Loskomend Metselwerk: Oorzaken, Onderzoek en Herstelmethoden

Published by Redactie on september 3, 2025 | Category metselwerk

Inleiding

Loskomend metselwerk is een probleem dat in Nederland bij een aanzienlijk aantal gebouwen voorkomt, aangezien meer dan 60% van de gebouwen gevels of constructies van metselwerk heeft. Dit artikel behandelt de oorzaken van loskomend metselwerk, de methoden voor onderzoek en analyse, en de mogelijke herstelmethoden, gebaseerd op beschikbare informatie van specialisten en onderzoeksbureaus. De focus ligt op zowel bestaande bouw als nieuwbouw, en op de invloed van moderne bouwtechnieken en materialen.

Oorzaken van Loskomend Metselwerk

Verschillende factoren kunnen leiden tot loskomend metselwerk. Een belangrijke oorzaak is de aantasting van voegwerk door weers- en milieuinvloeden. Zure bestanddelen in regenwater spoelen het bindmiddel (cement) uit de voegmortel, waardoor de voeg zacht en poreus wordt. Dit kan leiden tot het losraken van stenen. Ook fouten bij het aanbrengen van het voegwerk, zoals een te laag cementgehalte of onvoldoende nathouden tijdens warme periodes, kunnen bijdragen aan het probleem.

Instabiliteit van de fundering of onvoldoende draagkracht van het gevelmetselwerk kan ertoe leiden dat het metselwerk loskomt van de achterliggende constructie. Dit is met name het geval bij woningscheidende muren van massief metselwerk. Verzakking of scheefstand van een gebouw, veroorzaakt door ongelijke krachten of blijvende zakkingen in de grond, kan eveneens leiden tot scheurvorming en loskomend metselwerk.

Een minder voor de hand liggende oorzaak kan liggen in de toepassing van bepaalde bouwtechnieken. In de jaren 80 van de vorige eeuw werd geëxperimenteerd met het thermisch onderbreken van prefab betonconstructies. Dit kan leiden tot koudebruggen, die warmteverlies veroorzaken en vochtproblemen in de hand werken, wat uiteindelijk kan resulteren in schade aan het metselwerk.

Onderzoek en Analyse van Metselwerk

Een grondig onderzoek is essentieel om de oorzaak van loskomend metselwerk vast te stellen en de juiste herstelmethode te bepalen. Dit onderzoek begint vaak met een visuele inspectie van het gebouw, zowel van buiten als van binnen. Specialisten, zoals die van Thor Logical, voeren deze inspectie uit in combinatie met metselaars en/of dakdekkers, waarbij aandacht wordt besteed aan de algemene staat van het metselwerk, de aanwezigheid van scheuren en de mate van loslating.

Voor een diepgaander onderzoek kan destructief onderzoek nodig zijn. Dit houdt in dat er kleine openingen in het metselwerk worden gemaakt om de samenstelling en conditie van de materialen te analyseren. Dit onderzoek wordt uitgevoerd door gevelspecialisten, waarbij de openingen na afloop zorgvuldig worden afgedicht.

Bij historisch metselwerk is het onderzoek vaak complexer. Specialisten, zoals Nebest, zijn gespecialiseerd in het onderzoek van historisch metselwerk en kunnen waardevolle adviezen geven over de samenstelling van de afwerklaag en de mogelijke oorzaken van loslating. Laboratoriumonderzoek van monsters van de afwerklaag kan bijvoorbeeld aantonen dat de loslating veroorzaakt wordt door een incompatibele dampdichtheid, zoals bij het gebruik van acrylaatverf over een minerale afwerking.

Herstelmethoden voor Loskomend Metselwerk

De herstelmethode is afhankelijk van de oorzaak en de ernst van het probleem. In het geval van aangetast voegwerk is het noodzakelijk om het bestaande voegwerk uit te hakken of te slijpen, tot op de gezonde metselspecie. De gevel moet vervolgens grondig worden gereinigd om een goed hechtvlak te creëren voor de nieuwe voeg.

Bij loskomend metselwerk als gevolg van funderingsproblemen is het essentieel om eerst de fundering te stabiliseren. Dit kan bijvoorbeeld door het aanbrengen van nieuwe buispalen beton-fundering. Nadat de fundering voldoende stabiel is en de scheurvorming tot rust is gekomen, kan het herstel van de gevel worden aangepakt door een ervaren gevel-onderhoud aannemer.

Voor gebouwen met gevelmetselwerk waar Nano technologie of glasbewassing met Osmose technologie is toegepast, wordt aanbevolen om een impregnant aan te brengen. Dit voorkomt vervuiling en vermindert de kans op snelle slijtage van de voegmortels.

Innovaties in het Metselwerk

De metselindustrie staat niet stil. Innovaties, zoals de Pax Metselrobot, kunnen het werk minder zwaar en aantrekkelijker maken voor jongeren, terwijl de kwaliteit hoog blijft. De robot kan projectgegevens digitaal inladen en automatisch zijn locatie bepalen, waarna hij aan de slag kan gaan. De operator-metselaar blijft echter essentieel voor het boren van spouwankers en het afwerken van complexe details.

Nieuwe bouwsystemen, zoals baksteenstrips en smalle baksteengevels, vragen om een nieuwe generatie vakmensen die techniek en ambacht combineert. Het metselonderwijs moet zich aanpassen aan deze ontwikkelingen om te zorgen voor voldoende gekwalificeerde vakmensen in de toekomst.

Preventieve Maatregelen

Naast het herstellen van loskomend metselwerk is het ook belangrijk om preventieve maatregelen te nemen om toekomstige problemen te voorkomen. Een goede waterafvoer rondom het gebouw is essentieel om te voorkomen dat vocht in het metselwerk trekt. Regelmatig onderhoud, zoals het reinigen van de gevel en het herstellen van kleine beschadigingen, kan de levensduur van het metselwerk verlengen.

Koudebruggen en Vochtproblemen

Het is belangrijk om aandacht te besteden aan koudebruggen, die kunnen leiden tot warmteverlies en vochtproblemen. Een koudebrug is een verbinding tussen de binnen- en buitenconstructie van de gebouwschil die niet geïsoleerd is. Om dit te voorkomen, is het belangrijk om thermische onderbrekingen toe te passen bij de constructie van het gebouw. Voldoende ventilatie is ook essentieel om condensvorming en schimmelgroei te voorkomen.

De Rol van de Metselaar

De metselaar speelt een cruciale rol bij het voorkomen en herstellen van loskomend metselwerk. Een vakbekwame metselaar kan het voegwerk correct aanbrengen, de juiste materialen kiezen en eventuele problemen vroegtijdig signaleren. Het is belangrijk om een ervaren en betrouwbare metselaar in te schakelen voor het herstel van loskomend metselwerk.

Niveau en Waterpas Bouwen

Een fundamenteel aspect van een stabiele constructie is het bouwen op niveau en waterpas. Vanaf het bouwrijp maken van de grond tot de afwerking van de vloeren en het dak, is het essentieel om ervoor te zorgen dat alles waterpas en vlak is. Dit voorkomt spanningen in de constructie en vermindert de kans op scheurvorming en loskomend metselwerk.

Conclusie

Loskomend metselwerk is een complex probleem met diverse oorzaken. Een grondig onderzoek, uitgevoerd door specialisten, is essentieel om de oorzaak vast te stellen en de juiste herstelmethode te bepalen. Preventieve maatregelen, zoals een goede waterafvoer en regelmatig onderhoud, kunnen helpen om toekomstige problemen te voorkomen. Innovaties in de metselindustrie, zoals de metselrobot, kunnen het werk aantrekkelijker maken en de kwaliteit verbeteren. Het inschakelen van een vakbekwame metselaar is cruciaal voor een duurzame oplossing.