Schoorsteenrenovatie en Nieuwbouw: Combinatie van RVS Pijpen en Metselwerk

Published by Redactie on september 3, 2025 | Category metselwerk

Inleiding

Dit artikel behandelt de constructie en renovatie van schoorstenen, met een focus op de combinatie van roestvrijstalen (RVS) pijpen en metselwerk. De informatie is gebaseerd op beschikbare documentatie over bouwmethoden, materialen en regelgeving. De discussie omvat de overwegingen bij het plaatsen van een RVS pijp in een bestaande gemetselde schoorsteen, de vereisten voor nieuwbouw, en aandachtspunten voor een veilige en duurzame constructie. De beschikbare informatie is beperkt en richt zich voornamelijk op praktische aspecten en enkele wettelijke overwegingen.

Nieuwbouw van een Schoorsteen: Constructie en Materialen

Bij de nieuwbouw van een schoorsteen voor een houtkachel wordt vaak gekozen voor een combinatie van een enkelwandige RVS pijp, omgeven door metselwerk. Een vraag die opkomt, is of een spouwmuur noodzakelijk is om vochtdoorslag te voorkomen. De beschikbare informatie geeft aan dat er verschillende meningen hierover bestaan. Sommige adviseurs stellen dat een spouwmuur vereist is, terwijl anderen van mening zijn dat enkelsteens metselwerk met isolerende korrels tussen de RVS pijp en het metselwerk voldoende is. Gezien de tegenstrijdigheid in advies is het raadzaam om aanvullend advies in te winnen bij een bouwexpert.

Het metselwerk zelf vereist een zorgvuldige aanpak. Bakstenen worden in een metselverband verwerkt met behulp van specie, een soepele mortel die hydraulische eigenschappen heeft om te verharden. Na het metselen wordt overtollige mortel verwijderd (uitkrabben) om een goede hechting van de voegmortel te garanderen. De voegmortel wordt idealiter aangebracht bij optimale omstandigheden – niet bij vorst of extreme hitte, en bij droog weer met weinig wind – om smetwerk te voorkomen. Een ervaren voeger beschikt over de juiste gereedschappen en technieken om een nette afwerking te realiseren.

Renovatie van Bestaande Schoorstenen: Flexibele Rookkanalen

Bij de renovatie van een bestaande gemetselde schoorsteen, bijvoorbeeld in een woning uit 1926, wordt vaak gekozen voor een dubbelwandige (RVS?) flexibele pijp. Dit is soms de veiligste optie, zoals aangegeven door de brandweer. De installatie van een flexibel rookkanaal vereist specifieke aandachtspunten.

Een mogelijk scenario is het plaatsen van een T-stuk in de bestaande schouw met behulp van muurbeugels. Dit zou de schoorsteenveger een betere toegang bieden voor het reinigen van het rookkanaal. De flexibele pijp wordt vervolgens bevestigd tussen dit T-stuk en een trekkap bovenin. Er is onduidelijkheid over de noodzaak van een nisbus voor de koppeling tussen het T-stuk en de flexibele pijp; verder onderzoek is vereist om dit te bepalen.

Een flexibel rookkanaal dat bijna recht loopt over een lengte van 6 meter, kan mogelijk zonder extra bevestiging aan de schoorsteenmuur worden opgehangen, afgezien van de bevestigingen aan het begin en eind.

Technische Specificaties en Aansluitingen

Bij de montage van een schoorsteenpijp is het belangrijk om de verjonging richting de kachel te plaatsen. De pijp past in de meeste gevallen direct op de kacheluitlaat, maar er kunnen uitzonderingen zijn. Bij het overbruggen van horizontale afstanden of verslepingen kan gebruik worden gemaakt van bochten en paspijpen, waarvan de benodigde specificaties in tabellen of met behulp van een berekeningsprogramma kunnen worden bepaald. De pijp moet worden aangesloten op een nisbus of aansluitstuk van het hoofd schoorsteenkanaal.

Zinken regenpijpen moeten minimaal 50 mm in elkaar worden gestoken, maar niet aan elkaar worden gesoldeerd om demontage bij verstopping te vergemakkelijken. Ronde pijpen worden per stuk opgehangen aan beugels met muurpen en vastgezet met wrongen, terwijl rechthoekige afvoeren worden bevestigd met zinken zadels. De bevestigingsafstand is afhankelijk van de diameter van de pijp: maximaal om de twee meter voor pijpen tot 80 mm en minimaal elke meter voor pijpen vanaf 100 mm. Bij monumenten dienen sprongstukken en plintstukken te worden gebruikt in plaats van getrokken bochten, waarbij de verspringing zorgvuldig moet worden gesoldeerd met een hoek van zestig graden om verstoppingen te voorkomen.

Regelgeving en Materialen

De schoorsteenpijpen zijn gekeurd volgens norm CE1856-2. Bij de verbetering van de waterhuishouding bij gootloze bebouwing kan het maaiveld voldoende worden afgelaten, een drainage worden aangelegd, of een grindbed of lage begroeiing rond de plint worden gesitueerd (vergunningplichtig).

Het loodwerk moet ter plaatse van muuraansluitingen worden vastgezet in uitgehakte of uitgeslepen voegen (30 mm diep) met loodproppen of Borra-klemmen en vervolgens worden afgevoegd. Boven Borra-klemmen moeten minimaal 5 lagen baksteen worden aangehouden. Aansluitingen op schoorstenen moeten worden uitgevoerd met muurlood en loketten van lood zwaar 20 kg/m2.

Asbest en Kierdichting

Bij renovaties is het belangrijk om te controleren op de aanwezigheid van asbest. Verschillende asbesthoudende producten kunnen zijn toegepast in schoorstenen en rondom schoorstenen, zoals asbestcementplaten, schoorsteenkanalen en bloembakken. Een overzicht van mogelijke toepassingen en uiterlijke kenmerken is beschikbaar.

Kierdichting is essentieel, niet alleen in ramen en deuren, maar ook bij kappen en vloeren. Bij het isoleren van een monument is een goede luchtdichte aansluiting op aansluitende bouwdelen van belang om condensatie en schade te voorkomen. VR strips zijn speciaal ontwikkeld voor kierdichting in historische schuiframen.

Aanvullende Overwegingen

Bij schuiframen is kierdichting complexer vanwege de noodzaak om het schuiven van de ramen niet te belemmeren. Het gedeelte van de raamstijlen dat in de sponning valt, kan worden ingewreven met grafiet om de beweging te vergemakkelijken. Voor alle vormen van geïntegreerde kierdichting moet het schuifraam tijdelijk worden uitgenomen.

Conclusie

De renovatie en nieuwbouw van schoorstenen vereisen een zorgvuldige planning en uitvoering. De combinatie van RVS pijpen en metselwerk biedt flexibiliteit en duurzaamheid, maar vereist aandacht voor details zoals de constructie van de spouwmuur, de aansluitingen, de regelgeving en de mogelijke aanwezigheid van asbest. De beschikbare informatie is beperkt en geeft aan dat er soms tegenstrijdige adviezen bestaan. Het is daarom raadzaam om altijd aanvullend advies in te winnen bij een bouwexpert om een veilige en duurzame constructie te garanderen.