Baksteen Lijmen en Metselen: Technieken, Voordelen en Aandachtspunten

Inleiding

De keuze tussen het traditioneel metselen van bakstenen en het verlijmen ervan is een belangrijke beslissing bij de bouw of renovatie van een gevel. Beide technieken hebben hun eigen voor- en nadelen, en de juiste keuze hangt af van factoren zoals ontwerp, gewenste uitstraling, isolatie-eisen en budget. Deze artikel behandelt de verschillende aspecten van baksteen lijmen en metselen, gebaseerd op beschikbare informatie, met aandacht voor technische details, voordelen, en aandachtspunten voor een succesvolle uitvoering.

Traditioneel Metselwerk: Duurzaamheid en Waterafvoer

Traditioneel metselwerk staat bekend om zijn duurzaamheid en vermogen om water effectief af te voeren. Goed uitgevoerd metselwerk kan verschillende weersomstandigheden weerstaan. De voegen spelen hierbij een cruciale rol, omdat ze zorgen voor een natuurlijke waterafvoer en daarmee vochtproblemen helpen voorkomen. Het metselen van een gevel is echter een tijdrovend proces en kan extra onderhoud vereisen, zoals het reinigen van voegen en het herstellen van beschadigingen.

Bakstenen Verlijmen: Moderne Uitstraling en Efficiëntie

Het verlijmen van bakstenen wint aan populariteit vanwege de moderne uitstraling en creatieve mogelijkheden die het biedt. Verlijmde bakstenen verminderen het risico op vochtinfiltratie, omdat er geen open voegen zijn waar water kan doordringen. Dit resulteert in een drogere gevel en vermindert de kans op schimmelvorming en constructieschade. Daarnaast kan het verlijmen leiden tot snellere installatie, onderhoudsgemak en verbeterde isolatie.

Sterkte en Stabiliteit: Verschillen in Constructie

Het lijmen van bakstenen kan leiden tot een hogere sterkte in vergelijking met traditioneel metselwerk. De lijmmortel zorgt voor een sterke verbinding tussen de stenen, wat resulteert in een hogere sterkte en de mogelijkheid tot het overbruggen van grotere openingen. Dit is met name relevant bij slankere gevelconstructies. De sterkte van gelijmde bakstenen kan tot drie keer hoger zijn dan die van traditioneel metselwerk.

Maattolerantie en Normering van Bakstenen

De normering van bakstenen is inmiddels veranderd. De term ‘maatklasse’ wordt niet meer gehanteerd en is vervangen door maattolerantie. Het is belangrijk om te controleren of de geleverde bakstenen voldoen aan de specificaties volgens NEN-EN 771-1 en bij voorkeur voorzien zijn van een KOMO-productcertificaat. Visuele controle van kleur, vorm, oppervlaktegeaardheid en beschadigingen is essentieel.

Verwerkingsrichtlijnen voor Bakstenen

Om een gelijkmatige hechting tussen baksteen en metselmortel te bereiken, is het belangrijk om “vol en zat” te metselen. Dit betekent dat alle voegen volledig gevuld moeten zijn met mortel. Indien wordt doorgestreken, is “vol en zat” metselen een vereiste. De mooiste zijde van de steen moet naar buiten worden gemetseld, terwijl de eventueel bezande zijde naar boven wordt gericht. Bij halfsteensmetselwerk moeten stenen met een uitholling (frog) met de frog naar boven worden gemetseld.

Dilatatievoegen: Voorkomen van Scheurvorming

Om scheurvorming in het metselwerk te voorkomen, is het aan te bevelen om een dilatatievoegenplan op te stellen volgens de KNB-publicatie “Ontwerpen met dilataties”. Verticale dilatatievoegen dienen gevuld te worden met een rotbestendige compressieband en hebben een breedte van 5 mm. Horizontale dilatatievoegen, ter plaatse van metselwerkondersteuningen, dienen gevuld te worden met olievrije kit op rugvulling en hebben een breedte van 10 mm. Bij gebouwen hoger dan 15 meter moeten dilatatievoegen met een compressieband worden gevuld. Een knipvoeg (voegbreedte 0 mm) geldt niet als dilatatievoeg.

Aandachtspunten bij Uitvoering

Bij het metselen is het belangrijk om aandacht te besteden aan de aansluiting van het gevelmetselwerk vanuit de fundering op maaiveldhoogte. Het achterwege laten van een trasraamconstructie kan leiden tot vochtschade door optrekkend vocht. Ook het toepassen van waterpartijen tegen gevelmetselwerk kan schade veroorzaken als er geen maatregelen zijn getroffen om het optrekken van vocht te voorkomen. Een waterkering in het buitenblad van het metselwerk op maaiveldhoogte kan dit voorkomen.

Voorkomen van Vochtschade en Uitslag

Om vochtschade te voorkomen, is het belangrijk om het metselwerk te beschermen tegen uitdroging en inwatering, minimaal 48 uur na het metselen. Het gebruik van een steiger voorzien van gaasdoek en kap wordt aanbevolen. Indien dit niet mogelijk is, is een lichtgewicht kunststof afdekprofiel aan te bevelen. Het is ook belangrijk om smetten van metselspecie op de stenen direct te verwijderen, vooral bij geglazuurde baksteen, vanwege de etsende werking van kalkhydraat.

Onderhoud van Metselwerk

Om het metselwerk te beschermen tegen opspattend water, is het aan te bevelen om het eerste steigerdeel bij de gevel om te klappen. Het is ook belangrijk om het metselwerk schoon te houden en te beschermen tegen vervuiling. Regelmatig onderhoud, zoals het reinigen van voegen en het herstellen van beschadigingen, is essentieel om de duurzaamheid van het metselwerk te waarborgen.

Materialen en Specificaties

Bij het gebruik van metselbaksteen moet deze gespecificeerd zijn volgens NEN-EN 771-1 en bij voorkeur voorzien zijn van een KOMO-productcertificaat. Stenen met een lage initiële wateropzuiging (< 0,5 kg/(m2.min)) dienen droog verwerkt te worden.

Moderne Trends: Smalle Gevelstenen en S-line® Bakstenen

Lange, smalle gevelstenen dragen bij aan een moderne en verfijnde uitstraling. De ecologische S-line® gevelstenen hebben een dikte van ongeveer 7 cm in plaats van de gebruikelijke 10 cm, wat resulteert in een lagere milieu-impact en extra ruimte voor isolatie bij een gelijke muurbreedte.

Advies en Expertise

De specialisten van Vandersanden kunnen adviseren over de beste mogelijkheden voor uw gevel. Het maken van een afspraak in een van hun showrooms biedt de mogelijkheid om de verschillende opties te bespreken en een weloverwogen beslissing te nemen.

Conclusie

De keuze tussen het verlijmen en metselen van bakstenen is afhankelijk van diverse factoren. Het traditioneel metselen biedt duurzaamheid en een effectieve waterafvoer, terwijl het verlijmen een moderne uitstraling, efficiëntie en potentieel hogere sterkte biedt. Het is essentieel om rekening te houden met het ontwerp, de gewenste uitstraling, de isolatie-eisen en het budget bij het maken van deze beslissing. Een zorgvuldige uitvoering en aandacht voor detail zijn cruciaal voor een duurzaam en esthetisch resultaat.

Bronnen

1. Bouwwereld - Metselwerk onder water
2. Caprice Baksteen - Verwerkingsrichtlijnen
3. Bouwinfo - Baksteen lijmen of metselen