Tweecomponenten Metselmortel: Toepassingen, Samenstelling en Overwegingen

Published by Redactie on september 4, 2025 | Category metselwerk

Inleiding

Dit artikel behandelt tweecomponenten metselmortel, met name in de context van metselwerk en ankerverbindingen. De beschikbare informatie richt zich voornamelijk op de toepassing van deze mortels voor het verbinden van steenachtige constructies, de samenstelling, menginstructies en enkele overwegingen bij het gebruik van verschillende soorten injectiematerialen. De focus ligt op cementgebonden mortels en de specifieke eigenschappen die relevant zijn voor zowel structurele reparaties als algemeen metselwerk. De informatie is relevant voor zowel professionals in de bouw als voor doe-het-zelvers die met metselwerkprojecten bezig zijn.

Samenstelling en Typen Metselmortel

Metselmortel is essentieel voor het creëren van stabiele en duurzame metselwerkconstructies. De samenstelling varieert afhankelijk van de beoogde toepassing en de gebruikte steensoort. Een veelgebruikte mortel is gebaseerd op cement en gemodificeerde polymeren, specifiek ontwikkeld voor het verbinden van steenachtige constructies bij gebruik van spiraal anker staven van roestvast staal. Deze mortels zijn thixotroop en krimpvrij, wat betekent dat ze hun vorm behouden en minimale volumeverandering vertonen tijdens het uitharden.

Er bestaan verschillende soorten kunstharsgebonden injectiematerialen, waaronder epoxyhars, tweecomponenten-polyurethaanhars en gelvormende acrylamide. Elk type heeft specifieke voor- en nadelen. Epoxyhars is bijvoorbeeld alleen geschikt voor droge omstandigheden, terwijl polyurethaan ook in vochtige omgevingen kan worden toegepast. Het gebruik van kunstharsgebonden producten kan echter nadelig zijn voor de vochthuishouding van het metselwerk, omdat ze dampdicht zijn en de natuurlijke ademende eigenschappen van de materialen kunnen verminderen.

ENCI metselcement (MC 12,5) is een aanbevolen cementsoort voor metselwerk. Dit is een mengsel van portlandcementklinker, kalksteenmeel en luchtbelvormer. Alleen metselzand en leidingwater hoeven hieraan te worden toegevoegd om een goed verwerkbare metselspecie te verkrijgen.

Tweecomponenten Mortels voor Ankerverbindingen

Tweecomponenten mortels worden specifiek gebruikt voor het installeren van ankervoorzieningen in beton en metselwerk, inclusief gasbetonsteen. Het proces omvat het zorgvuldig reinigen van het boorgat met een blaaspomp en een speciale reinigingsborstel. De mortel wordt vervolgens met een kitpistool in het boorgat geperst. Een patroon bevat doorgaans 420 ml mortel.

Een specifieke WHO60® metselwerk mortel is een voorgemengd, thixotroop en krimpvrij product op cementbasis met een polymeer renovatie hars. Deze mortel is geschikt voor structurele reparaties en het versterken van bestaand metselwerk, waaronder spouwmuurconstructies en bouwmuren. De verpakking bevat circa 800 ml vloeistof (deel B) en een zak van 6 kg WHO60® (deel A).

Menginstructies en Consistentie

Het correct mengen van de tweecomponenten mortel is cruciaal voor het verkrijgen van de juiste consistentie en prestaties. Voor WHO60® wordt aanbevolen om 75% tot 80% van de totale vloeistof in de lege emmer te gieten. Het mortelcomponent wordt vervolgens voorzichtig toegevoegd terwijl het continu wordt gemengd met een elektrische menger. Het resterende deel van de vloeistof kan worden toegevoegd om de gewenste consistentie te bereiken, afhankelijk van de toepassing. Indien een dikkere consistentie gewenst is, kan het toevoegen van de resterende vloeistof worden achterwege gelaten.

Een algemeen recept voor het verbeteren van metselmortel is het toevoegen van een wasmiddel in een verhouding van 1:1, met een snelheid van 1 kg additief per 100 kg metselmortel.

Controle van de Metselmortel

Voordat met een grootschalig metselwerkproject wordt begonnen, is het essentieel om de hechting van het mengsel te controleren. Dit kan worden gedaan door in verschillende verhoudingen componenten te mengen en een dag op een schaduwrijke, droge plaats te laten uitharden. Na het controleren van de sterkte van de verharde naad en de krimp, kan een ervaren metselaar beoordelen of de mortel geschikt is voor gebruik.

Cementsoorten en Temperatuur

De keuze van de cementsoort is afhankelijk van de verwerkingstemperatuur. Portlandcement CEM I 42,5 N is geschikt voor alle temperaturen. Snel portlandcement CEM I 52,5 R is zeer geschikt bij temperaturen tussen 10-20°C, maar minder geschikt bij hogere temperaturen. Hoogovencement CEM III/B 42,5 N is geschikt bij temperaturen tussen 10-20°C en hoger. Metselcement MC 12,5 is zeer geschikt bij alle temperaturen. Het is belangrijk om geen werkzaamheden te verrichten bij temperaturen boven de 30°C of bij vorst.

Metselverbanden en Constructie

Metselverbanden zijn van belang voor de mechanische sterkte en de esthetiek van een muur. Door het verspringen van de verbindingsnaden worden ‘breuklijnen’ voorkomen. Steensmuren, waarbij de stenen met de lengterichting tegen elkaar worden gemetseld, zijn circa 21 cm dik. Halfsteensmuren, waarbij de stenen met de koppen tegen elkaar worden gemetseld, zijn circa 10 cm dik en worden vaak gebruikt voor halfsteens buitenspouwbladen. De lengterichting van een steen wordt ‘strek’ genoemd, de breedtekant ‘kop’.

Injectiematerialen en Vochthuishouding

Bij het gebruik van hydraulische mortels, zoals kalktras, is het belangrijk om het omliggende werk goed te bevochtigen. Dit voorkomt dat de stenen te veel water aan de specie onttrekken, waardoor de specie zich niet goed kan verspreiden en verharden.

Zoals eerder vermeld, kunnen kunstharsgebonden injectiematerialen de vochthuishouding negatief beïnvloeden, omdat ze dampdicht zijn. Het risico op vochtopeenhoping hangt af van de positie van de gevulde scheur in de constructie ten opzichte van het damp- en watertransport. Afzetting van zouten kan optreden op het grensvlak, wat tot schade kan leiden. Het is belangrijk om te controleren of de injectieharsen bestand zijn tegen de hoge alkaliteit van cementen kalkmortels.

Conclusie

Tweecomponenten metselmortel is een veelzijdig materiaal voor diverse toepassingen in metselwerk, van ankerverbindingen tot structurele reparaties. De juiste keuze van de mortel, de correcte menginstructies en aandacht voor de vochthuishouding zijn essentieel voor een duurzaam en betrouwbaar resultaat. Het is belangrijk om de specificaties van de fabrikant te volgen en de hechting van de mortel te controleren voordat met een grootschalig project wordt begonnen. De temperatuur tijdens de verwerking speelt ook een rol bij de keuze van de cementsoort.