Uitvoeringsrichtlijnen voor het Voegen van Metselwerk: Kwaliteit, Restauratie en Onderhoud

Published by Redactie on september 4, 2025 | Category metselwerk

Inleiding

Dit artikel behandelt de uitvoeringsrichtlijnen voor het voegen van metselwerk, gebaseerd op de CUR-Aanbeveling 61 en de bijbehorende publicaties. Het richt zich op zowel nieuwbouw als renovatie- en restauratiewerk, waarbij de nadruk ligt op het bereiken van prestatie-eisen zoals waterdichtheid, regendichtheid en bescherming tegen ongedierte. De richtlijnen omvatten eisen aan ontwerp, materialen, uitvoering, oplevering en controle. Speciale aandacht wordt besteed aan historisch voegwerk en de noodzaak van materiaalkeuze en uitvoeringstechniek om de cultuurhistorische waarde te behouden.

Prestatie-eisen Voegwerk

Voegwerk dat conform de beschreven richtlijnen wordt uitgevoerd, draagt bij aan de prestaties van een uitwendige scheidingsconstructie. Deze prestaties zijn in lijn met de eisen gesteld in het Bouwbesluit (artikelen 26, 51, 197, 220, 48, 50, 52, 61, 219, 221, 35, 206 en 274). Concreet betekent dit:

Waterdichtheid: Een correct uitgevoegde constructie is waterdicht conform NEN 2778.
Regendichtheid: De constructie is regendicht conform NEN 2778.
Bescherming tegen ongedierte: Het voegwerk sluit openingen af die breder zijn dan 0,01 m, waardoor ratten en muizen geen toegang kunnen krijgen tot de constructie.

Eisen aan het Ontwerp

Bij het ontwerpen van voegwerk is het belangrijk om rekening te houden met de specifieke eisen van het project. Indien het uitvoerende bedrijf van mening is dat aan de gestelde eisen onvoldoende wordt voldaan, dient dit schriftelijk te worden gemeld aan de opdrachtgever of aannemer vóór aanvang van het werk. Afwijkingen van de Uitvoeringsrichtlijn of CUR-Aanbeveling 61 zijn toegestaan, mits deze schriftelijk worden vastgelegd in de technische omschrijving of het bestek. Indien er geen specifieke eisen in het bestek, de opdracht of het contract zijn vermeld, dient het uitvoerende bedrijf materiaalspecificaties, classificatie, voegtype, voegkleur en voegstructuur schriftelijk vast te leggen en te communiceren met de opdrachtgever of aannemer.

Eisen aan de Toegepaste Materialen

De richtlijnen geven regels voor het samenstellen van voegspecies en het verwerken daarvan. Voordat een voegspecie met aanvullende eisen wordt gebruikt, moet door middel van keuring worden aangetoond dat deze aan de eisen voldoet. Deze keuring dient te geschieden overeenkomstig hoofdstuk 11 van CUR-Aanbeveling 61, eventueel aangevuld met een geschiktheidsonderzoek (hoofdstuk 10 van CUR-Aanbeveling 61).

Eisen aan de Voegen

Voegwerk dient te worden uitgevoerd conform de 'Uitvoeringsrichtlijn Voegen van metselwerk' en de besteksbepalingen omtrent het type voeg en de kwaliteit (classificatie voeghardheid, etc.). CUR-Aanbeveling 61 is hierbij van toepassing. Indien overeengekomen met de opdrachtgever, kan keuring en controle worden uitgevoerd overeenkomstig hoofdstuk 11 en 12 van de CUR-aanbeveling.

Uitvoering van het Voegwerk

De uitvoering van het voegwerk vereist specifieke aandacht voor verschillende aspecten:

Mengen van de voegspecie: Mechanisch mengen is vereist, bij voorkeur met een dwang-, planeet- of HST-menger. Het gebruik van een valmenger (betonmenger) wordt afgeraden. Fabrieksmatig vervaardigde voegspecie moet worden gemengd volgens de richtlijnen van de fabrikant/leverancier. De voegspecie moet binnen 2 uur na het aanmaken worden verwerkt.
Controle van de ondergrond: Voor aanvang van het voegen moet de ondergrond worden gecontroleerd op losse delen. Het metselwerk moet worden bewerkt met een harde bezem en losgehaalde delen moeten worden verwijderd met een krachtige waterstraal. Onvoldoende verwijderde metselmortel dient te worden uitgehakt.
Tijdstip van het voegen: Er moet minimaal 12 uur verstrijken tussen het metselen en het voegen. Het metselwerk mag niet te droog of te nat zijn. Het is aan te raden om het metselwerk eerst goed te laten drogen en vervolgens royaal voor te bevochtigen, vooral bij weinig water absorberende steen. Dit vermindert de kans op latere uitslagvormen.
Voorkomen van steigerslagen: Om kleurverschillen in het voegwerk te voorkomen, moeten beschermende maatregelen worden getroffen.
Contact met uitvoerend bedrijf: Het is aan te raden om vier tot acht weken vóór de datum van uitvoering contact op te nemen met het uitvoerend bedrijf om de controle vooraf op een juiste wijze uit te kunnen voeren.
Kleur en structuur: Eisen ten aanzien van kleur en structuur van het voegwerk dienen te worden vastgelegd in een proefstuk en vooraf te worden overeengekomen met de opdrachtgever.

Historisch Voegwerk: Specifieke Aandachtspunten

Historisch voegwerk vereist gespecialiseerd werk. De materiaalkeuze is cruciaal om ervoor te zorgen dat de oude voegmortel en de nieuwe voegmortel goed samenwerken. Ook de uitvoeringstechniek moet in orde zijn om het historische metselwerk niet te beschadigen. De combinatie van materiaalkeuze en uitvoeringstechniek is essentieel voor goed historisch voegwerk. Het uitgangspunt is de restauratieladder: conserveren, repareren en pas vernieuwen indien noodzakelijk.

Opleveringscontrole

De richtlijnen specificeren eisen aan de opleveringscontrole, maar details hierover zijn niet in de verstrekte documenten opgenomen.

Conclusie

De Uitvoeringsrichtlijn Voegen van Metselwerk, in combinatie met CUR-Aanbeveling 61, biedt een kader voor het kwalitatief uitvoeren van voegwerk in zowel nieuwbouw als renovatieprojecten. Het naleven van de richtlijnen met betrekking tot materiaalkeuze, uitvoeringstechniek en controle is essentieel om de prestaties van de constructie te waarborgen, zoals waterdichtheid, regendichtheid en bescherming tegen ongedierte. Bij historisch voegwerk is extra aandacht vereist voor het behoud van de cultuurhistorische waarde.

Bronnen

uitvoeringsrichtlijnvoegen