Optrekkend Vocht in Metselwerk: Oorzaken, Bestrijding en Kosten

Published by Redactie on september 3, 2025 | Category metselwerk

Inleiding

Optrekkend vocht is een veelvoorkomend probleem in metselwerk, met name in oudere gebouwen. Het ontstaat wanneer water vanuit de grond door de poriën van het metselwerk omhoog trekt, vaak als gevolg van een ontbrekende of beschadigde waterdichte laag. Dit artikel beschrijft de oorzaken van optrekkend vocht, de gevolgen voor het gebouw, en de beschikbare methoden voor bestrijding, inclusief een overzicht van de bijbehorende kosten. De informatie is gebaseerd op de beschikbare gegevens over bouwtechnieken en vochtbestrijding.

Oorzaken van Optrekkend Vocht

Verschillende factoren kunnen bijdragen aan het ontstaan van optrekkend vocht. Een primaire oorzaak is de afwezigheid van een effectieve waterdichte laag (DPC folie) in de fundering of muren. Zonder deze barrière kan water door capillaire werking in het metselwerk trekken. Capillaire werking is het vermogen van poreuze materialen, zoals kalksteen en baksteen, om water omhoog te zuigen.

Daarnaast kunnen scheuren in de fundering of muren dienen als doorgangen voor vocht. Beschadigingen aan de fundering, bijvoorbeeld door verzakkingen, vergroten dit risico. Een slechte ventilatie in de kruipruimte kan de luchtvochtigheid verhogen, wat het optrekken van vocht in de muren bevordert en schimmelgroei kan veroorzaken. Een onjuist geconstrueerde fundering, die onvoldoende is geïsoleerd of te laag is geplaatst, kan eveneens leiden tot vochtproblemen.

Omgevingsfactoren spelen ook een rol. Slechte afwatering rondom het gebouw kan ervoor zorgen dat water zich ophoopt tegen de muren, waardoor de kans op optrekkend vocht toeneemt. Veranderingen in het grondwaterpeil, bijvoorbeeld door hevige regenval, kunnen de hoeveelheid vocht in de muren verhogen.

Waar Optrekkend Vocht Zich Voordoet

Optrekkend vocht manifesteert zich voornamelijk op de begane grond, waar de muren direct op de fundering staan. Binnen de woning is het vochtpercentage in de muur vaak lager op een halve meter hoogte, door verwarming en ventilatie. Specifieke plekken waar optrekkend vocht vaak voorkomt, zijn de onderkant van muren, hoeken en plaatsen waar leidingen door de muur lopen.

Gevolgen van Optrekkend Vocht

Optrekkend vocht kan diverse negatieve gevolgen hebben voor een gebouw. Het kan leiden tot schimmelvorming, verkleuringen van het metselwerk en verzwakking van de muren en vloerbalken. Vocht kan ook de isolatiewaarde van het metselwerk verminderen, wat resulteert in hogere energiekosten. Indirect optrekkend vocht, veroorzaakt door regenwater dat onder het maaiveld in de muren trekt, kan leiden tot vochtplekken op onverwachte plaatsen en aantasting van balkkoppen door schimmels, houtrot en insecten.

Methoden voor Vochtbestrijding

Er zijn verschillende methoden om optrekkend vocht te bestrijden, variërend in complexiteit en kosten.

Muurinjecties

Een veelgebruikte methode is het injecteren van een vochtwerende substantie in de muur. Hierbij worden gaten in de muur geboord (op 10 centimeter afstand) en buisjes geplaatst. Vervolgens wordt een vochtwerende gel in de buisjes aangebracht. Het metselwerk neemt de gel op, waardoor een waterkerende laag ontstaat die het optrekken van vocht blokkeert. Deze methode is relatief eenvoudig uit te voeren en vereist geen speciale pomp. Het materiaalverbruik is gelijkmatig te berekenen en er is geen risico op verlies of vervuiling door lekkage. SikaMur® InjectoCream-100 is een voorbeeld van een product dat hiervoor gebruikt kan worden.

Onderkapping

Een meer ingrijpende methode is het onderkappen van de muur. Hierbij wordt een vochtwerende laag in de muur aangebracht, bijvoorbeeld met mortel en golfplaat of DPC-folie. Dit wordt gedaan door de buitenmuur in te zagen op een hoogte van 1 tot 3 centimeter boven de vloer, met een breedte van 1 meter per keer om de stabiliteit van het huis te waarborgen. Onderkapping is zeer effectief, maar ook kostbaar en arbeidsintensief.

Kelderbekuiping

Bij opstijgend vocht in kelders kan een kelderbekuiping worden toegepast. Hierbij wordt een kuip rondom de kelder gelegd, bestaande uit verschillende vochtwerende en versterkende materialen. Deze methode is echter relatief duur, met kosten variërend van €2.500 tot €10.000.

Andere Methoden

Andere methoden om optrekkend vocht te behandelen zijn onder meer het aanbrengen van waterdichte ondervloeren in kelders, het plaatsen van fysieke barrières zoals waterdichte membranen, het gebruik van capillaire breukvoegen in nieuwe constructies, het beheren van het grondwaterpeil door middel van drainagesystemen, en het toepassen van elektro-osmose. Ook het bekleden van muren met waterresistente materialen is een optie.

Preventieve Maatregelen

Naast het bestrijden van optrekkend vocht, is het belangrijk om preventieve maatregelen te nemen. Zorg voor voldoende ventilatie in kelders en woonruimten om vochtigheid te verminderen. Gebruik vochtbestendige afwerkingsmaterialen, zoals vochtwerende pleister of gipsplaten. Houd meubels en stoelen een paar centimeter van de muur om direct contact te vermijden.

Kostenoverzicht

De kosten voor het bestrijden van optrekkend vocht variëren sterk, afhankelijk van de gekozen methode en de omvang van het probleem.

Muren injecteren: Kosten zijn niet specifiek vermeld in de bronnen.
Muren onderkappen: €125 - €175 per meter.
Kelderbekuiping: €2.500 - €10.000.

Conclusie

Optrekkend vocht is een serieus probleem dat de integriteit van een gebouw kan aantasten. Het is essentieel om de oorzaken van het vocht te achterhalen en de juiste bestrijdingsmethode te kiezen. Muurinjecties, onderkapping en kelderbekuiping zijn enkele van de beschikbare opties, elk met hun eigen voor- en nadelen en kosten. Preventieve maatregelen, zoals goede ventilatie en het gebruik van vochtbestendige materialen, kunnen helpen om optrekkend vocht te voorkomen.