Kenmerkende Bebouwing en Materialen in Noord-Beveland en Omgeving

Published by Redactie on september 3, 2025 | Category metselwerk

De beschikbare gegevens bieden een beschrijving van de bebouwing en materialen die kenmerkend zijn voor verschillende kernen in Noord-Beveland, evenals enkele details over omliggende gebieden. De informatie richt zich voornamelijk op de architectuur, gebruikte materialen en de ruimtelijke ordening van woningen en agrarische gebouwen. Een gedetailleerde analyse van pilaren en veldschuren metselwerk is echter niet beschikbaar in de verstrekte bronnen. Dit artikel zal de beschikbare informatie samenvatten en structureren, waarbij de focus ligt op de algemene bouwstijlen en materialen die in de regio voorkomen.

Algemene Kenmerken van de Bebouwing

De kernen van Noord-Beveland zijn grotendeels ontstaan vanuit planmatige stratenpatronen, gecombineerd met lintbebouwing. Stroodorp vormt een uitzondering, met een eenzijdige bebouwde dijk en lintbebouwing langs een polderweg. Recreatieparken kenmerken zich door kleinschaligheid en eenvormigheid. Deze diversiteit in bebouwingsvormen resulteert in een geleidelijke overgang naar het open polderlandschap.

De bebouwing langs dijken bevindt zich ofwel op de kruin van de dijk, ofwel aan de voet. Woonbebouwing is doorgaans richting de weg georiënteerd, terwijl agrarische bebouwing verder naar achteren, achter de voorgevellijn van de woning, is gesitueerd. Dit patroon is consistent in de verschillende kernen.

Materialen en Kleurgebruik

Traditioneel wordt er in de regio gebruik gemaakt van aardkleurige baksteen, soms in combinatie met wit pleisterwerk. De detaillering omvat rol- en streklagen in het metselwerk, daklijsten, windveren en afwijkende venstervormen. Voor daken worden gebakken pannen gebruikt, in rode en blauwe tinten. Houten gevelbekleding komt voor in agrarische dijkbebouwing.

Het kleurgebruik is divers, met wit en donkere tinten zoals groen en bruin, naast de natuurlijke kleuren van de gebruikte materialen. Industriële damwandprofilering, zoals gebruikt voor de Sporthal in Kamperland, kan in een blauwe kleur voorkomen.

Architectonische Details en Vormen

De kapvorm bestaat meestal uit een zadeldak, haaks op de weg, eventueel met wolfseinden. Oudere bebouwing kenmerkt zich door een rijke detaillering, waaronder rol- en streklagen, muurankers, speklagen (horizontale banden van natuursteen of pleisterwerk in metselwerk), versierde boeiboorden en gebogen vensters.

De bebouwing bestaat uit vrijstaande en halfvrijstaande panden met een dorpse uitstraling, opgebouwd uit één of twee lagen met kap. De kapvorm en -richting variëren. Sommige gebieden, zoals de Molenweg, kennen grotere bebouwingscomplexen die zich qua massa onderscheiden, maar qua architectuur aansluiten bij de lintbebouwing.

Ruimtelijke Ordening en Landschap

De bebouwing is vaak parallel aan het slotenpatroon tussen de slagen gesitueerd. Waar de sloten niet haaks op de weg liggen, resulteert dit in een kenmerkende verdraaiing van de bebouwing ten opzichte van de weg.

De morfologie van Noord-Beveland wordt gekenmerkt door verstedelijkte gebieden (de zes kernen, Stroodorp en recreatieparken), begroeiing met hoge dichtheid (bosrijke gebieden), polders met een minder open karakter (opgaande boombeplanting langs dijken en wegen) en open landschap (open polders, weidegebieden en het strand).

Specifieke Voorbeelden

Kamperland: De bebouwing aan de oostkant van de kern is geconcentreerd aan de westzijde van een terrein met sportvelden en een sporthal. De gebouwen zijn overwegend van donker aardetinten metselwerk en donker gekleurd kozijnwerk, en bestaan uit één bouwlaag. De sporthal is bekleed met blauwe industriële damwandprofilering en heeft een afgeknot schilddak. Ten noorden van de Stekeldijk ligt een bosgebied met een loodrecht op de dijk georiënteerde boerderij.

Kortgene: Over Kortgene wordt geen verdere informatie verstrekt in de beschikbare documenten.

Agrarische Bebouwing

Agrarische bebouwing staat doorgaans verder naar achteren op de kavel, achter de voorgevellijn van de woning. Het materiaalgebruik voor agrarische bedrijfsbebouwing omvat metalen plaatmaterialen, hout en baksteen.

Bouwtechnische Termen

De documenten bevatten een lijst met bouwtechnische termen, waaronder:

Speklaag: Horizontale band van natuursteen of pleisterwerk in metselwerk.
Spieker: Oorspronkelijk een vrijstaand graanpakhuis, later een klein buitenhuis.
Spietoren: Uitgemetseld wacht- of uitkijktorentje op de hoek van een gebouw.
Spitsboog: Boog gevormd door twee cirkelsegmenten.
Spoor (dakspoor): Bezaagd hout in de schuinte van het dak voor het dragen van de dakbedekking.
Stapelbouw: Bouwmethode waarbij stenen elementen op elkaar gestapeld worden.
Steekkap: Klein gewelf boven een hoog venster.
Steunbeer: Muurverzwaring voor stabiliteit.
Stijl: Verticaal onderdeel van een deur- of vensterkozijn.
Stootvoeg: Staande voeg tussen stenen in metselwerk.
Straatdorp: Zie wegdorp.
Krukhuisboerderij: Boerderij met een L-vormige nok.
Lambrisering: Wandbetimmering.
Lancetboog: Langgerekte spitsboog.
Latei: Langgerekte balk boven een deur of venster.
Lessenaarsdak: Dak dat in één richting afhellend is.
Lintvoeg: Horizontale voeg tussen stenen in metselwerk.

Beperkingen van de Bronnen

De beschikbare informatie is beperkt en biedt geen gedetailleerde analyse van specifieke bouwtechnieken, zoals pilaren of veldschuren metselwerk. De focus ligt voornamelijk op algemene kenmerken van de bebouwing en materialen in Noord-Beveland en omliggende gebieden. De informatie is beschrijvend van aard en bevat geen technische specificaties of kostenramingen.

Conclusie

De bebouwing in Noord-Beveland en omliggende gebieden kenmerkt zich door een combinatie van planmatige uitbreidingen en lintbebouwing, met een diversiteit aan bouwstijlen en materialen. Traditioneel wordt er gebruik gemaakt van aardkleurige baksteen, gebakken pannen en hout, met een rijke detaillering in oudere gebouwen. De ruimtelijke ordening is vaak parallel aan het slotenpatroon, wat resulteert in een kenmerkende verdraaiing van de bebouwing ten opzichte van de weg. De beschikbare informatie biedt een algemeen overzicht van de architectuur en materialen in de regio, maar is beperkt in detail en omvat geen specifieke analyse van pilaren of veldschuren metselwerk.