandacht vragen met betrekking tot:

• Samenwerking met producenten van baksteen (zoals BerylHouse of NG Bouwen met Natuursteen)
• De kiestoepassing bij verwerkte mortels of prefab systemen
• Ruwheid/naadloosheid van het eindresultaat in overeenstemming met architectonische eisen

De combinatie van een ambachtelijke afwerking en een moderne metseltechniek is overal waar gewenst mogelijk, mits het mortel of systeem visueel en structureel compatibel is. Voor metselmethoden met donkere mortel of geen mortel wordt dan ook vaak gekozen voor gevelsysteem ClickBrick Pure of A-Brick, die de voordelen van kleurzuiverheid en beperkte voegbreedtes benadrukken (bron 3 & 4).

Overige combinaties: hout, metaal en leisteen

Zoals op enkele plekken is genoemd, is het gebruik van witte gevelstenen goed te combineren met diverse accentmaterialen, waaronder hout of metaal, voor een modern maar warm bouwresultaat. Deze aanpak zorgt voor zowel een visuele diversiteit van materialen als van textuur, wat bijdraagt aan het totaalgeheel. Zo wordt er gesproken over een kustvilla met een gevelbekteiding die wordt gecombineerd met witte stucwerkgroei en leisteen, en een bungalow die warme tonen in combinatie met houtaccenten toont (bron 3).

De keuze van leisteen, zoals in een project in de buurt van Amsterdam of Breda, levert vaak een ideale contrastwerking op. Leisteen is dikker in structuur en meestal donker in kleur, in vergelijking met witte gevelstenen, zodat er geen mortel vereist is om afwisseling te creëren. Dit is vaak toegepast in architecteuren die houden van een visueel strakke afwerking met maximale steenverhouding per muur (bron 3 & 5).

Keuzevrijheid: warme of pure esthetiek

Hoewel de kleur wit doorgaans als ruimtelijk prikkelend en functioneel wordt gevoeld, zijn er ook situaties waarin de keuze naar een donkere doortonaliteit wordt gemaakt. Dit kan bijvoorbeeld bij groenere of stedelijke omgevingen, waarbij de steen kleurvol moet staan. De toepassing van leisteen of gezaagde donkere natuurstone in combinatie met witte gevelstenen kan dus een ideale mix worden (bron 3).

Betrouwbaarheid en keuze uit producenten en leveranciers

Er zijn meerdere producenten en leveranciers waarbij projectontwikkelaars en ambachtsgewricht kopers tot onderlinge afwerking kunnen komen. Op basis van de beschikbare data lijken drie zekere namen aan bod te komen:

• BerylHouse – een leverancier met meer dan 25 jaar ervaring en een rijk assortiment in klei-afgewerkte gevelstenen, inclusief handvorm types en engobe-afwerkingen
• NG Bouwen met Natuursteen – specialiseert zich in steenproducten die geschikt zijn voor minimale voegen en wildverbanden, met benamingen als Lapide Bricks Karlovy Vary-mix
• Aberson – verhuisde aan bod in verschillende vestigingslocaties, waaronder Breda en Amsterdam, met een focus op circulaire en duurzame oplossingen

Elke van deze partijen geeft een eigen visie op bouwen met bewuste materialen en maakt gebruik van technieken die voldoen aan huidige bouwkenmerken. De keuze voor een leverancier staat onder de verantwoordelijkheid van de bouwpartij of de klant, afhankelijk van lokatie en het gewenste bouweffect (bron 1, 3 & 5).

Bouwproces en montage

Het proces van het bouwen met witte gevelstenen met ambachtelijke uiterlijk kan variëren afhankelijk van de keuze van het metselwerkstype of gevelsysteem. De volgende stapsgewijze procesaanpak kan worden gevolgd bij productverwerking:

1. Wit metselsteen in het bouwplan opnemen en afmetingen en afwerking bepalen.
2. Kijken naar mortel of alternatieven zoals geen mortel-techniek (gebruik van A-Brick of ClickBrick Pure)
3. Kiezen voor een metselverband – wildverband of strak horizontaal is frequent.
4. Plannen voor montage op locatie, inclusief eventuele RSV clamps of prefab metselwerkontwerpen.
5. Checken op duurzaamheid en circulaire bouwbelang, zoals bij steden die duurzame bouwbevordering vereisen of faciliteiten erin investeren

Deze aandachtspunten gelden voor zowel nieuwe woningopbouw als woningrenovatiestromen, waarbij het gewenste resultaat moet aansluiten bij de lokale regelgeving, de stijleer, en de persoonlijkheid van de betreffende woning of pand.

Montage- en bouwtoepassing voor modernen

Voor professionals uit de bouwsector, is het werken met moderne gevelsysteemkasten zoals uitgebreiden van Aberson en NG gemakzamer gemaakt door:

• Vloei- en montagebevlogen componenten
• Vermindering van extra arbeid door afwezigheid van mortel
• Kleurfenstering zonder mortelzwelling
• Zelfdemonterbare stenen die eenvoudig worden vastgeklap met behulp van RSV ankers en clips

Dit maakt het voor moderne projecten mogelijk om in één dag gevels te realiseren of complex gecurvilineer werk zonder extra tijd of materialen om te zetten (bron 4 & 5).

Visuele presentatie in praktijk

In gevelbekledingprojecten waarbij een strak ontwerp en betekenisvolle materialen centraal staan, zijn wikkels zoals deze gebruikt door Lapide Bricks in Amsterdam uitzonderlijk interessant. Het wildverband techniek, zonder nadruk op horizontale afvorming of mortelstijl, zorgt voor gevels die esthetisch ruimer lijken en toch een ambachtelijk karakter bewaren. Dit wordt ook aangeduid als een "kringelstijl" of "modderstijl", waarbij de voegafwerking minimaal is en het stenenpatroon in overeenstemming met het landschap wordt geplaatst.

Praktijkvoorbeeld: Bungalow Oss

In een praktijkvoorbeeld dat in de data is genoemd, wordt de kleuring van Lapide Bricks met warme tinten (zoals Karlovy Vary mix) gecombineerd met hout accenten en stalen details in een bungalow in de buurt van Oss. Dit toont aan dat een ambachtelijke afwerking van wit metselwerk bestaat uit zowel structuur, kleur- en mateovereenkomst. Het is een keuze dat zowel op kwaliteit als op emotie duidelijk is uit te drukken: elegant, ruimtelijk en warm (bron 3).

Kostengevoelige opties en marktprijs

Ondanks de nadruk op uitstraling en duurzaamheid, is prijs een bepalend feitenpunt voor vele projecten. Met betrekking tot de beschikbare data, is het niet duidelijk hoeveel exact een ambachtelijke witte gevelsteen kost, inclusief montage en leveringsmodellen. Wat wel duidelijk is:

• Ambachtelijke stenen zijn vaak lichter en sneller in montage (vooral bij gebruik van systeemmodellen)
• De werkgroep van BerylHouse of Aberson is gespecialiseerd genoeg om advies te geven, afhankelijk van het gewenste aantal stenen.
• Lapide Bricks worden voornamelijk gepromoot als een productie die maatwerk mogelijk maakt, waarbij de prijs van dichtbij past bij het projectdoel en -afwerking.

Voor een exacte kostencyclus is het steeds aan te raden om met een lokale specialist zoals NG Bouwen met Natuursteen, Aberson of BerylHouse in contact te treden, omdat de projectdetails, zoals het aantal stenen, mortel- of lijmgebruik en montagecomplexiteit, sterk het aangeboden prijsbeeld bepalen (bron 1, 4 & 5).

Samenvatting van voordeel en nadelen van ambachtelijk witte gevelsteen

Deze sectie presenteert de belangrijkste aspecten van gebruik van witte gevelstenen met ambachtelijke afwerking op een logische onderdeel en doeloverzichtelijke manier.

Voordelen

• Esthetisch aantrekkelijke uitstraling
• Duurzame bouw en circulaire benadering mogelijk
• Flexibiliteit in kleuren, afwerkingen, en metselsystemen
• Goed te combineren met andere bouwmaterialen (zoals hout, metaal of glas)
• Minder voegafwerking of voegverband nodig bij moderne methodes
• Mogelijkheid in traditionele of moderne metselverbanden

Nadelen

• Hogere kosten in vergelijking met conventionele bakstenen in massaproductie
• Onduidelijkheden betreft vochtbeheerszaamheid, afkoppeling en isolatie.
• Langere levertijd bij maatwerkproductie of bij traditionele metseltechnieken
• Beperking in samenwerking met stenen van lage kwaliteit, terwijl klassieke witte baksteen meestal een uitstekende kwaliteithandhaving toont
• Lage mortelresistentie soms een belemmering bij extreme climatieke invloed (niet genoemd in data, verondersteld)
• Verhoogde wisselingen of testen in projecten die eenduidigheid eisen

Deze voor- en nadelen moeten worden beoordeeld in de context van het projecttype, budget en visuele wens van de klant. De toegevoegde waarde van duurzaamheid en kwaliteit is vaak aangewezen als prioriteit, vooral bij architectonische of individueel gebrouwen woonprojecten.

Bouwen met ambachtelijk wit metselwerk: conclusie

Dit artikel gaf een brede toelichting van een richting binnen de gevelsteen-industrie, namelijk: ambachtelijk witte gevelsteen. Uit duidelijkheid van de gebruikscontext blijkt dat de keuze voor deze afwerking in projectontwikkeling meer dan alleen esthetisch is, maar ook technisch en duurzam verantwoording biedt. Er wordt gebruik gemaakt van handvormige steenproducten, innovatiefen in metselstroken met minimale afvoeren, en een benadering van circulaire bouwmaterialen. Tevens blijkt dat er voor metselaars en professionele klantbehoefte uitgebreid advies en materiaal is leverbaar in vestigingen van leveranciers – zoals BerylHouse, NG Bouwen met Natuursteen, of Aberson in Amsterdam of Breda.

Keuze van metselsysteem of mortelafwerking

Het kiezen tussen klassieke metselmethodes, moderne systemen met geen mortel, of prefab metselverbanden maakt een duidelijke verwerkingstoepassing en visuele effectie. Voor elke benadering zijn er voor- en nadelen, die duidelijk te bepalen zijn in een praktijkwerkgesprek of demonstratie bij een showroom.

Voor de klant: realisatie met ambiance en toekomst

Hoewel het advies betreft gebruik van handvorm en kleurwerkingen, blijft het belangrijkste thema de kracht van de uitstraling van witte gevelstenen in combinatie met het ambachtelijke aspect van bouw. Voor wie zowel de historische schoonheid wil bewaren, en toekomstgericht bouwbeleid in de voorhoede zet, is ambachtelijk witte gevelsteen met minimale mortel of prefab-oplossingen een uitstekende keuze.

De richting van de bouwsector is duidelijk naar hijgbeeld, circulaire processen en visuele ruimte. Met witte gevelstenen met handvorm of modaal metselwerk is het mogelijk om hierin te profiteren van technologische voordelen zonder de kwaliteit of schoonheid te schaden.

Bronnen

1. BerylHouse - Gevelstenen
2. BerylHouse - Meer over gevelstenen
3. NG Bouwen met Natuursteen - Lapide Bricks
4. Aberson - Duurzame gevelstenen in Breda
5. Aberson - Gevelsysteem A-Brick in Amsterdam