Het Schilderen van Bakstenen Gevels: Voorbereiding, Technieken en Aandachtspunten

Published by Redactie on september 3, 2025 | Category metselwerk

Inleiding

Het schilderen van een bakstenen gevel kan een effectieve manier zijn om de uitstraling van een woning te verbeteren en tegelijkertijd bescherming te bieden tegen weersinvloeden. Echter, het is een proces dat zorgvuldige voorbereiding en de juiste materiaalkeuze vereist. Deze artikel behandelt de verschillende aspecten van het schilderen van bakstenen gevels, van de voorbereiding van de ondergrond tot de keuze van de juiste verf, rekening houdend met de specifieke eigenschappen van baksteen en de noodzaak van dampdoorlatendheid. De informatie is gebaseerd op beschikbare gegevens over gevelreiniging, verfsoorten, en de impact van verf op de vochthuishouding van metselwerk.

Voorbereiding van de Ondergrond

Een cruciale stap bij het schilderen van een bakstenen gevel is de juiste voorbereiding van de ondergrond. Dit omvat het reinigen van het metselwerk en het repareren van eventuele beschadigingen. Voordat begonnen wordt met het schilderen, is het belangrijk om te controleren of er reparaties nodig zijn aan het voegwerk, zoals het herstellen van beschadigde voegen of het vervangen van losse stenen. Scheuren in het metselwerk dienen eveneens te worden gerepareerd.

Voor een optimale hechting van de verf is een schone ondergrond essentieel. Het reinigen van het metselwerk verwijdert vuil, stof en andere verontreinigingen die de hechting kunnen belemmeren. De methode van reiniging hangt af van de aard van de vervuiling en de toestand van het metselwerk.

Nieuw Metselwerk: Wachttijd en Vochtigheid

Bij nieuw metselwerk is het van groot belang om minimaal een jaar te wachten met het aanbrengen van een verflaag. Dit is omdat nieuw metselwerk nog bouwvocht bevat. Het schilderen van een muur die nog vocht bevat, kan leiden tot vochtproblemen, zoals bladders en afbladderende verf. Het is essentieel dat het bouwvocht volledig is verdampt voordat de verflaag wordt aangebracht.

Geschikte Verfsoorten voor Bakstenen Gevels

De keuze van de juiste verfsoort is essentieel voor een duurzaam en esthetisch resultaat. Verschillende soorten verf zijn geschikt voor bakstenen gevels, elk met hun eigen eigenschappen en voor- en nadelen.

Latexverf en Acrylverf: Deze verfsoorten worden vaak gebruikt voor buitenmuren, maar zijn over het algemeen niet de meest ideale keuze voor baksteen vanwege hun beperkte dampdoorlatendheid.
Betonverf: Ook betonverf kan worden gebruikt, maar de dampdoorlatendheid moet hierbij goed in de gaten gehouden worden.
Keimen en Kaleien: Dit zijn traditionele methoden die een matte, minerale afwerking geven.
Lijnolieverf met aardkleurige pigmenten: Deze verfsoort is damp-open en geschikt voor gevels, maar mag niet worden toegepast op vers metsel- en voegwerk, omdat het kan verzeepen.
Siliconenemulsieverf: Deze verf is goed waterafstotend en redelijk damp-open, maar de dampopenheid kan afnemen bij het aanbrengen van meerdere lagen.
Minerale verf: Dit is een damp-open en zeer duurzame verf die diep in de steen dringt en het reliëf zichtbaar laat. De ondergrond moet hiervoor wel schoon, droog en niet eerder geverfd zijn.

Het is van cruciaal belang dat de gekozen verf damp-open is, zodat eventueel vocht in het metselwerk kan ontsnappen. Dit proces, dampdiffusie genoemd, is essentieel om vochtproblemen te voorkomen. Het aanbrengen van een dampdichte verflaag kan leiden tot een verhoogde vochtbelasting in het metselwerk, wat in vorstperiodes kan resulteren in schade aan het metselwerk en pleisterwerk.

Dampdoorlatendheid en Vochthuishouding

De vochthuishouding van een gevel is een belangrijk aspect om rekening mee te houden bij het schilderen. Metselwerk is van nature een poreus materiaal dat vocht kan opnemen en afgeven. Een verdichte verffilm kan deze natuurlijke vochtdoorlatendheid verstoren, wat kan leiden tot vochtproblemen. Daarom is het essentieel om een damp-open verf te kiezen die de dampdiffusie niet belemmert.

Het is belangrijk om te weten welke kant de droging opgaat. Meestal gaat de droging naar buiten, en in dat geval moet de coating dus damp-open zijn.

Kleurkeuze en Regelgeving

Bij het kiezen van een kleur voor de gevel is het raadzaam om rekening te houden met de omgeving en de lokale regelgeving. Gemeentes kunnen regels hebben met betrekking tot de kleur van gevels, om te voorkomen dat een woning te veel afwijkt van de rest van de straat. Het is verstandig om vooraf bij de gemeente te informeren naar de geldende regels.

Over het algemeen is het toegestaan om de gevel te schilderen in een neutrale kleur die past bij de omgeving. Het vermijden van felle en afwijkende kleuren, zoals felgeel of knalgroen, is aan te raden.

Kostenbesparing en Voorbereiding

Er zijn verschillende manieren om kosten te besparen bij het schilderen van een bakstenen gevel.

Vergelijk offertes: Door offertes van verschillende schilders te vergelijken, kan men besparen op zowel uurtarieven als voorrijkosten.
Los kleine problemen zelf op: Het zelf uitvoeren van kleine reparaties, zoals het repareren van gaatjes of afgebrokkeld voegwerk, kan de kosten verlagen.
Werk samen met buren: Door samen met buren de gevel te laten schilderen, kan men mogelijk korting krijgen op het totale project.
Combineer meerdere schilderprojecten: Het combineren van het schilderen van de gevel met het schilderen van kozijnen of deuren kan efficiënter zijn en leiden tot korting.

Het aantal verflagen dat nodig is, varieert meestal tussen twee en drie lagen, inclusief een primer.

Ondergrond: Kalk- of Cementspecie?

Het bepalen van de soort specie die gebruikt is bij het metselwerk is belangrijk voor het kiezen van de juiste aanpak. Sinds 1870 worden er machinaal gemaakte vormbakstenen en strengpersstenen gebruikt, die maatvast zijn. Echter, het type steen zegt niet altijd iets over de gebruikte specie. Tussen 1920 en 1940 werden zowel cement- als kalkmortel gebruikt, ongeacht het type baksteen.

Gevelreiniging en Historische Context

Historisch gezien werden gevels in de zestiende en zeventiende eeuw vaak geschilderd, niet alleen om esthetische redenen, maar ook als waterwering. In de achttiende eeuw raakte het schilderen van gevels in onbruik, en gaf men de voorkeur aan metselwerk met strakke gevelklinkers en een mooi gesneden voeg.

Gevels die zijn uitgevoerd in vakkundig metsel- en voegwerk kunnen heel lang mee. Diverse latere ingrepen, bewerkingen en maatregelen kunnen de toestand en de levensduur positief en negatief beïnvloeden.

Conclusie

Het schilderen van een bakstenen gevel is een project dat zorgvuldige planning en uitvoering vereist. De juiste voorbereiding van de ondergrond, de keuze van een damp-open verfsoort, en het rekening houden met de vochthuishouding van het metselwerk zijn essentieel voor een duurzaam en esthetisch resultaat. Het is belangrijk om de lokale regelgeving te raadplegen en eventueel advies in te winnen bij een professionele schilder. Door de juiste stappen te volgen, kan men de uitstraling van de woning verbeteren en tegelijkertijd de levensduur van de gevel verlengen.