Uitbouwcriteria en Welstandseisen in Eemnes: Focus op Vormgeving en Materialen

Published by Redactie on september 4, 2025 | Category metselwerk

Inleiding

Dit artikel behandelt de criteria en welstandseisen voor aan- en uitbouwen in de gemeente Eemnes, gebaseerd op lokale regelgeving. De informatie is relevant voor huiseigenaren, doe-het-zelvers en bouwprofessionals die een uitbouw overwegen. De regelgeving richt zich op het behoud van de karakteristieke lintbebouwing langs de Wakkerendijk en Meentweg, met specifieke aandacht voor de vormgeving, maatvoering en materiaalkeuze van uitbouwen. De documenten specificeren criteria voor plaatsing, vorm, maatvoering, detaillering, materiaal en kleur, waarbij afwijkingen per deelgebied mogelijk zijn. Een bouwaanvraag wordt getoetst aan deze criteria, en indien nodig voorgelegd aan de welstandscommissie.

Ruimtelijke Structuur en Bebouwingslinten

De Wakkerendijk en Meentweg kenmerken zich door een historische lintbebouwing die zich langs de westzijde van de Wakkerendijk uitstrekt. Deze bebouwing is ontstaan langs de rivier De Eem en vertoont een hogere dichtheid nabij de Pieterskerk in Eemnes-Binnen en de Nicolaaskerk in Eemnes-Buiten. Tussen de bebouwing zijn open plekken die uitzicht bieden op het achterliggende landschap. De Wakkerendijk is een drukkere verkeersverbinding, terwijl de Meentweg een rustiger karakter heeft. De weg zelf ligt verhoogd en wordt aan beide zijden begeleid door beplanting, deels op particulier terrein. Deze ruimtelijke context is van belang bij het beoordelen van bouwplannen, aangezien de lokale regelgeving streeft naar het behoud van het karakter van deze lintbebouwing.

Algemene Criteria voor Aan- en Uitbouwen

De algemene criteria voor aan- en uitbouwen zijn vastgelegd en worden getoetst door een gemandateerd ambtenaar. Indien een bouwplan niet aan deze criteria voldoet, kan de aanvraag worden voorgelegd aan de welstandscommissie. De criteria omvatten aspecten als plaatsing, vorm, maatvoering, detaillering, materiaal en kleur. Er zijn gebiedsgerichte criteria die afwijken van de basiseisen, afhankelijk van het specifieke deelgebied.

Plaatsing

Voor aan- en uitbouwen geldt dat ze direct aan de oorspronkelijke achter- of zijgevel geplaatst moeten worden, met een afstand van 1 meter van de voorgevelrooilijn. Bij plaatsing op de erfgrens gelden specifieke eisen, zoals een gemetselde gevel. Aan de voorzijde en openbaar gelegen zijgevel mag de daktrim, bovendorpel of boeiboord maximaal 0,15 meter hoog zijn. Dit is een afwijking van de algemene loketcriteria.

Vorm

De vorm van een uitbouw moet plat afgedekt zijn en de gevelindeling moet evenwichtig zijn en afgestemd op het hoofdgebouw. Er wordt gestreefd naar een eenvoudige, rechte vormgeving zonder toogvormen of diagonaal aangebrachte delen. Horizontale of verticale geleding is toegestaan, maar er mag geen diversiteit aan vormgevingsprincipes binnen een erf- of perceelsafscheiding zijn.

Maatvoering

De maximale diepte van een uitbouw is 3 meter vanaf de oorspronkelijke achter- of zijgevel. De maximale hoogte is 4 meter, gemeten vanaf het aansluitende terrein, of 0,25 meter boven de vloer van de eerste verdieping en 0,30 meter onder de gootlijn, en mag niet hoger zijn dan de woning of het woongebouw. De daktrim, bovendorpel of boeiboord mag minder dan 0,25 meter hoog zijn.

Detaillering en Materialen

De detaillering van de uitbouw moet zorgvuldig zijn en afgestemd op het hoofdgebouw. De materialen moeten overeenkomen met het hoofdgebouw, met uitzondering van de erfgrens, waar een gemetselde gevel vereist is. De kleur moet eveneens overeenkomen met het hoofdgebouw.

Specifieke Voorschriften voor Onderdelen

Naast de algemene criteria zijn er specifieke voorschriften voor bepaalde onderdelen van een uitbouw of renovatie.

Kozijnen en Gevelwijzigingen

Bij het vervangen van kozijnen moeten gelijke kozijnen gelijktijdig vervangen worden. De profielmaten moeten gelijk of nagenoeg gelijk zijn aan de bestaande kozijnonderdelen. Nieuwe gevelopeningen in de zijgevel zijn toegestaan, met een maximale oppervlakte van 1 m² voor een raam en 2,3 m² voor een deur. De gevelindeling moet evenwichtig zijn en afgestemd op het hoofdgebouw. Bij vervanging van een garagedeur door een pui mag er geen gemetselde borstwering worden geplaatst.

Dakramen

Het plaatsen van een dakraam is bouwvergunningsvrij als de onderzijde meer dan 0,5 meter boven de dakvoet ligt, de bovenzijde meer dan 0,5 meter onder de daknok ligt en de zijkanten meer dan 0,5 meter van de zijkanten van het dakvlak verwijderd zijn.

Erfafscheidingen

Voor erfafscheidingen gelden specifieke criteria, waaronder plaatsing op de erfgrens, een maximale hoogte van 2 meter, een enkelvoudige, rechte vormgeving, horizontale of verticale geleding en het gebruik van natuurlijke materialen zoals steen of hout, of een hek van smeedijzer. Open gaas- of hekwerk, als drager voor beplanting, is toegestaan. De kleur moet aardkleuren, groen of zwart zijn.

Dakkapellen

De documenten bevatten geen specifieke details over dakkapellen, behalve dat het plaatsen van een dakkapel een bescheiden uitbouw in de kap is, bedoeld om de lichtinval te verbeteren en het bruikbaar vloeroppervlak te vergroten, zonder de nok van het gebouw te verhogen.

Welstandstoets en Ensemblewaarde

Aanbouwen die niet nadrukkelijk zichtbaar zijn vanaf de openbare weg zijn welstandsvrij. Aanbouwen die wel zichtbaar zijn, worden getoetst aan de welstandscriteria. De gemeente streeft naar een herhaling van uniforme exemplaren die passen bij het karakter van de gebouwen en de straat, vooral in gebieden met een eenvormige bouwstijl. Het is belangrijk dat de contouren en het silhouet van het oorspronkelijke gebouw of bouwblok zichtbaar blijven en dat de aanbouw qua uitstraling en volume ondergeschikt is aan het oorspronkelijke gebouw.

De architectonische uitwerking en detaillering moeten landelijk of dorps zijn, zorgvuldig en afwisselend. De voorgevel van bebouwing direct aan de straat moet zorgvuldig vormgegeven zijn. De begane grondlaag moet afgestemd zijn op de geleding, ritmiek en stijl van de hele gevel. Materialen en kleuren moeten traditioneel zijn en in samenhang passen binnen een blok of rij. Gevels moeten voornamelijk in roodbruine baksteen worden uitgevoerd, met een grijze voeg, eventueel in combinatie met houten delen.

Definities

De documenten bevatten definities van relevante termen, zoals:

Ensemble: Een architectonisch en stedenbouwkundig compositorisch geheel van meerdere panden.
Erf: Onbebouwd stuk grond behorende bij een boerderij of huis.
Erker: Aanbouw van ten hoogste één bouwlaag aan de voor- of zijgevel van een gebouw.
Gevel: Buitenmuur van een gebouw (voor-, zij- of achtergevel).
Geleding: Verticale, horizontale of figuratieve indeling van de gevel.

Conclusie

De lokale regelgeving in Eemnes stelt specifieke eisen aan aan- en uitbouwen, met als doel het behoud van de karakteristieke lintbebouwing langs de Wakkerendijk en Meentweg. De criteria omvatten aspecten als plaatsing, vorm, maatvoering, detaillering, materiaal en kleur. Een zorgvuldige afstemming op het hoofdgebouw en het gebruik van traditionele materialen zijn essentieel. Het is belangrijk om de gebiedsgerichte criteria te raadplegen, aangezien deze kunnen afwijken van de basiseisen. Een bouwaanvraag wordt getoetst aan deze criteria en kan, indien nodig, worden voorgelegd aan de welstandscommissie.