Metselmortel: Verhoudingen, Toepassingen en Materialen voor Sterk Metselwerk

Introductie

Dit artikel behandelt de verhoudingen en toepassingen van metselmortel, gebaseerd op beschikbare informatie over cementsoorten, zandgebruik, en relevante bouwvoorschriften. De focus ligt op het correct mengen van mortel voor verschillende metseltoepassingen, met aandacht voor de eigenschappen van materialen en de vereisten voor stevig en duurzaam metselwerk. De informatie is relevant voor zowel professionele bouwers als doe-het-zelvers. De beschikbare gegevens geven richtlijnen voor funderingen, muren en de keuze van cement en toevoegingen.

Verhoudingen Cement en Zand voor Metselmortel

Een veelgebruikte richtlijn voor het aanmaken van cementmortel is een verhouding van 1 deel cement op 4 delen zand. Dit resulteert in een goed verwerkbare specie die bijdraagt aan metselwerk van uitstekende kwaliteit. Deze verhouding dient als basis, maar kan variëren afhankelijk van de specifieke toepassing en de eigenschappen van de gebruikte materialen.

Metselcement met Kalk: Voordelen en Toepassingen

Spenner metselcement bevat kalk, wat een belangrijk voordeel is. De kalk zorgt voor een smeuïge consistentie, waardoor het toevoegen van afwasmiddel, zoals bij ENCI Portland cement, overbodig is. Dit maakt het metselcement bijzonder geschikt voor het aanmaken van metselmortel. Het is te gebruiken voor normaal zuigende stenen, gedefinieerd als stenen die een initiële wateropzuiging hebben van 1,5 – 4,0 kg/m2 .min. Dit betekent dat de steen in de eerste minuut van contact met 5 mm diep water een bepaalde hoeveelheid water opneemt.

Cementsoorten en Hun Toepassingen

Portlandkalksteencement, zoals de CEM II/A-LL 42,5N (standaard) van Spenner, is geschikt voor diverse toepassingen:

• Het maken van beton voor funderingen en vloeren.
• Het voegen van metselwerk in combinatie met voegzand.
• Het metselen zelf (hoewel specifiek metselcement ook een optie is).
• Het aansmeren van muren.

Het is aan te raden om kant-en-klare mortels te overwegen voor een consistente verhouding en eenvoudig gebruik.

Bouwvoorschriften voor Funderingen en Muren

Volgens de beschikbare regelgeving moet onder alle buitenmuren en dragende muren een doorgaande stenen fundering worden aangelegd tot op een voldoende vaste grondslag, met een aanlegbreedte van ten minste 0,25 meter. Het opgaande muurwerk moet minimaal 10 centimeter dik zijn bij gebruik van beton of steen van regelmatige vorm, en 25 centimeter bij breuksteenmetselwerk. Alle metselwerken moeten worden uitgevoerd met een mortel bestaande uit 1 deel cement op 4 delen zand.

Materialen en Hun Eigen Gewicht

Het is belangrijk om het eigen gewicht van bouwmaterialen te kennen bij het berekenen van de belasting op constructies. De volgende gewichten per m3 zijn relevant:

• Aarde en leem: 1600 kg
• Zand (droog): 1550 kg
• Zand (nat): 2000 kg
• Grind of steenslag: 1550 kg
• Metselwerk van klinkers: 1750 kg
• Metselwerk van betonsteen: 2000 kg
• Eikenhout: 800 kg
• Grenen-, dennen- en vurenhout: 650 kg
• Gegoten gips: 1000 kg
• Bims cement platen: 850 kg
• Hardsteen: 2700 kg
• Graniet: 2800 kg
• Kalksteen: 2370 kg
• Marmer: 2800 kg

Toelaatbare Spanningen in Materialen

De toelaatbare spanningen per cm2 in verschillende materialen zijn cruciaal voor het ontwerp van constructies:

Belastingen voor Gebouwen

Voor gebouwen met een oppervlak groter dan 100 m2 of met meerdere verdiepingen gelden specifieke aannames voor de berekening van belastingen:

• Vloeren van vertrekken: 200 kg/m2
• Vloeren van zolders (woonhuizen): 150 kg/m2
• Schoollokalen: 300 kg/m2
• Vergader- en danszalen: 500 kg/m2
• Opeengehoopte mensenmassa: 500 kg/m2
• Winddruk (hoek 10 graden): 70 kg/m2

Mortel voor Binnenmuren: Poriso en Porotherm

Bij het verwerken van Poriso en Porotherm binnenmuurstenen wordt het gebruik van prefab metselmortel of speciale lijmsoorten aanbevolen. Voor metselmortel geldt een minimale mortelklasse M5 (NEN-EN 998-2) voor milieuklasse MX1 (NEN-EN 1996-2 Annex A). Indien de mortel op de bouwplaats wordt aangemaakt, is een verhouding van 1:1:6 (cement : kalk : zand) aan te raden. Het is belangrijk om de mortel af te stemmen op het zuigende gedrag van de stenen of de stenen te conditioneren voor optimale hechting. Voor het lijmen van deze stenen dienen speciaal ontwikkelde lichtgewicht lijmmortels te worden gebruikt, waarbij de juiste combinatie van bloktype en lijmmortel essentieel is voor de prestaties.

Aanmaken van Lijmmortel

De instructies voor het aanmaken van lichtgewicht lijmmortel staan op de verpakking. Gebruik altijd schoon leidingwater en een schone mengkuip. Meng de lijmmortel circa 3 minuten met een lijm-garde tot een goed verwerkbare, smeuïge massa. Verwerk de lijm bij temperaturen boven 0°C en bewaar deze droog en vorstvrij.

Constructie van Kappen

Het hout van de kapsanten moet een minimumdoorsnede hebben van 5 bij 10 centimeter en moet worden voorzien van voldoende schoren en trekplaten. Alle verbindingen van de kapspanten moeten vakkundig worden uitgevoerd. Bij kappen zonder gordingen mogen de afstanden van de spanten niet meer dan 70 centimeter bedragen, terwijl bij kappen met gordingen een maximale afstand van 3 meter is toegestaan.

Conclusie

Het correct mengen en toepassen van metselmortel is essentieel voor het creëren van stevig en duurzaam metselwerk. De verhouding van 1 deel cement op 4 delen zand is een goede basis, maar de specifieke toepassing en materiaaleigenschappen vereisen aandacht. Het gebruik van de juiste cementsoort, het in acht nemen van bouwvoorschriften en het correct aanmaken van lijmmortel voor binnenmuren zijn cruciale aspecten. Het is belangrijk om de beschikbare informatie te raadplegen en te zorgen voor een vakkundige uitvoering om de kwaliteit en veiligheid van het metselwerk te waarborgen.

Bronnen

1. Voascherpenzeel
2. Breukers
3. Lokaleregelgeving.overheid.nl
4. Wienerberger