Gevelmetselwerk: Beoordeling, Uitvoering en Speciale Technieken

Published by Redactie on september 4, 2025 | Category metselwerk

De beoordeling van gereed gevelmetselwerk en de correcte uitvoering van verschillende metseltechnieken zijn cruciaal voor de duurzaamheid en esthetiek van een gebouw. Dit artikel behandelt de meest voorkomende tekortkomingen bij oplevering, specifieke aandachtspunten bij gebogen metselwerk, en diverse metselverbanden, evenals kwaliteitsaspecten en veiligheidseisen. De informatie is gebaseerd op beschikbare rapporten en richtlijnen uit de bouwsector.

Beoordeling van Gevelmetselwerk bij Oplevering

Bij de oplevering van een gebouw kunnen diverse tekortkomingen in het metselwerk aan het licht komen. De meest frequent voorkomende problemen zijn witte uitslag en vlakvorming. Kleurschillen in de voegen, vaak gerelateerd aan vlakvorming, komen eveneens steeds vaker voor. Correcte uitvoering volgens de richtlijnen tijdens de bouw kan deze problemen grotendeels voorkomen, maar andere tekortkomingen kunnen nog steeds optreden en leiden tot discussie tijdens de oplevering.

Een belangrijk aspect is het correct uitvoeren van het metselverband. Dit is essentieel voor de samenhang en sterkte van het metselwerk. In het verleden, toen metselwerk vaak steens of anderhalf steens werd uitgevoerd, was een correct verband vanzelfsprekend. Tegenwoordig, met de toename van wildverband, is het belang van het volgen van de regels voor dit type verband soms vergeten. Er bestaan uiteenlopende beschrijvingen van wat wildverband precies inhoudt, wat tot interpretatieverschillen kan leiden.

Gebogen Metselwerk en Ondersteuning

Bij het metselen boven ramen en deuren, waar het metselwerk doorloopt over het kozijn, komt er aanzienlijk gewicht op het kozijn te rusten. Een rollaag, een rij gemetselde stenen (meestal een halve steen of soms een hele steen hoog), is de oplossing om dit gewicht op te vangen.

Voor de uitvoering van metselwerk met rollagen, strekken, bogen en gewapend metselwerk is tijdelijke ondersteuning noodzakelijk. Deze hulpconstructie moet aanwezig blijven totdat circa 2/3 van de eindsterkte van het metselwerk is bereikt. De exacte benodigde ondersteuningsduur is afhankelijk van de specifieke omstandigheden en materialen.

Verschillende Soorten Gebogen Metselwerken

Er bestaan verschillende soorten gebogen metselwerken. De details van deze technieken zijn niet verder uitgewerkt in de beschikbare documentatie.

Kwaliteitseisen en Adviezen

De VMRG (Vereniging van Metselwerk en Gevelbouw) stelt kwaliteitseisen en geeft adviezen met betrekking tot gevelelementen. Deze eisen omvatten aspecten als oppervlaktekwaliteit, waarbij ruwe oppervlakken, zakkers, blazen, sinaasappeleffect, insluitingen, kraters, doffe vlekken, gaten en krassen als gebreken worden beschouwd. De oppervlaktebehandeling moet in kleur en glans gelijkmatig en dekkend zijn. De beoordelingsafstand voor gebreken is 5 meter voor buitentoepassingen en 3 meter voor binnentoepassingen.

Bij kleurverschillen dient de ?E-waarde te worden gehanteerd conform de Qualisteelcoateisen. Poedercoatings zijn doorgaans minder glad en strak dan natte laksystemen. Bij metallic coatings is overleg met de opdrachtgever vooraf aanbevolen vanwege mogelijke tintverschillen. Het uiterlijk van gelakt staal is minder strak dan bij aluminium.

Brandwerende Constructies

In het geval van brandwerende constructies moet te allen tijde het testrapport worden aangehouden, tenzij de regelgeving wijzigingen toestaat (Extended applications).

Steunblokjes bij Glas

Steunblokjes worden gebruikt om het gewicht van het glas over te brengen op de profielen. Om overmatige spanningen op de hoeken van de ruit te voorkomen, moet de afstand tussen de hoek van het kozijn en de dichtstbijzijnde zijde van het blokje minimaal gelijk zijn aan de lengte van het blokje, maar nooit minder dan 50 mm en niet meer dan 25% van de lengte van de ruit. In bijzondere gevallen kan, na overleg met de glasleverancier, de afstand worden aangepast. Bij isolatieglas dienen beide glasbladen volledig ondersteund te worden. Stelblokjes dienen om de glasruit op zijn plaats te houden en te voorkomen dat de ruit met de sponning in aanraking komt. Een zelfklevende uitvoering wordt aanbevolen.

Speciale Metselverbanden

Verschillende speciale metselverbanden worden genoemd, waaronder Braziliaans-verband (ook bekend als Claustra-verband in België). Dit is een opengewerkt metselwerkverband dat kan worden beschouwd als stootvoegloos metselwerk met brede open stootvoegen.

Gevelmetselwerk Verankeren aan Cellenbeton

De verankering van gevelmetselwerk aan cellenbeton is een veelvoorkomende oplossing, met name bij dakranden. De veiligheid, duurzaamheid en degelijkheid van deze verankering vereisen echter zorgvuldige aandacht.

Geventileerde Plaatconstructies

Geventileerde plaatconstructies voor een luchtdichte achtergrondconstructie zijn onderhevig aan externe druk en de druk in de spouw tussen element en achterconstructie. Hier dient rekening mee gehouden te worden bij de berekeningen van de sterkte en doorbuiging.

Oppervlaktebehandeling en Toleranties

Bij oppervlaktebehandelingen dient deze bij voorkeur na het zetten of lassen te worden aangebracht, behoudens bandgelakt aluminium. Om corrosie te voorkomen, is extra aandacht voor de hoeken van gezette cassettes aanbevolen. Capillaire naden dienen zoveel mogelijk vermeden te worden, waarbij een ruimte tussen de omgezette kanten van het plaatwerk van meer dan 3 mm wordt aanbevolen. Alternatief kan het lassen van de hoeken worden overwogen, hoewel dit esthetische gevolgen kan hebben.

Bij de productie van plaatwerk dient rekening te worden gehouden met de verwerkingsvoorschriften van de fabrikant, inclusief bescherming, buigradius en lassen. Toleranties in breedte, hoogte, diepte en scheluwte moeten voldoen aan de gestelde kwaliteitseisen van de fabrikant.

Omgevingsfactoren en Laagdikte

Bij de aanvraag van een project moet worden vermeld of het project wordt blootgesteld aan een agressieve omgeving, zoals ligging nabij de kust, direct boven maaiveld, boven water, in een stedelijk of industrieel gebied. De minimale gemiddelde laagdiktes voor laksystemen moeten worden gespecificeerd.

Innovaties in Metselwerk

Er worden innovaties in metselwerk genoemd, zoals digitaal metselwerk met robots en het gebruik van transparantie en licht in metselwerkconstructies. Ook natuur-inclusieve gevels, waarbij de natuur het uiterlijk van de steen kan bepalen, worden genoemd.

Gemengde Verbanden

Het gebruik van gemengde metselverbanden wordt eveneens genoemd.

Conclusie

De beoordeling van gevelmetselwerk vereist aandacht voor diverse aspecten, waaronder tekortkomingen bij oplevering, correcte uitvoering van metselverbanden, ondersteuning bij gebogen metselwerk, en kwaliteitsnormen. Speciale aandacht is vereist voor brandwerende constructies, verankering aan cellenbeton, en geventileerde plaatconstructies. Innovaties in metselwerk bieden nieuwe mogelijkheden, maar vereisen zorgvuldige afweging en toepassing. Het naleven van de richtlijnen van de VMRG en het raadplegen van testrapporten zijn essentieel voor een duurzaam en kwalitatief hoogwaardig resultaat.