Metselwerkproblemen: Oorzaken, Herstel en Preventie

Published by Redactie on september 3, 2025 | Category metselwerk

Inleiding

Metselwerk kan te maken krijgen met diverse problemen, waaronder het loslaten van voegen en stenen. Dit kan variëren van kleine herstellingen die tijdens regulier onderhoud kunnen worden uitgevoerd tot complexe situaties die wijzen op funderingsproblemen. Het tijdig herkennen en aanpakken van deze problemen is essentieel om verdere schade te voorkomen en de waarde van een pand te behouden. Deze artikel behandelt de oorzaken van loslatend metselwerk, de mogelijke oplossingen en preventieve maatregelen, gebaseerd op beschikbare informatie over metselwerk reparatie, funderingsherstel en gevelonderhoud.

Oorzaken van Loslatend Metselwerk

Er zijn verschillende factoren die kunnen leiden tot loslatend metselwerk. Een belangrijke oorzaak is mechanische schade, bijvoorbeeld door impact van boven, onder of opzij. Dit kan leiden tot scheuren tussen de mortel en de bakstenen, waardoor het metselwerk instabiel wordt en slechts door zwaartekracht of omliggende elementen op zijn plaats wordt gehouden. Een andere belangrijke factor is wateropname. Vocht dat in de naden binnendringt en in de winter bevriest, zet uit en vergroot de schade en scheurvorming.

Ook natuurgeweld en uitvoeringsfouten bij het metselwerk kunnen leiden tot loskomende stenen. Bij spouwmuurconstructies kan het buitenblad loskomen door verkeerd uitgevoerde details, zoals bij aansluitingen van betongevelbanden of bij het gebruik van stalen geveldragers. In dergelijke gevallen kan het metselwerk naar voren komen, wat duidt op een verbroken verbinding tussen het binnen- en buitenblad.

Problemen met Voegwerk

Voegwerk is gevoelig voor weers- en milieuinvloeden. Zure bestanddelen in regenwater kunnen het bindmiddel (cement) uit de voegmortel spoelen, waardoor de voeg zacht en poreus wordt. Dit kan leiden tot vervanging van het voegwerk. Ook fouten bij het aanbrengen van de voeg kunnen een rol spelen, zoals een te laag cementgehalte in de specie of onvoldoende nathouden van de voeg tijdens het drogen in warme periodes. Verzand voeg- of metselwerk is een indicatie dat er aandacht nodig is.

Fundering en Metselwerkstabiliteit

Instabiele funderingen of onvoldoende draagvermogen van gevelmetselwerk kunnen ertoe leiden dat het metselwerk loskomt van de achterliggende constructie. Onderzoek aan gemetselde funderingen kan onthullen dat bakstenen trillen of drijven en dat oude mortel weg sijpelt, een proces dat kan doorgaan totdat er slechts een hoop losse bakstenen overblijft. Een verouderde of slechte fundatie kan leiden tot verzakkingen en schade aan gevels, binnenmuren en vloeren. Het is cruciaal om funderingsproblemen aan te pakken voordat schade aan het metselwerk wordt hersteld.

Herstelmethoden voor Metselwerk

Bij het herstellen van metselwerk is het belangrijk om zowel de functionaliteit als de esthetiek te behouden. De reparatie moet het karakter en de uitstraling van het metselwerk respecteren en passen bij de omgeving.

Een veelgebruikte methode voor het herstellen van voegwerk is het uithakken of slijpen van het bestaande voegwerk tot op de gezonde metselspecie. Na het uithakken moet de gevel grondig worden gereinigd om een goed hechtvlak te creëren voor de nieuwe voeg.

Voor het koppelen van massief metselwerk kan een systeem met 12mm muurankers worden gebruikt, waarbij geen chemische middelen nodig zijn en aan de binnenzijde geen voorzetwanden geplaatst hoeven te worden.

In situaties waar een afschuiving van gevelmetselwerk dreigt, moeten onmiddellijk maatregelen worden getroffen. Dit omvat het helpen van bewoners met een tijdelijke verblijfplaats, het plaatsen van een omheining rondom het pand en het stutten van de gevel(s) en constructies. Een tijdelijke constructie, zoals een zogenaamd dodemansbed, kan worden gebruikt totdat het gebouw weer constructief veilig is hersteld.

Preventieve Maatregelen

Om problemen met metselwerk te voorkomen, is regelmatig onderhoud belangrijk. Kleine herstellingen moeten direct worden opgepakt. Het is ook essentieel om aandacht te besteden aan de ondergrond en het verfsysteem bij gevelreiniging. Het reinigingsbedrijf moet vroegtijdig worden betrokken om advies te geven en de werkzaamheden hierop af te stemmen.

Gevelreiniging en Ondergrondanalyse

Een sterke relatie bestaat tussen het analyseren van de ondergrond, het verfsysteem, schilderwerk en gevelreiniging. Het is belangrijk om de ondergrond, het soort metselwerk en de oude verflagen te onderzoeken voordat de reiniging wordt gestart. Een reinigingstest kan worden uitgevoerd om de meest geschikte methode te bepalen. Stoomreinigen onder relatief lage druk kan bijvoorbeeld effectief zijn om verf los te maken zonder de voegen te beschadigen of de steen te ruw te maken.

Loslatend Stucwerk: Een Vergelijkbaar Probleem

Hoewel dit artikel primair over metselwerk gaat, is het relevant om te vermelden dat loslatend stucwerk een vergelijkbaar probleem kan zijn. Oorzaken van loslatend stucwerk zijn vochtproblemen, slechte hechting, ondergrondproblemen en temperatuurschommelingen. Signalen van loslatend stucwerk zijn blaasvorming en scheuren.

Veiligheid bij Herstelwerkzaamheden

Bij het herstellen van metselwerk, met name bij instabiele funderingen of dreigende afschuivingen, is veiligheid van groot belang. Een constructeur kan een werkplan en veiligheidsplan opstellen, vooral in minder veilige situaties. Specialistische en/of gecertificeerde aannemers moeten worden ingeschakeld voor het uitvoeren van constructief herstel.

Conclusie

Loslatend metselwerk kan diverse oorzaken hebben, variërend van wateropname en mechanische schade tot funderingsproblemen. Het tijdig herkennen van de problemen en het nemen van passende maatregelen is essentieel om verdere schade te voorkomen. Herstelmethoden variëren van het repareren van voegwerk tot het stabiliseren van de fundering. Preventief onderhoud en een zorgvuldige analyse van de ondergrond zijn belangrijk om problemen te voorkomen. Bij complexe situaties is het raadzaam om een constructeur en specialistische aannemers in te schakelen.

Bronnen

latest
los